به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین رونمایی از چاپ نفیس قرآن کریم با چهار ترجمه کهن عصر پنجشنبه(25 آذرماه) با حضور دکتر غلامعلی حدادعادل، رییس فرهنگستان زبان و ادب فرسی، حجت‌الاسلام حمید محمدی، قائم‌مقام رییس و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی، محمدرضا جعفری، مدیر انتشارات نشر نو، حجت‌الاسلام محمود دعایی، اصحاب رسانه و علاقه‌مندان حوزه فرهنگ در موزه هنرهای دینی امام علی (ع) برگزار شد.
 
غلامعلی حدادعادل در این مراسم ضمن تبریک هفته وحدت، فرا رسیدن میلاد پیامبر اسلام (ص) و امام جعفر صادق (ع) اظهار کرد: چند ماه پیش که من را از انتشار چنین کتابی آگاه کردند، بسیار خوشحال شدم چراکه علاقه‌مندان به قرآن می‌توانند در یک صفحه، چهار ترجمه متفاوت از قرآن را مطالعه کنند. امیدوارم که انتشار این کتاب هدیه‌ای باشد توسط محمدرضا جعفری به روح پدرش زیرا عبدالرحیم جعفری کار بسیار ارزشمندی را انجام داده است.

وی ادامه داد: ترجمه‌های کهن قرآنی، یک خزانه ارزشمند برای زبان فارسی است و فایده آن در درجه اول به دلیل واژگان کهن آن است و به آن اندازه که از لحاظ واژگانی اهمیت دارد از لحاظ نحوی مهم نیست. گذشتگان بسیار اصرار داشتند که واژه‌ها را به فارسی برگردانند و این نشان دهنده آن است که علاقه آنها بیش از علاقه من و امثال من بوده چراکه آنها از زمانی شروع به ترجمه قرآن کردند که هنوز آمیزش زبان فارسی و عربی به صورت امروزی اتفاق نیفتاده است.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره تاریخ ترجمه قرآن گفت: وقتی نوح‌ ابن منصور سامانی می‌خواست در ماوراءالنهر قرآن را به فارسی برگرداند، اول استفتاء کرد و اجازه گرفت که آیا می‌شود قرآن را به فارسی ترجمه کرد. صرف‌نظر از مَشرب و فقهی که این کار را جایز بداند یا نداند، نگران بودند که قرآن در ترجمه تبدیل به کتاب دیگری شود و از عظمت کلام خدا کاسته شود.

وی افزود: البته این احتیاط در نظر برادران اهل سنت بود و شیعیان این کار را جایز می‌دانستند و مشکلی با آن نداشتند. در نتیجه این احتیاط دغدغه‌ای برای مترجمان ایجاد می‌کرد چراکه کوچک‌ترین کاستی در این کار، سعادت دنیوی و اُخروی آنها را تحت تاثیر قرار می‌داد.

حدادعادل با اشاره به تلاش ایرانیان برای حفظ قرآن اظهار کرد: در تاریخ ادبیات کجا سراغ دارید که متن مفصلی مانند قرآن که شامل انواع مسائل معنوی یا الهیاتی، توحیدی، سیاسی، فقهی، احکامی و داستان‌های انبیاء است از ۱۱۰۰ سال پیش تا به امروز به بهترین شکل ترجمه و نگهداری شود. مجموع این احتیاط‌ها و احترام‌ها سبب شد که امروزه زبان فارسی به گنجینه‌ای از واژگان کهن دسترسی داشته باشد. این سرمایه بزرگی برای ماست تا زبان فارسی را توسعه دهیم و آن را تازه نگه داریم.

وی ادامه داد: با توجه به احتیاطی که مترجمان آن دوره در برگرداندن قرآن به زبان فارسی انجام می‌دادند، ترجمه طبری تبدیل به الگوی ماندگار ترجمه در زبان فارسی شد و این اولین ترجمه، سرمشق همه مترجمان بعدی بود و آنها هنرشان را تنها در اصلاح برخی واژگان و رفع ابهام از برخی اصطلاحات به کار می‌بردند.

رییس بنیاد سعدی با اشاره به سیر تغییرات ترجمه‌های قرآنی گفت: در 100 سال اخیر با تحولی که در زبان فارسی و همچنین تحولی که در نگاه به دین پدید آمد، ترجمه‌های فارسی هم دچار تحول بنیادین شد و رشد سریعی پیدا کرد. هر چه ما جلوتر آمده‌ایم، واژگان، عربی‌تر و نحو فارسی‌تر شد. برای شفاف شدن این موضوع می‌توان گفت که در ترجمه طبری 95 درصد واژه‌ها فارسی است در حالی که در ترجمه‌های امروزی شاید تنها 50 درصد فارسی باشند و مابقی، عربی هستند.

وی افزود: امروزه یکی از وظایف ما در حوزه زبان و ادبیات فارسی، توجه به گنجینه‌های قدیمی است که به برکت ترجمه قرآن برای ما به یادگار مانده‌اند. قبل از انقلاب کارهایی در این زمینه صورت گرفت اما شاهد آن بودیم که توجه به ترجمه‌های قرآن در دانشکده‌های ادبیات و محافل ادبی  در حاشیه بود که این توجه بعد از انقلاب دچار تحول شد.

حدادعادل در توضیح چگونگی افزایش توجه به قرآن بعد از پیروزی انقلاب اظهار کرد: بعد از انقلاب به اعتبار حکومت جمهوری اسلامی، قرآن در متن توجه قرار گرفت، محور شد و قرآن‌پژوهی میدان گسترده‌تری پیدا کرد. گمان می‌کنم در این چهار دهه بیش از 1000 پایان‌نامه قرآنی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری ارائه شده است.

وی ادامه داد: طبق آمار موسسه مترجمان وحی، 210 ترجمه از قرآن کریم به زبان اردو صورت گرفته و مقام دوم با 175 ترجمه در اختیار زبان فارسی است، اما فارسی این امتیاز را دارد که اولین زبانی است که قرآن به آن زبان ترجمه شده است. بر اساس این آمارها، 157 ترجمه از قرآن به انگلیسی و 115 ترجمه هم از آن به ترکی استانبولی صورت گرفته است.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به آمار منتشر شده از سوی موسسه مترجمان وحی گفت: از بین 175 ترجمه قرآن به فارسی تنها 100 ترجمه کامل بوده و مابقی جزءهایی از قرآن را شامل می‌شوند. حال جالب است بدانید که 50 ترجمه از این 100 ترجمه مربوط به 70 سال اخیر بوده که از این بین 40 ترجمه مربوط به چهار دهه اخیر یعنی بعد از انقلاب اسلامی بوده و این بیانگر آن است که مردم بعد از انقلاب بیشتر به سمت قرآن آمده‌اند.

حدادعادل با گلایه از نخواندن ترجمه قرآن در کنار متن قرآن در مجالس مختلف اظهار کرد: من همیشه در آرزو و حسرت این مانده‌ام که هر جا که قرآن خوانده می‌شود، ترجمه قرآن هم خوانده شود؛ البته زمانی که مسئولیت ریاست مجلس را بر عهده داشتم، سعی کردم در جلسات مجلس ترجمه قرآن نیز خوانده شود که این رسم تا به امروز نیز انجام می‌شود.

وی ادامه داد: بسیاری از بی‌اعتقادی‌ها، بدفهمی‌ها، خرافات، افراط و تفریط‌ها در کار دین، ناشی از آن است که ما با متن قرآن آشنایی نداریم چراکه اگر گفتمان‌ حاکم بر فضاهای مذهبی ما قرآنی شود، بسیاری از مشکلات دینی ما اصلاح می‌شود زیرا قرآن، نور و حقیقتی است که خودش، برهان خودش است.

رییس بنیاد سعدی با قرائت ترجمه آیه‌ای که خود انجام داده و ترجمه‌ای از طبری گفت: اگر من و امثال من توانسته‌ایم قرآن را ترجمه کنیم، بدون شک به‌دلیل ترجمه‌های قدرتمندی است که استادان در گذشته انجام داده‌اند.

در پایان مراسم از این قرآن نفیس رونمایی شد و همچنین هدیه‌ای توسط وزیر دادگستری به محمدرضا جعفری برای انتشار این اثر ارزشمند در انتشارات نشر نو اهدا شد.