به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، آیین رونمایی از جدیدترین مکتوبات زنده‌یاد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با حضور آیت‌الله سیدحسن خمینی، محمد هاشمی، بانو عفت مرعشی، فاطمه هاشمی، محسن هاشمی، سیدغلامحسین کرباسچی، عبدالحسین مختاباد، بهزاد نبوی یکشنبه (10 اردیبهشت‌ماه) در سالن همایش‌های کتابخانه ملی برگزار شد.
حجه‌الاسلام سروش محلاتی گفت: خاطرات سال 73 دارای ویژگی‌های خاصی است، یکی از ویژگی‌های آن مربوط به قضایایی است که در سال 73 اتفاق افتاده است و یکی از اهم آن مسائل به پایان رسیدن دوران مرجعیت بعد از گذشت 33 سال است، مرجعیتی که از بعد از فوت آیت‌الله بروجردی آغاز شد، پس از آن یک دوره جدید شروع شد، سال 71 آیت‌الله خویی، سال 72 آیت‌الله گلپایگانی، در سال 73 آیت‌الله اراکی از دنیا رفتند و این دوره مرجعیت به پایان رسید و سال 73 آغاز یک دوره جدید از مرجعیت است.
وی افزود: خاطرات سالِ 73 آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی با عنوان «صبر و پیروزی» پرده از بخشی از جریاناتی که مربوط به تغییر و تحول در موضوع مرجعیت بود، برمی‌دارد. اشاره به این نکته کافی است که یک جریان تصمیم گرفته بود که در این فرصت مرجعیت نجف را بزند و از بین ببرد و آیت‌الله جنتی در نمازجمعه تهران علیه آیت‌الله سیستانی خطبه خواند و یک جریان دیگری دنبال این بود که به هر قیمتی شده، جلو مرجعیت آیت‌الله منتظری را بگیرد. در نقطه مقابل، تلاش‌هایی صورت می‌گرفت. جریان سومی نیز تلاش می‌کرد که مرجعیت را به رهبری برگرداند و مجددا ولایت و مرجعیت توام شود و همه این مطالب در لابه‌لای خاطرات جدید هاشمی‌رفسنجانی قابل ردیابی است.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در صفحه 57 خاطرات خود می‌نویسد، دو نفر از رجال سیاسی مرتبط با دفتر (وزیر امور خارجه وقت و رئیس سازمان صداوسیما) به قم می‌روند و در جلسه اعضای جامعه مدرسین حضور می‌یابند برای اینکه جامعه مدرسین نام ایشان را به عنوان مرجع تقلید دارای صلاحیت اعلام کنند.» حوادثی از این قیبل برای نخستین بار در مرجعیت تشیع اتفاق افتاده، در لابه‌لای این سطور خود را نشان می‌دهد.
حجه‌الاسلام محلاتی اظهار کرد: هر چند بنای آیت‌الله هاشمی به نوشتن مسائل محرمانه نبوده است اما از این مسائل که بگذریم، می‌خواهم برداشت کلی‌تری از این خاطرات ارائه کنم، خاطرات وی در سال 73 مربوط به دوران تصدی وی در پست ریاست‌جمهوری است. در این مجال سعی دارم به بیان برخی از مطالبی بپردازم که به قانون اساسی بی‌ارتباط نیست.
وی افزود: در طراحی که در قانون اساسی داریم، بخشی از مسائل کشور به عهده رئیس‌جمهوری و بخشی در اختیار رهبری است اما پس از قانون اساسی آنچه اهمیت دارد، اجرا کردن آن در صحنه اجراست، به عبارتی چه مقدار از طرح با موفقیت اجرا و سهم‌بندی رعایت شده و هر کسی در حوزه مدیریت خودش توانسته فعالیت کند یا گاهی از اوقات تداخل و حتی تعارض پیش آمده است، اینجا یک سوال جدی مطرح می‌شود که آیا پس از 35 سال همچنان با آن مواجه هستیم؛ آیا در مقام عمل قانون اساسی تجربه موفقی از نظر توزیع مسئولیت‌ها ارائه کرده است یا خیر؟ یکی از ویژگی‌های کتاب خاطرات سال 73 پاسخ به این پرسش است.
این پژوهشگر ادامه داد: چند مورد را به صورت فهرست‌وار از کتاب مطرح می‌کنم، یک مساله که از همان آغاز ریاست‌جمهوری آیت‌الله خود را نشان می‌دهد، و به مرور زمان نیز افزایش پیدا می‌کند، مسائل مربوط به سیاست خارجی است. برای نمونه در خاطرات ص 69 بحث موانع مذاکره مستقیم از سوی عطاء‌الله مهاجرانی طرح می‌شود که بخشی از این خاطرات معطوف به این موضوع است. رهبری عکس‌العمل نشان می‌دهد که مساله در هیات دولت مورد بحث قرار می‌گیرد و هیات دولت تصویب می‌کند که بحث از سوی موافقان و مخالفان در سطح رسانه‌ها مطرح شود و مخالفان و موافقان بتوانند دیدگاه‌های خودشان را در این زمینه ارائه کنند.
حجت‌الاسلام محلاتی بیان کرد: اما در بحث موانع مذاکره نوساناتی وجود دارد و به اینجا می‌انجامد که کسانی در این موضوع وارد شوند و اظهار نظر کنند، مورد اتهامات زیاد و شدیدی قرار بگیرند و با مشکلاتی مواجه شوند. موارد متعدد مطرح شده که از بیان آنها صرف‌نظر می‌کنم و به سال 70 می‌رسم، در ص 379 آمده با آیت‌الله خامنه‌ای جلسه داشتیم، توصیه کردم از تخریب آمریکا با جمله‌های تند و زیاد خودداری شود، اما در مسائل انسانی موضع انقلابی داشته باشیم، اگرچه مخالفت جدی با موضع آمریکا به طور جدی داشته باشد مانند مساله فلسطین. بنابراین با توجه به متن خاطرات، تغییر نگاه و دیدگاه آیت‌الله هاشمی نسبت به روابط با آمریکا در همان زمان ریاست‌جمهوری خودش را نشان می‌دهد، برخلاف نظر بعضی که معتقدند اگر تغییر نظری برای هاشمی‌رفسنجانی بوده، متعلق به سال‌های اخیر است.
وی افزود: مورد دوم این خاطرات که قابل توجه است، نقدهای جدی آیت‌الله هاشمی است که به وزرات اطلاعات وجود دارد، همان نقطه‌ای که بارها و بارها مورد اعتراض منتقدان قرار گرفت. باید بگویم در این خاطرات هیچ نهادی به اندازه این نهاد، مورد نقد وی نبوده است و در هر چند صفحه یکبار این اعتراض و نقد تکرار شده است. در یک مورد آن نشان می‌دهد که تا چه حد هاشمی از وضع این نهاد گله‌مند است، در ص 132 سال 69 «آقای فلاحیان وزیر اطلاعات آمد و از تضعیف وزارت اطلاعات در اثر برخوردهای انتقادی من در بعضی جلسات هیات دولت انتقاد و ابراز نگرانی کرد. توضیحاتی به او دادم و حمایت‌ها و سیاست‌ها را ذکر کردم از وی خواستم در خط سیاست دولت حرکت و ماموران تندرو را کنترل و مهار کند که با سختگیری‌ها مردم را آزار ندهند و آزادی‌ها را مخدوش نکنند. گفتم عمده انتقاد از دولت هم از همین بابت است و طبعا هم من با آنها هم نظر می‌شوم.»
این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به فتاوای رهبری در برخی مسائل کشوری عنوان کرد: درباره برخی مسائل اجرایی کشور فتاوایی از طرف رهبری صادر می‌شود که مشکلاتی را احساس می‌کنند. در خاطرات نقل شده: دکتر عباس شیبانی آمد، از انتقاد رهبری در رابطه با تحریم دانشجویان پسر در جراحی زنان و زایمان انتقاد کرد.»
حجه‌الاسلام محلاتی افزود: دخالت جزیی در بعضی امور اجرایی کشور، در خاطرات سال 70، «آقای کرباسچی اطلاع داد که دفتر رهبری دستور دادند ساخت پارکینگ در سبزه‌میدان تهران متوقف شود. چون کسبه محل شکایت کردند. با رهبری تماس گرفتم و ایشان گفتند: شهردار توجیه خودش را بفرستد.» این نکته حاکی از این است که برخی مسائل جزئی به راس نظام می‌رود و رئیس جمهور تماس می‌گیرد و می‌خواهد که شهردار نظر خودش را بگوید. بنابراین نظام ما به این شیوه پیش می‌رود که بخشی از آن در خاطرات منعکس شده است.
خاطرات «صبر و پیروزی» مصداق اقتصاد مقاومتی
محسن هاشمی در این مراسم گفت: کتاب خاطرات روزنوشت سال ٧٣ از کتاب‌هایی است که شاید آن را یکی از بهترین مصداق‌های اقتصاد مقاومتی بتوانیم به شمار آوریم، چرا که کاهش قیمت نفت، بازسازی پروژه‌های عمرانی بارسنگینی به دولت وارد کرد، اما در این راه با تدبیر آیت‌الله هاشمی موفق عمل شد.
وی افزود: سیره آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تکیه بر انتخابات ایجابی به جای سلبی، صداقت به‌جای تهمت و رفاقت به جای تخریب بود. چگونگی رقابت انتخاباتی و رعایت اخلاق سیاسی مدنظر وی بود، در آخرین دوره که به عنوان کاندیدا حضور یافت، تعداد زیادی شرکت کرده و تخریب می‌کردند. گذشته انقلاب و عملکرد نظام را زیر سوال می‌بردند، اما وی از کلیت عملکرد نظام دفاع کرد چرا که تخریب برابر با نابود کردن سرمایه اجتماعی و اعتقاد عمومی بود.
هاشمی جان جهان ایرانی بود
حمید میرزاده، رئیس سابق دانشگاه آزاد در سخنانی با اشاره به اینکه رئیس مجمع‌تشخیص مصلحت جان جهان ایرانی و عصاره آن بود، گفت: تلاش‌های آیت‌الله هاشمی در نهادینه کردن نظام جمهوری اسلامی قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار اثرگذار است. وی همراه امام بود و با سعه‌صدر و تدبیر بحران‌های مختلف را از سر کشور و انقلاب دور می‌کرد. وی یک تکیه‌گاه مردمی برای ایران بود و رد‌پای پرصلابت مدیریتش در همه حوزه‌ها دیده می‌شد. وی هرگز پیمان خود را با مردم و انقلاب نگسست.
جای خالی هاشمی برای خانواده شهدا
اشرف بروجردی، رئیس کتابخانه ملی بیان کرد: سیره آیت‌الله هاشمی این‌گونه بود که وی بیش از اینکه به روز انتخابات بیندیشند به پس از آن فکر می‌کرد، چگونگی رقابت انتخاباتی و رعایت اخلاق سیاسی مدنظر ایشان بود، در آخرین دوره که به عنوان کاندیدا حضور یافت تعداد زیادی شرکت کرده و تخریب می‌کردند.
وی افزود: آیت‌الله هاشمی را در این عصر و زمانه کمتر می‌توان شناخت و آیندگان و نسل‌های بعد باید قضاوت کنند. علما و دانشمندان هستند که قضاوت می‌کنند که وی چه‌قدر برای اعتدال این سرزمین همت گماشت و برای تعالی آحاد مردم تلاش کرد. آیت‌الله بهترین کسی بود که چشم‌انداز آینده همیشه پیش رویش بود و همه تصمیمات را ناظر بر آینده جامعه ترسیم می‌کرد، اما برای ما خانواده شهدا پدری دلسوز و مهربان بود که همواره با دیدن روی فرزندان شهدا اشک‌هایش جاری می‌شد.
دوشنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ - ۱۰:۵۰
نظر شما