به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست ویژه‌ای با عنوان «جایگاه تاریخ شفاهی در حفظ و تبیین سیره و اندیشه‌ امام موسی صدر» به مناسبت نمایشگاه کتاب مشترک مؤسسه‌ شهر کتاب و مؤسسه‌ فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر با سخنرانی رسول صدر عاملی، کارگردان، علی‌رضا کمری، پژوهشگر و تاریخ‌نگار، مهدی فیروزان، مدیرعامل شهر کتاب و جعفر گلشن‌روغنی، پژوهشگر تاریخ سه‌شنبه 18 آبان‌ماه در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.

تنهایی امام موسی صدر در دل یادداشت‌هایش

صدرعاملی در ابتدای این نشست  گفت: وقتی کتاب‌های امام موسی صدر را می‌خوانید، می‌بینید هیچ وقت مردم را خطاب قرار نداده است بلکه حرف مردم را می‌زند. برخلاف این روزها که دائم از مردم حرف می‌زنند، وی برای مردم سخن گفته است.
 
وی افزود: تمام آثاری که درباره این روحانی مرور کردم با این ویژگی مواجه شدم که تلاش کرده خوب ببیند و خوب بشنود و زیباشناسانه به مسائل نگاه کند. منظورم از این زیباشناسانه چهره زیبایش نیست بلکه فضایل و داناییش است اگرچه چشم و ابرویش نیز بی‌تاثیر نیست.
 
این کارگردان ادامه داد: برای نزدیک شدن به جهان امام موسی صدر باید سلیقه بسیار بزرگ و زیباشناسانه‌ای داشته باشید و بدانید چگونه به جهان، هستی و کائنات نگاه کنید. اینجاست که در خاطرات آیت‌الله مستجابی می‌خوانم: «امام از رفتگر، بقال و کارمند، پزشک، استاد دانشگاه، محقق و سیاستمدار را به خودش جذب می‌کرد.»
 
صدرعاملی گفت: زمانی که خاطرات افراد و یادداشت‌های امام موسی صدر را خواندم، یک تنهایی را درباره امام موسی صدر احساس کردم و اینکه تنهایی مردی مانند وی از کجا نشات می‌گیرد؟ اما وقتی خاطرات همه مردان بزرگ جهان را بخوانید می‌بینید این تنهایی متعلق به همه آن‌هاست، زیرا دیگر کسانی که همیشه معاشرشان هستند، نمی‌بینند و توجه آنها به سمت کسانی است که نسبت به آنها بی‌تفاوت هستند و یا حتی کسانی که نسبت به آنها عناد دارند.
 
وی افزود: درباره امام موسی صدر به هر کسی که به اسلام و تشیع بی‌تفاوت و بی‌توجه بود، امام به آن بخش متمرکز بوده و از این طریق نزدیکان را نمی‌بیند. بنابراین یک تنهایی را در طول زندگی امام حس می‌کنیم وقتی یادداشت‌هایش را می‌خوانیم. اساسا تمام کسانی که از نزدیک وی را درک کرده‌اند یک حسرتی به دل دارند و پرسشی اساسی که روحانی بودن یعنی چه؟

قصد مداحی امام موسی صدر ندارم

فیروزان سخنران بعدی نشست بود، وی گفت: کتاب هفت روایت تصویری از امام موسی صدر از سوی خانواده‌اش است که شاید نتوان به آن تاریخ شفاهی گفت اما به نوعی شناخت دیگری از وی است که به نظرم کتاب مفیدی به‌شمار می‌آید.
 
وی افزود: صدر یک موسسه تحقیقاتی است که به هیچ جناحی وابستگی ندارد. این موسسه تا کنون تلاش کرده که امام موسی صدر را با فعالیت‌های علمی به نسل امروز بشناساند. یکی از روش‌های نزدیک شدن به شخصیت وی از طریق طرح تاریخ شفاهی است که مدت زیادی نیست که آغاز شده اما در همین زمان می‌توان گفت با اغلب افرادی که با وی در تماس بودند گفت‌وگو کرده و خاطرات آن‌ها را گردآوری کرده است.
 
مدیرعامل موسسه شهر کتاب ادامه داد: قصد نداریم به موسسه مدح امام موسی صدر تبدیل شویم زیرا امام تا زمانی در جامعه حیات دارد که اندیشه، نگاه و نظرش نقد شود. بنابراین از برنامه‌های ما برپایی نشست‌های نقد و بررسی آراء و دیدگاهی این روحانی تاثیرگذار است.
 
فیروزان گفت: برای شناساندن امام موسی صدر تلاش کردیم که مجموعه آثارش را منتشر کنیم و این آثار را با حضور صاحب‌نظران و اندیشمندان به نقد و بررسی بگذاریم.
 
ارزشمندی چهار کتاب در حوزه تاریخ شفاهی امام موسی صدر

گلشن‌روغنی در بخش دیگری از این نشست با نگاهی به چهار کتاب تاریخ شفاهی در رابطه با امام موسی صدر گفت: خاطرات آیت‌الله مستجابی از امام موسی صدر یک روایت عاشقانه در این اثر موج می‌زند احوال جوانی و نوجوانی، تحصیل در قم امام یک کار ارزنده است. راوی با امام نسبت خانوادگی دارد و فضای عالم روحانیت در قم به خوبی در این کتاب دیده می‌شود و جایگاه خاندان و خود امام در آن ترسیم شده است.
 
وی افزود: برخورد امام موسی صدر با مردم، روحیات و خلقیات و علائق وی به شدت مورد توجه قرار گرفته و تاثیرات بسیار ارزنده‌ای دارد.
 
این پژوهشگر تاریخ بیان کرد: فارغ از تمجید، این چهار کتاب در حوزه تاریخ شفاهی امام موسی صدر ارزنده است زیرا وقتی مخاطب آنها را ورق بزند یک نگاه و اطلاعات ارزنده و شناخت خوبی نسبت به امام پیدا می‌کند و از گونه‌های مختلف با امام موسی صدر آشنا می‌شود.
 
گلشن‌روغنی اظهار کرد: به نظرم این کتاب‌ها نیاز به سالشمار دارد و در یکی دو صفحه نخست هر کتاب بهتر بود از زمان تولد تا هنگام ربوده شدن بیاید. وقتی این سالشمار در ابتدای کتاب‌ها قرار گیرد خواننده را با وقایع همراه می‌کند.
 
وی افزود: لحن مصاحبه‌شونده تنها در کار آیت‌الله مستجابی حفظ شده و در سه اثر دیگر لحن مصاحبه‌شونده به ویژه آیت‌الله جلیلی دیده نمی‌شود. احساس می‌شود که سه اثر دیگر ویراسته شده و به سبک و معیار امروزی درآمده است.
 
پروژه تاریخ شفاهی امام موسی نباید نیمه‌تمام رها شود

علیرضا کمری گفت: نثر این چهار کتاب بسیار ساده، سرراست و مبتنی بر سنخ رفتار روایان است. در تاریخ شفاهی باید آنچه که به شکل کتاب درمی‌آید در عوض رفتار و گفت‌وگو باشد و در واقع ما از طریق خواندن سخن مرجع روایت را می‌شنویم. حواشی و تکمله‌ای که قزوینی بر این کار افزوده بسیار ارزشمند است به ویژه اینکه سوانح کار را در مقدمه به خوبی توضیح داده است.
 
وی افزود: در گام نخست نیاز است که این کار با دقت و حساسیت ادامه پیدا کند تا تمام کسانی که از امام موسی صدر از آگاهی و شناخت دارند، مطالبشان را بگویند و کار در نیمه‌راه رها نشود. زیرا مفاد این کتاب‌ها در شناخت جریان‌های سیاسی و فرهنگی حتی روحانیون و روحانیت در این سده اخیر یک ماخذ بسیار مفید به شمار می‌آید.

هفته‌ کتاب امام موسی صدر از ۱۷ آبان آغاز شده و تا ۲۴ آبان ماه ادامه خواهد داشت و کتاب‌های انتشارات مؤسسه امام موسی صدر در تمامی فروشگاه‌های شهر کتاب سراسر ایران به فروش خواهد رسید.