چهل درصد رساله‌های ابن‌سینا منتشر نشده است
اعوانی گفت: وجود آیت‌الله سیدحسن مصطفوی و تقریر این کتاب از سوی ایشان نشان می‌دهد که «حکمت» در ایران زنده است و استاد مصطفوی فیلسوفی زنده است. آنانی که درباره حکمت قلم می‌زنند بر دو روش افلاطونی و ارسطویی می‌نویسند. افلاطون از جمله فیلسوفانی بود که تمام رساله‌ها و کتاب‌هایش را خودش نوشت اما ارسطو فیلسوفی بود که بیشتر کتاب‌هایش حاصل یادداشت‌های اوست که شاگردانش فراهم کرده‌اند. «شرح الهیات نجات ابن‌سینا» نیز از جمله درسگفتارها و تقریرات استاد مصطفوی است که به همت شاگرد وی یعنی آقای کلباسی جمع‌آوری شده است.
این استاد فلسفه و عرفان به عظمت ابن‌سینا در تاریخ فلسفه ایران پرداخت و اظهار کرد: ابن‌سینا در تاریخ فلسفه ایران مظلوم واقع شده است. به محققان توصیه می‌کنم کتابی با عنوان «ابن‌سینا؛ فیلسوف ناشناخته» درباره ابن‌سینا بنویسند. 40 درصد آراء و رساله‌های ابن‌سینا هنوز به مرحله چاپ نرسیده است پس چطور می‌توانیم انتظار داشته باشیم که شیخ‌الرئیس را به خوبی بشناسیم.
تفکر ابن‌سینا خلاءهای نظرات ارسطو را ندارد
اعوانی ادامه داد: کارگروهی برای تصحیح و چاپ آثار ابن سینا تشکیل شد. نسخه‌ها را جمع و آنها را بین 24 نفر از استادان فلسفه تقسیم کردیم. برخی از آنها نیز چاپ شد. یکی از آن رساله‌ها «عروضیه» نام دارد که نسخه موجود آن در سوئد را تهیه کردیم و خودم مشغول تصحیح آن شدم که متاسفانه تدریس در دانشگاه‌های خارجی ادامه این تصحیح را متوقف کرده است.
این استاد بازنشسته دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه ابن‌سینا در 18 سالگی راه خود را در فلسفه از ارسطو جدا کرد، گفت: ابن‌سینا در موضوع «علم الهی» به نکته قابل توجهی دست یافت که در نوشته‌های ارسطو چندان مشخص نبود به همین دلیل ابن‌سینا راه خود را در فلسفه از ارسطو جدا کرد و نخستین کتاب خود را با عنوان رساله «عروضیه» در 21 سالگی نوشت و «الشفاء» را نیز در 40 سالگی به رشته تحریر درآورد. فرق این فیلسوف با متفکری مانند «ابن‌رشد» در این است که «ابن‌رشد» شارح است در حالی که ابن‌سینا یک حکیم تمام عیاری است که تحول در تفکر او را می‌توان از ابتدایی‌ترین نوشته وی تا آخرین کتاب او رصد کرد.
رئیس پیشین موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران با بیان اینکه آیت‌الله مصطفوی جمع علوم عقلی و نقلی در ایران است، گفت: تهران به واقع شهر هزار حکیم است زیرا مکتب تهران یکی از مکاتب مهم در فلسفه اسلامی است که امیدواریم این شهر با این عنوان ثبت شود.
تالیفات عربی را به فارسی ترجمه کنیم
دکتر مهدی محقق، فیلسوف و رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران دیگر سخنران این نشست بود، وی گفت: دانشمندان اسلامی کتاب‌های بزرگی می‌نوشتند و کتاب‌های دیگرشان را از آن استخراج می‌کردند این امر در یونان قدیم نیز رسم بود چنانکه بقراط کتابی به نام «کتاب الفصول» نوشت که بعدها شرحی هم بر آن نگاشتند. از دیگر روش‌های تالیف کتاب در زمان‌های گذشته فراهم کردن تقریرات استاد از سوی شاگردان بوده است. فراهم کردن تقریرات آیت‌الله مصطفوی درباره ابن‌سینا فرصت مغتنمی برای دانشجویان و نسل جوانی است که نمی‌توانند تألیفات عربی را بخوانند این نکته مهم به ما گوشزد می‌کند که کتاب‌های عربی را ترجمه و یا خلاصه کنیم تا نسل جوان نیز از آنها بهره ببرند.
محقق با اشاره به اینکه فلسفه اسلامی بی‌‌دلیل مورد هجمه و تکفیر قرار گرفت، اظهار کرد: ایران منشا فلسفه بوده است قبل از اسلام نیز فیلسوفان طبقه ممتازان ایران را تشکیل می‌دادند، بعد از اسلام نیز شیخ‌الرئیس در ایران کتاب «الشفاء» را نوشت که به جرأت می‌توان گفت یک دایرة‌المعارف علمی است. این کتاب نشان می‌دهد ما الگوی دایرةالمعارف‌نویسی را از فرنگی‌ها اخذ نکردیم بلکه امثال ابن سینا در ایران کتاب‌هایی می‌نوشتند که خود دایرة‌المعارف بود که نشان‌دهنده عظمت تمدن ایرانی و اسلامی است.
این فیلسوف با تاکید بر این نکته که ایران خاستگاه فلسفه بوده ادامه داد: شعله فلسفه در ایران نباید خاموش شود اما متاسفانه این سرزمین به سوی خشکسالی فلسفه پیش می‌رود.
با «پیامبران» حجت بر مردم تمام است
بخش دیگری از آیین رونمایی از کتاب «شرح الهیات نجات ابن‌سینا» به سخنرانی حجت‌الاسلام دکتر غلامرضا فیاضی، رئیس هیات مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی اختصاص داشت، وی گفت: بسیاری از آیات قرآنی نشان می‌دهد که خداوند حجت را بر پیروان خود تمام کرده است. خداوند در آیاتی می‌فرماید که ما پیامبران را فرستادیم تا مردم بر خدا حجت نداشته باشند زیرا خداوند در قرآن کریم اشاره می‌کند برای اینکه مردم فردا (روز قیامت) نگویند کسی را برای راهنمایی نفرستادی با فرستادن پیامبران حجت را از مردم گرفتیم.
وی با اشاره به اینکه خداوند متعال بر مردم از دو جهت «عقل» و «پیامبران» حجت دارد، گفت: بزرگترین نعمت خداوند نعمت درونی عقل است و بزرگترین نعمت بیرونی نیز پیامبر هستند که مکمل عقل‌اند. بنا به گفته ابن‌سینا انسان با عقل خود نمی‌تواند همه چیز را درک کند پس باید راهنمایی برای اعمال خود داشته باشد. داشتن همین راهنما (پیامبران) ضرورت نبوت را اثبات می‌کند.
معلمان نزول حق را فراهم می‌کنند
آیت‌الله سیدحسن سعادت مصطفوی، صاحب کتاب «شرح الهیات نجات ابن‌سینا» در بخشی از این آیین گفت: طبق آنچه که خداوند متعال در قرآن فرموده است نمی‌توانیم به کسی تعلیم علم بدهیم معلمان عاملانی هستند که مسیر فیض حق را بر انسان آماده می‌کنند. به عبارتی استاد موانع را برطرف می‌کند وقتی مانع برداشته شد فیض حق که دائمی است بر انسان نازل می‌شود.
این عالم اسلامی با طرح این پرسش که آیا ما می‌توانیم در برابر خدا واصل به حق شویم؟ گفت: واصل شدن به حق یعنی حجاب بین ما و حق برداشته شود اما تا من انسان مادی هستم و نفس ما به بدنم تعلق دارد نمی‌توانم به حق‌تعالی واصل شوم پس وصول مطلق ممکن نیست. ملاصدرا اعتقاد دارد ما با علم حضوری می‌توانیم شهود حق کنیم یعنی عالم با معلوم متحد شود اما من «فقیر بالذات» چطور می‌توانم به «خدای غنی بالذات» واصل شوم. ما هنوز پایبند به امور مادی هستیم.
رسیدن به قطب علوم انسانی آسیا با مدد استادان فلسفه
حسینعلی قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه این مراسم ضمن ابراز خرسندی میزبانی استادان فلسفه ایران گفت: تدوین و انتشار کتاب «شرح الهیات نجات ابن‌سینا» توان میراث فلسفی و تمدن ایرانی این سرزمین را به نسل‌های معاصر منتقل می‌کند. در اینجا می‌خواهم از استادن پیشکسوت فلسفه تقاضا کنم تا بخشی از وقت علمی خود را صرف فعالیت در پژوهشگاه علوم انسانی کنند تا این پژوهشگاه به مدد راهنمایی‌های علمی این استادان به سمت تبدیل شدن به قطب علوم انسانی آسیا حرکت کند.
در پایان این مراسم از کتاب دوجلدی «شرح الهیات نجات ابن‌سینا» رونمایی و از استادان پیشکسوت حاضر در نشست تجلیل به عمل آمد.
نظر شما