به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست رونمایی و بررسی کتاب «دغدغه‌های یک زن ایرانی در جنگ جهانی دوم» با سخنرانی غلامرضا عزیزی، ریاست پژوهشکده اسناد آرشیو ملی، فخرالسادات محتشمی‌پور، عضو هیات موسس انجمن زنان پژوهشگر تاریخ و مسعود کوهستانی‌نژاد، مولف کتاب چهارشنبه سوم شهریورماه در اندیشگاه کتابخانه ملی برگزار شد. دبیری این نشست را فائزه توکلی، پژوهشگر تاریخ شفاهی به عهده داشت.
بیرون کشیدن زنی گمنام از دل مطبوعات تاریخی
عزیزی در این نشست گفت: کوهستانی‌نژاد، محقق حوزه مطبوعات است و کتاب «دغدغه‌های یک زن ایرانی در جنگ جهانی دوم» را از دل مطبوعات بیرون کشیده و این کار ارزشمندی است. اگرچه باید به محققان انجمن زنان پژوهشگر تاریخ خرده گرفت که چرا هما امامزاده، پزشک ایرانی که سال 1322 خاطرات خود را نوشته تا به امروز گمنام مانده است؟
وی افزود: درباره بانو امامزاده در فضای مجازی جز یک پارگراف مطلب بیشتری پیدا نمی‌کنید در حالی که در دانشنامه «نام‌آوران» همین یک پارگراف هم درباره این بانوی پزشک نوشته نشده است!
ریاست پژوهشکده اسناد آرشیو ملی ادامه داد: کتاب در چهار فصل تنظیم شده و نظر امامزاده درباره برخی موضوع‌ها را می‌توان در لابه‌لای واژه‌های ظریفی که به کار برده، پیدا کرد. برای مثال به جوانان می‌گوید: «اگر می‌خواهید در دام استبداد نیفتید، قیام کنید.» سخنی که بعدها علی شریعتی در یکی از نامه‌هایش به پسرش می‌نویسد. این دعوت به قیام در سال 1322 در حالی است که ما در منابع تصویر استبدادی از این دوره نداریم و اغلب منابع می‌گویند که در این زمان آزادی مطبوعات و ... بوده است اما بانوی راوی با لحن غمگینی شرایط سیاسی دشوار جامعه را بیان کرده است.
کشف شکست عاطفی بانو امامزاده از لابه‌لای مکتوباتش
عزیزی گفت: در کتاب بعضی مطالب ناتمام وجود دارد که این نقص مربوط به مولف نیست زیرا منابع در رابطه با این بانوی پزشک اندک هستند و به دشواری می‌توان به اطلاعات بیشتری درباره‌اش دست یافت. با این حال مولف در مقدمه 50 صفحه‌ای خود اطلاعات بسیار خوبی گردآوری کرده که به مخاطب ارائه می‌کند. با این تفاصیل، آن قدر که در رابطه با روح طغیان‌گر این زن می‌توانید اطلاعات پیدا کنید درباره جسمش با سکوت منابع مواجه هستید.
وی افزود: کتاب اطلاعاتی درباره اینکه بانو امامزاده شش هفت سال اقامت در فرانسه را چگونه گذرانده، ندارید. ضمن اینکه نمی‌دانید این زن چگونه به فرانسه رفته است؟ اما در قسمتی از کتاب، مولف اشاره کرده که پزشک ما دچار شکست عاطفی شده است با وجود اینکه از متن نامه‌ها استنباط می‌شود که همسرش را دوست داشته، اما از همین نامه‌ها به این نکته می‌رسیم که از همسرش جدا شده است!
انعکاس جامعه ایران دهه 20 در مکتوبات یک زن
کوهستانی‌نژاد نیز درباره انتشار کتاب گفت: مدت چهار سال به ناشران متعددی مراجعه کردم تا بتوانم کتاب را منتشر کنم، اما هر کدام به دلیل اینکه چنین کتابی مخاطب ندارد از چاپ آن سرباز زدند! ناچار شدم خودم کتاب را به صورت ناشر مولف منتشر کنم.
وی با اشاره به موضوع مکتوبات «دغدغه‌های یک زن ایرانی در جنگ جهانی دوم» بیان کرد: مطالبی که بانو هما امامزاده در مکتوبات خود ثبت کرده وقایعی است که در ایران سال‌های 1322 تا 24 می‌گذرد. امامزاده که در سوربن پزشکی خوانده و با مهندس مهدی بازرگان هم‌دانشگاهی بوده پس از پایان تحصیل و زمان جنگ جهانی دوم به ایران بازمی‌گردد. در این برهه مسائلی در کشور روی می‌دهد که متاثر از جنگ جهانی دوم است و این مسائل در مکتوبات این پزشک زن انعکاس می‌یابد.
این پژوهشگر حوزه مطبوعات افزود: امامزاده پس از بازگشت به ایران با برخی محافل فرهنگی ارتباط یافته و از جمله به محفل یاران عباس خلیلی، مدیر روزنامه اقدام راه پیدا می‌کند و به تبادل نظر درباره مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه می‌پردازد. تحصیل در اروپا باعث می‌شود تا وی با ذهنی باز با مسائل برخورد کند.
نمود کم‌رنگ طرح حق رای زنان در اسناد تاریخی
کوهستانی‌نژاد عنوان کرد: یکی از ویژگی‌های مکتوبات امامزاده تصویری است که از مسائل اجتماعی دهه 20 در مکتوبات خود ارائه می‌کند. از طرفی وقتی مکتوباتش را با سایر بزرگان همدوره‌اش مقایسه می‌کنید، می‌بینید از لحاط محتوا بسیار پربارتر و غنی‌تر از آثار آنهاست. همچنین یکی دیگر از دغدغه‌های بانو، انتخابات مجلس چهاردهم است و افرادی که کاندید آن شدند؛ مجلسی که پس از آغاز به کار مسائلی از جمله حق رای زنان را مطرح و این طرح موجی در جامعه ایجاد می‌کند که متاسفانه در اسناد تاریخی نمود بسیار اندکی می‌یابد اما امامزاده تلاش دارد با مراجعه به قرآن این مساله را دنبال کند و با مراجعه به قرآن می‌گوید زن و مرد دارای حق یکسان هستند.
وی ادامه داد: در کتاب تلاش نکردم که زندگینامه امامزاده را دنبال کنم زیرا هدف اصلی ردیابی تاثیر جنگ جهانی بر یک فرد ایرانی بود که در مکتوبات این پزشک زن به آن رسیدم.
پزشک زنی که با تحصیل در فرانسه غربزده نشد
فخرالسادات محتشمی‌پور، عضو هیات موسس انجمن زنان پژوهشگر تاریخ گفت: ورود امامزاده به محفل یاران باعث شده تا تاثیر عمیقی از عباس خلیلی بپذیرد اما نمی‌دانیم چگونه به این محفل راه یافته و چرا تنها از خلیلی تاثیر گرفته است؟
وی افزود: با مطالعه کتاب، به دنبال زندگینامه این پزشک زن بودم، زیرا برایم مهم بود که بدانم در چه محیطی رشد پیدا کرده و از چه کسانی تاثیر پذیرفته است؟ ضمن اینکه برایم جالب بود که امامزاده با وجود تحصیل در فرانسه به اصطلاح امروزی «غربزده» نشده و منتقد آنها نیز بوده است. شاید داشتن این رویه به دلیل قرار گرفتن ایران در فضای جنگ جهانی دوم و اشغال شدن کشور از سوی متفقین بوده است.
در پایان این نشست کوهستانی‌نژاد به پرسش‌های حاضران پاسخ گفت.
پنجشنبه ۴ شهریور ۱۳۹۵ - ۰۰:۳۰
نظر شما