به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، پروفسور دکتر دریا اورس، رئیس سازمان عالی زبان، فرهنگ و تاریخ آتاترک در نشست «روابط فرهنگی ایران و ترکیه: دیروز، حال، آینده» شنبه(16 اردیبهشت ماه) در سالن ملل نمایشگاه بین المللی تهران برگزار شد، پیرامون تاریخچه روابط فرهنگی دو کشور سخنرانی کرد.

اورس با بیان ابعاد وسیع روابط فرهنگی ایران و ترکیه گفت: روابط دو کشور از لحاظ قدمت تاریخی و گستردگی چنان عمیق است که قطعاً نمی‌توان آن‌ها را در یک نشست بازگو کرد. پیش از هر چیز فرهنگ ایران و ترکیه، دو فرهنگ تنیده در یکدیگر است. ما دو کشور همسایه و شبیه به یکدیگر هستیم و در طول روند تاریخی، قرن‌های متمادی است که در همسایگی یکدیگر زندگی می‌کنیم. از این‌رو کم‌و‌بیش به فرهنگ مشترکی دست پیدا کرده‌ایم.

وی با بیان استحکام پیوندهای فرهنگی دو کشور گفت: روابط فرهنگی ایران و ترکیه در طول قرن‌های متمادی و حتی در اوج درگیری‌های نظامی و دعواهای سیاسی نیز گسسته نشد. سیر این روابط فرهنگی پس از اعلان جمهوریت در ترکیه فراز و نشیب‌های زیادی را از سر گذراند. حتی امروزه نیز هنگام اختلاف نظرهای سیاسی، دولتمردان دو کشور سعی می‌کنند تا اختلافات را از طریق راه‌های دیپلماتیک حل کرده و نگذراند خدشه‌ای به روابط فرهنگی دو کشور وارد شود.

رئیس سازمان عالی زبان و ادبیات ترکیه با اشاره به رابطه زبان ترکی و فارسی گفت: هر دو زبان در طول قرون گذشته تبادلات زیادی با یکدیگر داشته‌اند، طوری که بسیاری از کلمات فارسی زمانی که منطقه بالکان در حاکمیت امپراتوری عثمان بود، وارد این زبان شده و تا به امروز نیز کاربرد دارند. تشابهات زبانی ما یک امر اتفاقی نیست، زیرا هر دو از زبان عربی ریشه گرفته و در طول زمان آن‌ها را بومی ساخته و پایه‌های ادبیات خود را بنا نهاده‌اند. در گذشته زبان فارسی، عربی و ترکی مثلث روشنفکری را در دنیای اسلام تشکیل می‌دادند.

اورس ریشه‌های مشترک اعتقادی را نیز امری مهم در فرهنگ مشترک دو کشور دانسته و گفت: زبان‌های فارسی و ترکی در شکل‌گیری تمدن، تصوف، ادبیات و تاریخ اسلامی نقش بسیار مهمی داشته‌اند. حتی امروز نیز می‌بینیم که ایران و ترکیه دو قدرت مهم فرهنگی منطقه هستند. جبر تاریخی باعث شده که این دو کشور در طول سده‌های متمادی راه‌های زندگی مسالمت‌آمیز در کنار هم را جست‌وجو کنند و این صلح، جز با افزایش اشتراکات فرهنگی پایدار نمی‌شود.

وی با بیان قدمت کرسی ایران‌شناسی در دانشگاه‌های ترکیه گفت: امروزه در پنج دانشگاه ترکیه کرسی ایران‌شناسی و زبان و ادبیات ترکی وجود دارد و هر ساله 250 دانشجو از این رشته‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند. علاوه بر آن دانشجویانی که در دیگر رشته‌ها تحصیل می‌کنند نیز می‌توانند زبان فارسی را به عنوان واحد ترجیحی انتخاب کنند. اما متاسفانه ایران بسیار بعدتر از ما در دانشگاه‌های خود شروع به تدریس زبان و ادبیات ترکی کرد.

رئیس سازمان عالی زبان، فرهنگ و تاریخ آتاترک با اشاره به علاقه مردم ترکیه به زبان فارسی گفت: ما از علاقه و توجهی که مردم ترکیه به زبان فارسی نشان می‌دهند خوشحالیم. زیرا هرچه تعداد افرادی که با زبان فارسی آشنا هستند بیشتر شود، مردم ما نیز با فرهنگ و تمدن ایران بیشتر آشنا می‌شوند. ما هرچه بیشتر به زبان‌های یکدیگر آشنا شویم، بیشتر می‌توانیم  برای ساخت آینده‌ای مشترک همکاری کنیم.

اورس با اشاره به افزایش تبادلات دانشجویی در سطح تحصیلات عالی میان دو کشور گفت: هرچه تعداد دانشجویانی که برای تحصیل به ایران و ترکیه سفر می‌کنند بیشتر شود، تبادلات فرهنگی نیز گسترش می‌یابد. زیرا هر کدام از این افراد پس از بازگشت به کشور خود به یک سفیر فرهنگی تبدیل شده و تجربیات خود را به هم‌وطنانشان منتقل می‌کنند.

وی با بیان قدمت ترجمه آثار فارسی به زبان ترکی گفت: ترجمه آثار فارسی به زبان ترکی نزدیک 90 سال پیش آغاز شد. بسیاری از آثار کلاسیک فارسی بارها در ترکیه توسط  مترجمان گوناگون برگردانده و در دوره‌های مختلف به چاپ رسیده‌اند. برای مثال مثنوی مولانا 9 بار به ترکی برگردانده شده است. در میان هر کدام از این ترجمه‌ها فاصله بیست ساله‌ای وجود دارد و هر ترجمه، مخاطبانی از نسل خاصی دارد. آثار زیادی نیز در ایران از نویسندگان ترکیه چاپ شده و این روند در سال‌های گذشته سرعت بیشتری نیز  گرفته است.

پروفسور دکتر دریا اورس در جمع‌بندی سخنانش گفت: با توجه به تمام نکاتی که ذکر کردیم، می‌توانی بگوییم که بُعد فرهنگی قوی‌ترین نقطه ارتباطی دو کشور است و ما برای ادامه این ارتباط باید قدم‌های محسوس‌تری برداریم. ما نباید خود را به پروتوکل‌هایی که سیاسیون امضا می‌کنند محدود کنیم و باید خود دست به عمل بزنیم.

در آخر نیز امیر مسعود شهرام‌نیا، قائم مقام رئیس سی‌اُمین نمایشگاه کتاب تهران با عرض خیر مقدم به مهم ترک گفت: ما موضوع شهر مهمان را امسال نخستین بار در نمایشگاه کتاب آغاز کردیم و خوشحال هستیم که استانبول، به عنوان یکی از مهم‌ترین چهارراه‌های تمدنی جهان نخستین شهر مهمان ما شد.

شهرام‌نیا حضور استانبول به عنوان شهر مهمان را قدمی اولیه برای گسترش روابط فرهنگی به خصوص در حوزه نشر و چاپ دانسته و گفت: مناسبات فرهنگی بسیاری در میان دو کشور وجود دارد اما ما مشتاق هستیم که این مناسبات در حوزه نشر بیشتر شود.

در آخر هدایایی نیز به رسم یادبود به رضا هاکان تکین، سفیر جمهوری ترکیه در تهران، پروفسور دکتر دریا اورس، رئیس سازمان عالی زبان، فرهنگ و تاریخ آتاترک و تورقای شفق، رئیس مرکز فرهنگی یونس امره در تهران اهدا شد.