خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- حجت‌الاسلام والمسلمین محسن غرویان، از چهره‌های شناخته شده‌ی حوزه است. عمده مطالعات این پژوهشگر در حوزه‌ی فلسفه‌ی اسلامی بوده است. او از وضعیت کنونی فعالیت‌های پژوهشی در حوزه‌های مختلف انتقاد می‌کند و می‌گوید « اخیرا خدمت آیت‌الله سبحانی بودم. ایشان فرمودند که سطح علمی حوزه کاهش پیدا کرده و نویسندگان حوزه سطح‌شان نازل شده است و کتاب‌های علمی در حوزه کمتر نوشته می‌شود و هشدار دادند که این موضوع برای حوزویان نگران‌کننده است.» با این پژوهشگر درباره کتابسازی در حوزه دین و عرفان گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌آید.
به‌نظر شما امروز سطح کیفی کتاب‌های حوزه دین در کشور چگونه است؟
اخیرا خدمت آیت‌الله سبحانی بودم. ایشان فرمودند که سطح علمی حوزه کاهش پیدا کرده و نویسندگان حوزه سطح‌شان نازل شده است و کتاب‌های علمی در حوزه کمتر نوشته می‌شود و هشدار دادند که این موضوع برای حوزویان نگران‌کننده است. به‌نظر می‌رسد که در کل جامعه، ارزش علم و عالم و پژوهش‌های علمی پایین آمده و این موضوع انگیزه تحقیق و پژوهش را در عرصه تالیف کاهش داده است. شاید یکی از دلایل این است که ارزش‌گذاری لازم و عادلانه در این حوزه صورت نمی‌گیرد. به‌عنوان مثال درآمد فوتبالیست‌ها بسیار بالاست، ولی به جوانی که می‌خواهد کار پژوهشی انجام داده و کتاب بنویسد بها داده نمی‌شود و حمایتی صورت نمی‌گیرد. تالیف و پژوهش عاشقی می‌خواهد. اگر کسی عاشق کتاب و تحقیق باشد، دنبال آن می‌رود ولی اگر عاشق نباشد، با دلایل ذکر شده، انگیزه‌ای وجود ندارد.
چه عواملی در بروز این پدیده تاثیرگذارند؟
اینترنت و فضای مجازی به راحتی منابع اطلاعاتی مختلف را در دسترس قرار داده و افراد برای نوشتن کتاب، مقاله و پایان‌نامه، دیگر کتاب‌ها و منابع پژوهشی را ورق نمی‌زنند بلکه از اینترنت منابع و اطلاعات موردنیاز خود را به‌دست می‌آورند. من سال‌هاست که دست‌اندرکار تحقیق و پژوهش هستم و بارها به‌عنوان استاد راهنما، مشاور و داور در پایان‌نامه ایفای نقش کرده‌ام و می‌توانم بگویم برخی دانشجویان که از این طریق پایان‌نامه می‌نویسند، حتی به‌طور کامل آن‌را نخوانده و تنها مقالات و مطالب را از منابع مختلف کپی کرده و کنار هم چیده است. از دیگر دلایل بروز این پدیده، امرار معاش مولفان است که آن‌ها را به سمت انجام کارهای نازل، سطح پایین و کوچه‌بازاری سوق داده است. همچنین ارتقای سطح در مراکز علمی از دیگر عواملی است که موجب می‌شود افراد برای رسیدن به درجات بالاتر، آثاری را در کارنامه علمی خود ثبت کنند که مصداق کتابسازی است.
می‌توانید مصادیق عینی از کتابسازی را در جامعه مثال بزنید؟
نسبت به شخصیت و مقامات عرفانی و سیر و سلوک آیت‌الله بهجت آن‌قدر کتابسازی صورت گرفته که شگفت‌آور است. این کارها بیش‌تر بازاری و پرفروش هستند. مطالب همه یکی است و تنها طرح جلد و عنوان کتاب تغییر می‌کند و مطالب از کتابی به کتاب دیگر منتقل می‌شوند. عامه جامعه می‌خواهند از غیب راه‌حلی برای مشکلات خود بیابند و روی به چنین آثاری می‌آورند و به ذکر و دعاهای مختلف برای رفع انواع مشکلات تمسک می‌جویند. موجی در جامعه حتی در برنامه‌های رسانه ملی ایجاد شده که مردم به این‌گونه کتاب‌ها و کتاب‌های طالع‌بینی و بخت‌گشایی گرایش پیدا کرده‌اند. نویسنده هم وقتی می‌بیند این آثار فروش و بازار دارند، به این کار عادت می‌کند. این‌گونه کتاب‌ها حتی برخی نویسندگان حوزوی و دانشگاهی را نیز به خود مشغول کرده است. این نویسندگان تنها کتابسازی انجام می‌دهند و دنبال پژوهش و تحقیقی تازه نیستند.
به‌نظر شما برای کاهش این پدیده چه می‌توان کرد؟
به اعتقاد من راه بالا بردن سطح تالیفات، ایجاد انگیزه و عشق و علاقه در نسل جوان است. همچنین احترام به صاحبنظران، علما، پژوهشگران و نویسندگان، احترام به علم و کار پژوهشی است.
دوشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۵ - ۰۹:۵۶
نظر شما