خواکین رودریگز بارگاس، نویسنده اسپانیایی، ایران‌شناس و مترجم آثار ادبیات فارسی به اسپانیایی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره دلایل خود برای انتخاب این اثر که زندگی نامه عارف و شاعر اوایل قرن پنجم هجری است و مضمون عرفانی دارد توضیح داد: عرفان در اسپانیا مقوله شناخته شده‌ای است؛ اگرچه در اسپانیا بیشتر به عرفان عربی می‌پردازند. با این وجود عرفای بزرگی مانند عطار و مولوی در اسپانیا شناخته شده‌اند. ابوسعید ابوالخیر عارف و شاعری نام آشنا در ایران و در دیگر کشورهای فارسی زبان مانند افغانستان است به گونه‌ای که حتی دانش‌آموزان دبیرستانی هم با نام او آشنایی دارند. ولی متاسفانه در اسپانیا این چنین نیست و این شاید یکی از دلایلی باشد که مرا به انتخاب این کتاب برای ترجمه ترغیب کرد. از طرفی «اسرارالتوحید» بی‌شک یکی از آثار مهم نثر کلاسیک و عرفان ایرانی است و بنابرین ترجمه و معرفی آن به جامعه اسپانیولی ضرورت داشت. فکر می‌کنم اگر ابوسعید از خود کتابی برجای می‌گذاشت کمتر از مولوی نبود.  

وی در پاسخ به پرسشی درباره دشواری‌های ترجمه کتابش گفت: تا کنون بیش از 10 عنوان کتاب به اسپانیایی برگردانده‌ام و این پیچیده‌ترین متنی بود که با آن مواجه شدم. قدمت این کتاب به قرن دوازدهم میلادی بازمی‌گردد. زبان آن فارسی خراسانی است و شخصیت‌های آن به فارسی نیشابوری آن زمان سخن می‌گویند که این خود بر پیچیدگی کار می‌افزود. اگرچه درک کلی حکایت‌ها ممکن است کار چندان دشواری به نظر نیاید ولی کلمات بسیاری هستند که غیر از این کتاب در هیچ اثر دیگری یافت نمی‌شوند.

این دکترای زبان عربی و مطالعات اسلامی در ادامه سخنانش افزود: کتاب قطعاتی به زبان عربی را نیز شامل می‌شود. علاوه بر این ترجمه اصطلاحات صوفی از آنجا که باید معادل‌سازی شوند زمان‌بر است. از سوی دیگر برخی از این اصطلاحات معادل اسپانیایی ندارند به همین دلیل در پایان کتاب واژه‌نامه‌ای گنجانده‌ام که به واسطه آن به چرایی استفاده از برخی واژگان به عنوان معادل پرداخته‌ام.

وی در پاسخ به پرسشی درباره میزان استقبال ترجمه کتاب‌های ایرانی در اسپانیا و اینکه کدامیک از آثار ادبیات ایرانی طرفداران بیشتری دارد، بیان کرد: در اسپانیا کتاب‌هایی که از زبان فارسی برگردانده می‌شوند مخاطبان ویژه خود را دارند. در واقع زبان‌هایی مانند فارسی در دسته زبان‌های خاص قرار می‌گیرند و در نتیجه قشر خاصی از خوانندگان را به خود احتصاص می‌دهند. آثار ادبیات فارسی به خوبی در اسپانیا به فروش می‌رسند به طوری‌که نسخه‌های «گلستان» سعدی، «سووشون» سیمین دانشور و «سه قطره خون» صادق هدایت که من ترجمه آن‌ها را به عهده داشته‌ام، دیگر نایاب شده‌اند و برخی خواستار بازچاپ گلستان سعدی شده‌اند. در رابطه با این‌که ادبیات کلاسیک ایران خواننده بیشتری دارد یا ادبیات معاصر نمی‌توان قضاوت درستی داشت. آثار ادبیات معاصر ایران کمتر ترجمه شده‌اند مانند «بوف کور» و چند کتاب دیگر. اگرچه برخی از این کتاب‌های ترجمه شده نیز کیفیت چدان مطلوبی ندارند ولی با این وجود باز هم خوانده می‌شوند و این نشان می‌دهد که ادبیات فارسی ادبیاتی است که در غرب و در اسپانیا خواننده دارد. ترجمه اشعار مولوی و عطار که 10 یا 15 سال پیش ارائه شده‌اند نیز امروز در بازار نایاب است.

این ایرانشناس اسپانیایی که هم‌اکنون به عنوان استاد زبان فارسی با رایزنی فرهنگی سفارت ایران در اسپانیا در حال همکاری است درباره نحوه برگزاری دوره‌های آموزش زبان فارسی نیز توضیح داد: حدود شصت زبان‌آموز در هفت سطح درحال فراگیری زبان فارسی هستند. به نظر می‌رسد فراگیری زبان‌های خاص امروزه نظر زبان‌آموزان را بیشتر به خود جلب می‌کنند.

وی با اشاره به اهمیت زبان اسپانیایی به عنوان زبان رسمی 23 کشور جهان و دومین زبان دنیا با جمعیت متکلمین بیش از 500 میلیون نفر، از اینکه خبرگزاری کتاب ایران اخبار را به زبان اسپانیایی نیز در سایت خود منتشر می‌کند ابراز خرسندی کرد و در پایان سخنانش افزود: خوشحالم که فارسی را انتخاب کردم و از ایرانیان از اینکه برای کارم ارزش قائل هستند کمال تشکر را دارم.

خواکین رودریگز بارگاس، نویسنده اسپانیایی، دکترای لغت‌شناسی عربی و مطالعات اسلامی را از دانشگاه کومپلوتنسه مادرید دریافت کرد. او از سال 1996 تا 2004 استاد زبان فارسی دانشگاه سویلا و از 2010 تا 2011 استاد دانشگاه بارسلونا بوده و تا کنون در کنفرانس‌های علمی متعددی شرکت داشته است. کارنامه ادبی وی تالیف کتاب کتاب «دستور زبان فارسی» به زبان اسپانیایی و ترجمه بسیاری از آثار ادبیات فارسی به اسپانیایی از جمله گلستان سعدی و سووشون را شامل می‌شود.


 
درباره کتاب
«اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابی‌سعید ابی‌الخیر» پس از یک‌صد و سی سال از مرگ ابوسعید ابی‌الخیر در خراسان، توسط یکی از نوادگان او به‌نام محمد بن منور و در سده ششم هجری قمری نگاشته شد. محمد بن منور کتاب خود را به سه باب تقسیم کرده و به ویژه در باب دوم که به بیان حالات شیخ ابوسعید در سال‌های میانی زندگی او اختصاص دارد، بسیاری از گفته‌ها و اشعاری را که به زبان وی رفته، گردآوری و نقل کرده‌ است.

ترجمه اسپانیایی «اسرار التوحید» با همکاری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران» در سال 2015 از سوي انتشارات معتبر ماندالا در 305 صفحه به بهای 20 یورو در مادرید به چاپ رسید که روی جلد آن با مینیاتوری از شیخ ابوسعید برگرفته از کتاب «مجالس العشاق» موجود در کتابخانه ملی فرانسه، تزیین یافته است. . ترجمه اسپانیایی این اثر می‌تواند این گنجینه را در اختیار مخاطبانی قرا ر دهد که تاکنون از آن بی بهره بوده‌اند.