«تئاتر در متن» نوشته حسن پارسائی با رویکرد ساختاری-تحلیلی به بررسی اهمیت متن در نمایشنامه میپردازد.
این کتاب 311 صفحهای توسط نشر افراز زمستان سال 1395 با قیمت27000 تومان چاپ شده است.
فصل نخست این کتاب، مباحثی درباره مبانی نمایشنامهنویسی را شامل میشود که نویسنده با توجه به اهمیت متن ودیالوگنویسی در نمایشنامه، آن را از لزومات نمایش دانسته است. تمایز بسیار داستان در حوزه تاتر و داستاننویسی، عامل تغییرات نسبی در ساختار و درونمایه نمایشنامه، تعریف متن نمایشی و عناصر نمایش بر اساس نظریه ارسطویی، عناصر ساختاری نمایشنامه و کارکرد و ارتباط آنها با یکدیگرو دیگر اجزای نمایش، شخصیتشناسی و انواع مختلف پرسوناژ از دیگر موضوعات مطرحشده در این فصل هستند. فصل دوم این کتاب به فضاسازی درمتن ازطریق توضیح صحنه و عوامل مختلف دیگری مثل نور، رنگ، موسیقی، لباس و آرایه پرسوناژها، ریتم و ضربآهنگ و... میپردازد.
رابطه زبان و دیالوگ در نمایش و این که کاربری زبان در نمایش متفاوت با کاربری آن در زمینههای دیگر مثل داستان و مقاله است و انواع مختلف دیالوگ با نمونههایی از نمایشهای نمایشنامهنویسان بزرگ، مباحث مطرحشده در فصل چهارم این کتاب هستند.شکلدهی صحنه آغازین نمایشنامه و نیز پایانبندی آن که از مهمترین جنبههای یک نمایشنامه به حساب میآید، مقولهای است که نویسنده با توضیح بهکارگیری روشهای مختلف درآنها در فصل پنجم و ششم به آن پرداخته است.
نگارنده در فصل هفتم، تقسیمبندی ساختار نمایش به پرده و صحنه را توضیح میدهد و از رویکرد مختلف نمایشنامهنویسان و کارگردانان به این ساختار صحبت میکند. بعد ازآن به اهمیت تعلیقزایی درنمایش اشاره کرده و پیروی آن از روابط علت و معلولی را الزامی میداند و باورپذیربودن اثر را هم درهمین چهارچوب میگنجاند. آشنایی نویسنده با نظام نشانهای متن به عنوان یکی از کنشمندترین شیوههای انتقال معنا، رویکرد تجربی به نمایشنامهنویسی و تفاوت آن با شیوه ارسطویی، از جمله مواردی است که در این فصل، به آن اشاره شده است.
فصل هشتم با تعریف فاصله گذاری در متن که برتولد برشت نمایشنامهنویس آلمانی در چند اثرش به این شیوه تاکید کرده است، آغاز میشود و با توضیح درباره نمایشنامههای متناقض و پارادوکسدار، نمایشنامههای تطبیقی، سه ژانر اصلی در نمایش(و نیز ژانرهای فرعی آنها) و ارتباط آن با دیالوگ ادامه پیدا میکند. فصل آخر کتاب با واکاوی دوباره «طرح» در نمایشنامه به مبحث «سبک» میپردازد و ارتباط آن با دیدگاه نویسنده و دوره تاریخیای که مردم در آن زندگی میکنند را بررسی میکند. در بخشی از آن هم به تفصیل درباره سبک اکسپرسیونیستی صحبت میشود. در انتها نیز با جزییات بیشتری به ارتباط نمایش با ادبیات، تفاوت ادبیات داستانی و ادبیات نمایشی و ارتباط ادبیات نمایشی با سینما و فیلمنامهنویسی میپردازد.
نظر شما