به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «100 نمودار که جهان را تغییر دادند(از غار نوشته‌های دوران باستان تا دستاورد‌های علوم نوین)» نوشته اسکات کریستینسن با ترجمه مشترک حسین مجد‌فر و سونا بیدق‌دار از سوی انتشارات «سبزان» برای مخاطبان علاقه‌مند به تاریخ علم منتشر شده است.
هرچند عنوان «100 نمودار که جهان را تغییر دادند» برای آشنایی نسبی مخاطب با محتوای کتاب موثر است اما مقدمه مترجم در جلب نظر مخاطب برای انتخاب این کتاب به اصطلاح حرف آخر را می‌زند. در مقدمه این کتاب به قلم مترجم می‌خوانیم: «کتاب‌های مختلفی پیرامون تاریخ علم به‌صورت ترجمه و تالیف به چاپ رسیده است؛ اما جای خالی کتابی که منحصرا به تاثیرات ترسیمات و نگاره‌ها در تکامل زندگی بشر پرداخته باشد، در این میان، خالی بود.»
در بخش دیگری از مقدمه این کتاب به معرفی مباحث آن پرداخته شده است. به‌عنوان مثال نویسنده در این کتاب به روش عدد‌نویسی قوم مایا(آمریکای مرکزی) در 400 سال پیش از میلاد مسیح(ع) بر پایه سامانه شمارش 20گانی و شامل صورتک‌ها که هریک نماینده یکی از اعداد صفر تا نوزده بود پرداخته است. علاوه براین به الواح گلی یافت شده در شوش مربوط به پنج‌هزار و 200 سال پیش، به خط پیشا، ایلامی حکاکی شده است. این خط پیش از میخی، رواج داشته و با خط پیشا، سومری فوق دارد؛ این خطوط، هر دو در یک زمان ولی به‌طور جداگانه شکل گرفته‌اند.
در مقدمه همچنین درباره اسطرلاب‌های ساخته شده از قرن نهم تا نوزدهم بحث شده است. به ادعای نویسنده نخستین سازنده اسطرلاب در میان مسلمانان محمد فزاری، پسر ابراهیم فرازی است. تا چندی پیش احتمال می‌رفت که کهن‌ترین اسطرلابی که تاکنون باقیمانده در 374ق/984م به دست دو برادر اصفهانی به نام‌های احمد و محمد پسران ابراهیم در اصفهان ساخته شده باشد. ولی ظاهرا کهن‌ترین نمونه آن به دست «بسطلس» در تاریخ 315 هجری قمری ساخته شده است.
در دیباچه این کتاب نیز می‌خوانیم: کتاب «100 نمودار که جهان را تغییر دادند» شرحی است از یکصد نموداری که جهان را تغییر داده‌اند. داستان از 220 هزار سال پیش آغاز می‌شود؛ از نقاشی‌های ساده و اولیه عصر حجر که در دیواره‌های غاری در «شاوه» فرانسه کشف شدند تا می‌رسد به طراحی ظریف، زیبا و درخشان «اَی‌پد» که در سال 2001 از سوی شرکت «اپل» معرفی شد.
نمودار‌های ارائه شده در این کتاب حاوی اشکال بسیار پیچیده هستند که به منظور انتقال مفاهیم مهم، اساسی و اسرارآمیز استفاده می‌شوند که بر روی «سنگ‌ها» حک شدهاند و از نقش‌های صحرای پرو و بخش‌های مختلف باستانی گرفته تا نقاشی‌های مبتکرانه هنرمندان بزرگ پلان‌های معماری کلاسیک، نمودار‌های ثبت شده در لرزه‌نگاری، ترسیمات علمی مربوط به اختراعاتی که جهان را تغییر دادند.
از‌جمله نمودار‌های معرفی شده در این کتاب می‌توان به نقاشی‌های غار‌شاوه، مارپیچ سه‌گانه، نقشه‌های ناو‌بری جزایر مارشال، قضیه فبثاغورث، کتاب مردگان مصریان، برگه نت‌های موسیقی، نقاط طب سوزنی، منظومه بطلمیوسی، کمدی الهی دانته، الگو‌های خیاطی شماره‌دار و نقشه گنج اشاره کرد.
خلاصه‌ای از شجر‌نامه مسیح(ع)
پیتر پویتیه، رئیس دانشگاه پاریس از 1193 تا 1205 میلادی، نسخه‌ای از «خلاصه تاریخی شجرهنامه مسیح» را گرد‌آوری و از آن به‌عنوان ابزاری دیداری برای تعلیم مطالعات مقدس استفاده کرده است. برای این منظور، طومار‌هایی از جنس پوست حیوانات به‌عنوان شجرهنامه مسیح(ع) طبق تاریخ کتاب مقدس طراحی شده که شامل خطوط و نمودار‌هایی بود که تاثیر زیادی در فهم آسان‌تر متون و تصاویر داشت.
نویسنده در شرح این نمودار آورده است: «بخش آغازین آن شامل آفرینش حضرت آدم(ع) و پایان آن با میلاد مسیح است. تاریخ جهان پویتیه براساس 6 دوره، سازماندهی شده است که هر کدام با نوشته‌هایی به همراه خطوط ترسیم‌شده‌ای معرفی شدهاند.
درباره هدف پویتیه نیز می‌خوانیم: «هدف پویتیه، یاری رساندن به روحانیون بود که قادر به پرداخت هزینه «کتاب» برای تعلیم دانش آموزانشان نبودند. مدرسان از طریق سنجاق کردن طومار به دیوار کلاس، قادر به استفاده از آن به‌عنوان ابزاری برای راهنمایی و آموزش شدند. رویکردی موفقیت‌آمیز بود و به‌صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفت. دست کم 50 نسخه از آن از قرن 13 تا 15 باقی مانده است.»
چاپ نخست کتاب «100 نمودار که جهان را تغییر دادند(از غار نوشته‌های دوران باستان تا دستاورد‌های علوم نوین)» با شمارگان یک‌هزار نسخه در 240 صفحه به‌بهای 18 هزارتومان به همت انتشارات «سبزان» به بازار نشر عرضه شده است.
یکشنبه ۵ دی ۱۳۹۵ - ۰۹:۰۰
نظر شما