گفتوگو با عباس مخبر، نویسنده «مبانی اسطورهشناسی»
مشغول ساختن اسطورههای جدید و بازسازی اسطورههای کهن هستیم
عباس مخبر، اسطورهشناس با اشاره به پایان تالیف کتاب «مبانی اسطورهشناسی» گفت: از 2500 سال پیش تا به حال ناقوس مرگ اسطوره به صدا درآمده اما هر بار اسطوره با نیروی تازه و با یک شکل و شمایل دیگر، سربرآورده و حیاتش را ادامه داده و ما در جهان امروز مشغول ساختن اسطورههای جدید و بازسازی اسطورههای کهن هستیم.
وی افزود: بنابراین بیشتر منابع و کتابهایی را که مطالعه کردم مربوط به بحث اسطورهشناسی میشد، بعضی از منابع فرنگی بود که برخی از آنها به خوبی ترجمه شده و بعضی برگردان فارسی مناسبی نداشت.
این اسطورهشناس ادامه داد: کتاب «مبانی اسطورهشناسی» را به پایان رساندم و به ناشر سپردم. کتاب در هشت فصل و با یک پیشگفتار تنظیم شده است.
مخبر با اشاره به سرفصلهای کتاب «مبانی اسطورهشناسی» بیان کرد: «بسترهای شکلگیری اسطوره»، «اسطوره، افسانه و قصه پریان»، «رویکردها و نظریات اسطورهشناسی»، «اسطورهشناسان نامی (یونگ، فروید، الیاده، کمبل و ...)»، «اسطوره، علم و دین»، «اسطوره و هنر»، «قهرمان در اسطوره» و «اسطوره در دنیای معاصر» هشت فصل این نوشتار را دربرمیگیرد.
وی درباره «رویکرد اسطوره در دنیای معاصر» توضیح داد: از 2500 سال پیش تا به حال ناقوس مرگ اسطوره به صدا درآمده است، اما هر بار اسطوره با نیروی تازه و با یک شکل و شمایل دیگر، سربرآورده و حیاتش را ادامه داده است و ما همچنان در جهان امروز مشغول ساختن اسطورههای جدید و بازسازی اسطورههای کهن هستیم.
این مترجم با اشاره به یک پرسش ادامه داد: سوالی که برای همه پژوهشگران اسطورهشناسی مطرح است اینکه چرا اسطورهها از بین نمیروند؟ اگر سراغ روایتی که شماری از اسطورهشناس داشتند درباره اینکه اسطوره نو، یک علم ابتدایی است، اکنون که علم این همه پیشرفت کرده است، چرا باز هم اسطوره هست؟ باید گفت اگر اسطوره نوعی دین ابتدایی است، بعد از اینکه دینهای یکتاپرست پیدا شدند و تحول و تکامل پیدا کردند، چرا هنوز اسطورهها از میان نرفتند؟
مخبر افزود: این یک سوال اساسی است که شما را به خاستگاه اسطوره، منشا و کارکردهای اسطوره در دنیای معاصر هدایت میکند، ما حتی بعد از عصر تفسیر فضا، عصر دیجیتال و رفتن به کره ماه باز هم اسطوره داریم! اسطوره در ادبیات، هنر و سیاست در حال بازتولید است. حال اینکه پرسش ما جدی است و باید پاسخی پیدا کند. حال صرفنظر از اینکه اسطورههای منفی یا مثبت تولید و بازتولید میشوند.
وی با شرح دغدغه خود در تالیف «مبانی اسطورهشناسی» ادامه داد: دغدغه اصلی من در تالیف این کتاب مطرح شدن اسطورهها در زندگی امروز ماست، چه بپذیرم و یا مخالفت کنیم. به نظرم صرف مخالفت یا موافقت با اسطورهها باید آن را بشناسیم.
این اسطورهشناس در پاسخ به چرایی گرایش نسل جوان ایرانی به اسطوره کوروش گفت: درباره کوروش اندکی مساله فرق میکند، زیرا کوروش شخصیتی تاریخی و اسطورهای است و وجه تاریخی آن بسیار مهم است و در عصری که ایران یک دوره باشکوه را تجربه میکند و برای ما که بعدها تجارب تاریخی تلختری را از سر گذراندیم، بسیار مهم است.
مخبر افزود: در برخی فیلمها، انیمیشنها و کارتونها بتمن تولید میشود، نبرد خیر و شر صورت میگیرد و یکی از بزرگترین رمانها به لحاظ مخاطب «هریپاتر» اثر جیکی رولینگ مضمون اسطورهای دارد و یا فیلم «جنگ ستارگان» نیز همینطور اما ماجرای گرایش ما به کوروش فراتر از این حرفهاست.
وی ادامه داد: در رمانها شخصیتهای اسطورههای دنیای کهن بازآفرینی میشود و از یک رسانه جدید به نام سینما نیز بهره میگیرد. بنابراین گرایش ما به اسطوره تنها در رابطه با کوروش نیست، اگرچه کوروش برای جامعه ایرانی بسیار اهمیت دارد و مدام در تاریخ ایران به شکلهای مختلفی بازتولید شده و شما در کیخسرو همان ماجرای کوروش را میبینید و در فریدون (قبل از کوروش) نیز همینطور. این بنمایه از کتابهای مقدس زرتشتی آغاز میشود و ادامه پیدا میکند به طوری که شما در جهان امروز نیز شاهد آن هستید.
نظر شما