خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- قاسم یا حسینی، نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات و انقلاب اسلامی: داستان انقلاب اسلامی خیلی کم رونق و بی‌خون است. انقلاب اسلامی، بهمن پنجاه و هفت یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌های قرن بیستم بود که بسان انقلاب اکتبر 1917 روسیه بسیاری از معادلات منطقه و حتی دنیا را دگرگون کرد.
با این وجود در حالی که انقلاب اکتبر پس از چند سال صاحب شاهکارهایی چون «دن آرام»، «گذر از رنج‌ها» و «دکتر ژیواگو» شد، انقلاب بهمن پنجاه و هفت ایران علی‌رغم گذشت نزدیک به چهار دهه از پیروزی آن، هنوز فاقد چنین رمان‌هایی است.
چرا رمان انقلاب نداریم؟
واقعیت این است که رمان‌نویسی ما در کل قابل مقایسه با رمان‌نویسی روسیه، فرانسه و آلمان نیست. ما رمان‌نویس مطرح کم داریم و از آن کمتر، رمان‌نویسی که به انقلاب اسلامی هم علاقه‌مند باشد، کمتر داریم.
رمان‌های القاعده در یک فضای رقابتی پدید می‌آید و رشد می‌کند. راز خشکیده شدن سرچشمه‌های رمان در نظام کمونیستی شوروی سابق و بی‌جان شدن سبک رئالیسم سوسیالیستی نیز چنین بود. فضای پلیسی و تک صدایی رژیم کمونیستی شوروی، استعداد درخشانی چون میخایل شولوخوف و آفریننده «دن آرام» را به نویسنده مجیزگوی «زمین نوآباد» و از آن فاجعه بارتر رمان «آن‌ها برای وطنشان می‌جنگند» مبدل کرد.
رمان در فرهنگ چند صدایی پدید می‌آید. شاید یکی از علل عدم رشد و باروری رمان انقلاب در ایران، تک صدایی حاکم بر نویسندگان باشد. واقعیت این است که اکثر قریب به اتفاق نویسندگان رمان انقلاب در ایران فعلی، دارای یک طرز تفکر واحد هستند و هیچ تنوع فکری بارزی بین آنان وجود ندارد.
به یک معنی همه یک صدا و فرهنگ دارند. حال که ماهیت اولیه و اصلی انقلاب اسلامی بهمن پنجاه و هفت، چند صدایی و چند فرهنگی بود. با پیروزی انقلاب و شروع جنگ تحمیلی، و به دنبال حوادث خونین نیمه اول دهه شصت، جامعه روز به روز به طرف تک صدایی و حاکم شدن فقط یک نوع نگاه و فرهنگ پیش رفت. به همین خاطر نیز تا امروز انقلاب اسلامی، هنوز رمان ملی خودش را ننوشته است.
رمان‌های انقلاب، همگی متوسط رو به پایین هستند. حتی مقام معظم رهبری نیز چندین بار با شکل‌های مختلف به این موضوع پرداخته‌اند. برای رونق رمان انقلاب، باید فضای چند صدایی به وجود بیاید که البته در حال حاضر وجود ندارد.
یکشنبه ۲۰ فروردین ۱۳۹۶ - ۱۱:۰۰
نظر شما