به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «در اسارت فرهنگ: ریشه‌یابی خلق و خو، آداب و عادات ما ایرانی‌ها» نوشته طاهره شیخ‌الاسلام به تازگی از سوی انتشارات صمدیه روانه بازار نشر شده است.
 
این کتاب در سه قسمت تنظیم شده است. در قسمت نخست با عنوان «کالبدشکافی درد» به گونه‌ای فشرده توجه خوانندگان به ویژگی‌هایی که به نام فرهنگ، ما را در خود اسیر کرده‌اند جلب شده است. در قسمت دوم با عنوان «ملل آزاد دنیا چه بودند و چگونه این شدند»، مختصراً به ذکر دلایلی پرداخته‌ شده که باعث شد غرب از دوران سیاه قرون وسطایی خویش بیرون آید و به لحاظ خلق و خو و رفتار فردی و جمعی از ما متفاوت شود. این بخش همچنین به آثار زیانباری می‌پردازد که تقلید بی‌رویه از غرب برایمان به ارمغان آورده است. قسمت سوم در چهار باب تنظیم شده است که به ترتیب به اثرات ترس، فقر، نابرابری و مقایسه بر رفتارهای فردی و جمعی ما می‌پردازد و در نهایت کتاب با سخن آخر پایان می‌یابد که در خود امید آغازی دارد.

کتاب حاضر در چهار بخش اصلی با عناوین «ترس و اثرات آن بر خلق و خو و رفتارهای فردی و اجتماعی ما»، «فقر و اثرات آن بر خلق و خو و آداب و عادات فردی و اجتماعی ما»، «تبعیض و اثرات آن بر خلق و خوی و رفتارهای فردی و اجتماعی ما» و «مقایسه و تاثیر بر خلق و خو و رفتارهای فردی و اجتماعی ما» سامان یافته است. شیخ‌الاسلام در ابتدای مقدمه‌ای که بر این اثر نوشته است به انگیزه خود برای تالیف کتاب اشاره می‌کند. وی پس از اینکه به استرالیا می‌رود با مشاهده شرایط آن کشور و مقایسه با مشکلات موجود در ایران تصمیم می‌گیرد که به واکاوی دلایل این موضوع بپردازد.

وی در بخشی از مقدمه می‌نویسد: «به نظر می‌رسید غربی‌ها از ما شفاف‌تر، ساده‌تر و به نوعی رهاتر هستند. مثلا دیده می‌شد که صراحت و صداقت که دو رکن اساسی در یک زندگی اجتماعی سالم است میان ما بسیار کمتر دیده می‌شود، انتقاد را به راحتی تحمل نمی‌کنیم، زود دلخور می‌شویم، تعارف و تکلف بین ما بیشتر، پذیرفتن خطا و اشتباه برایمان دشوار و عذرخواستن بسیار سخت است. در تمام مدت یک سالی که در دانشگاه به ظاهر مشغول تحقیق و در واقع تفکر درباره چون و چرایی این مقوله بودم هر روز با مشاهده یک رفتار از سوی هموطن زخمی تازه در من سر باز می‌کرد. بنابراین مجبور به یادداشت‌برداری از آنها شدم.

این تصور که این مطالب ممکن است بعدها مفید واقع شود و بتواند به عنوان نقطه شروعی برای بررسی مشکلات فرهنگی ما مورد استفاده قرار گیرد، الزام و اضطراری‌ غیرعادی به نوشتن و انتشار آنها در من به وجود آورد چنین شد که مطالب جمع‌آوری شده را با صرف وقت و زحمت فراوان به صورت قطعه‌ها و گفتارهای کوتاه همراه با مقدمه‌ای که نتیجه‌گیری را نیز در برداشت به نگارش درآوردم و در سال 1379 آن را در سیدنی استرالیا با نام چرا چنین شدیم به چاپ رساندم. پس از آن نفسی از سر راحتی کشیدم با این تصور که تمام مسائل و مشکلات اخلاقی و رفتاری خودمان را در این کتاب گنجانیده‌ام. اما متأسفانه این فراغت چند ماهی بیشتر نپایید.

برخوردهای عده‌ای از هموطنان نسبت به من و کتاب، زخم‌های دیگری را از پیکره مجروح فرهنگ ما از چشم من پنهان مانده بودند بر من عیان ساخت و بدین ترتیب نگاه دوباره‌ای به خود، به اطراف و اطرافیانم آغاز شد و حمله دوباره سوژه‌ها به ذهن و ... چهار سال دیگر به یادداشت‌برداری گذاشت. افق و عمق نگاه من این بار از چرایی چنین بودنمان فراتر رفت و به اسارت در چنین بودنمان متوجه گردید. اسارت در خلقیات، ویژگی‌ها و آداب و رسومی که عمدتاً به نام فرهنگ از آن یاد می‌شود.

یادداشت‌های جدید را با مطالب کتابی که نگاشته بودم، در هم آمیختم و در ساختار جدیدی آن را تنظیم کردم و نام «در اسارت فرهنگ» بر آن نهادم و تصمیم گرفتم که این بار آن را در داخل کشور به چاپ برسانم. با این امید که این نوشته‌ها بتواند توجه متخصصان جامعه‌شنان و روان‌شناسان اجتماعی را به خود جلب کرده و آنها را نیز بر آن دارد که به آنچه درون جامعه ما می‌گذرد با دیدی دقیق‌تر بنگرند و برای درد بزرگی که ما را از درون رنج می‌دهد و تحلیل می‌برد، چاره‌جویی کنند. نتیجه 12 سال تلاش بی‌وقفه من کتابی است که در دست دارید.»

کتاب «در اسارت فرهنگ: ریشه‌یابی خلق و خو، آداب و عادات ما ایرانی‌ها» نوشته طاهره شیخ‌الاسلام با شمارگان 500 نسخه در 435 صفحه به بهای 27 هزار تومان به تازگی از سوی انتشارات صمدیه منتشر شده است.