به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست رونمایی از کتاب گزیده اسناد معماری و تعمیرات حرم و اماکن متبرکه رضوی از صفویه تا قاجار نوشته اعظم نظرکده امروز شنبه (16 اردیبهشت‌ماه) با حضور دکتر ابوالفضل حسن‌آبادی، مدیر مرکز امور اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، غلامرضا عزیزی، رئیس پژوهشکده سازمان اسناد ملی و دکتر الهه محبوب، کارشناس پژوهش اسناد در سرای اهل قلم برگزار شد.

در این مراسم کارشناسان به معرفی کتاب و جایگاه اسناد بازخوانی شده در زمینه پژوهش تاریخی و هنری پرداختند.

در ابتدای جلسه حسن‌آبادی با اشاره به اینکه مرکز اسناد آستان قدس رضوی در زمینه معرفی حرم و اماکن متبرکه فعالیت دارد اهداف چاپ این کتاب را معرفی حرم به عنوان مجموعه معماری در ایران و جهان دانست و تأکید کرد: اسناد مدونی از دوران صفویه تا قاجاریه بازخوانی شده که اسناد معماری ایرانی به‌شمار می‌آید.

مدیر مرکز امور اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی این کتاب را دومین کتاب منتشر شده در زمینه اسناد دانست.

در ادامه جلسه عزیزی به نکات مهم کتاب همچون انتشار فهرست اسناد برای کار پژوهشی، سهولت دسترسی به منابع دست اول تاریخی، امکان مقایسه چشمی اسناد و آموزش بازخوانی سند اشاره کرد و مخاطبان کتاب را پژوهشگرانی که در زمینه تاریخ، تاریخ اقتصادی، اصطلاحات معماری، تحول سندنویسی و صنعت‌شناسی مطالعه دارند، برشمرد.

در انتها دکتر محبوب هدف چاپ کتاب را در راستای انتخاب مشهد به‌عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2017 میلادی و آشنایی پژوهشگران با اسناد دانست و افزود: روش انتخاب اسناد با توجه به معرفی بقعه و اماکن پیوسته حرم مثل ایوان‌ها و ... بوده است. در این اثر 73 سند ارزشمند معماری شامل 17 سند دوره صفویه، 15 سند دوره افشاریه و 41 اثر دوران قاجاریه است. قدمت اولین سند به سال 1009 قمری برمی‌گردد و جدیدترین سند در سال 1334 قمری نوشته شده است. این اسناد بر حسب دوره‌های تاریخی و رعایت توالی زمانی انتخاب شده است.

کتاب «گزیده اسناد معماری و تعمیرات حرم و اماکن متبرکه حرم رضوی» در قطع وزیری به قیمت 200 ‌هزار ریال اواخر سال 95 به چاپ رسیده است.

کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
یکی از کهن‌ترین گنجینه‌های فرهنگی ایران و منطقه، کتابخانه آستان قدس رضوی است. هنگامی که انسان وارد مخزن کتب خطی و نفایس آن می شود گویی به اعماق تاریخ و قرون پای می‌نهد. مخطوطات نفیس و قرآن‌های قدیمی بیانگر عشق و ایمان و هنرمندی انسان‌هایی است که با همه توان در حفظ میراث عظیم و گسترده فرهنگ اسلامی کوشیده‌اند.

در این مرکز، علم و هنر و عشق و ایمان و عرفان و ادب و حکمت و همت و هزاران هزار فضیلت از جان جوشیده پاکترین و نیکوکارترین مردمان در طی قرون متمادی گردهم آمده است.

مطالعه تاریخچه این کتابخانه با پژوهش تاریخی در ده قرن گذشته فرهنگ شیعی بخصوص در خراسان پیوند خورده است. مردمان با استعداد خراسان که در میدان سیاست و کشورداری گوی سبقت را از دیگران ربوده بودند، در عرصه پهناور علم و فضیلت و تحقیق هم میداندار بودند. از عهد سامانیان به بعد این ناحیه در بردارنده مهمترین مجامع علمی و فرهنگی در جهان آن روز بود; تذکره های رجال علم و ادب و کتب تاریخ گواه این مدعایند. سرتاسر خراسان بزرگ جایگاه علم و تحقیق و فرهنگ بوده است.

در اکثر شهرهای خراسان به‌خصوص در نیشابور کتابخانه‌های متعددی تاسیس شده بود و هزاران کتاب خطی در موضوعات مختلف در آنها نگهداری می‌شد. شهرهای نیشابور، بخاران، مرو، سمرقند و بلخ و دیگر شهرها هر یک فراخور توسعه فرهنگی اجتماعی خود کتابخانه‌هایی داشتند.

پیش از یورش مغولان به گواهی معجم البلدان یاقوت حموی در شهر مرو چندین کتابخانه مهم وجود داشته است.

در کشاکش حوادث تلخ و شیرین روزگاران، کتابخانه آستان قدس تنها بازمانده آن کتابخانه ها و مراکز فرهنگی بود که توانست به حیات خود ادامه دهد. اگر چه نفایس این مرکز نیز بارها مورد غارت و هجمه جاهلان شمشیرکش چپاولگر قرار گرفته است ولی از برکت روح مطهر و قاهر امام هشتم علیه السلام نه تنها اصل این شجره طبیه محفوظ مانده و اساس آن از هم پاشیده نشده بلکه روزبروز بارورتر گشته است.