بررسی منابع طب کهن و دیدگاههای اطباء طب سنتی درباره نان حاکی از اهمیت این غذای ثابت سفرههای ایرانی است. خاصیت درمانی و حتی پیشگیری نانهای سنتی لزوم توجه مسئولان حوزه سلامت و سازمانهای تابعه آنرا دو چندان میکند.
این مقام مسئول وزارت بهداشت، معتقد است با توجه به مسئول نبودن وزارت بهداشت در سرکشی به فرایند تولید نانهای سنتی بهتر است مردم نان صنعتی میل کنند. بگذریم که سازمان غذا و دارو دارای بخش نظارتی شامل اداره مواد غذایی و آشامیدنی و اداره کل مواد خوارکی، بهداشتی و آرایشی است.
از سوی دیگر شهریورماه سال گذشته یکی از مسئولان سازمان استاندارد از وجود «بلانکیت» مادهای سرطانزا در نانهای سنتی خبر داد. مادهای که به گفته همین مقام مسئول با جوششیرین معروف در رقابتی تنگاتنگ برای ناسالم کردن قوت لایموت مردم هستند. دکتر دیناروند در حالی مصرف صنعتی را پیشنهاد میکند که همکار وی بهعنوان کارشناس فرآوردههای آردی، شیرینی و شکلات سازمان غذا و دارو در شهریور سال گذشته اعلام کرده بود گزارشی مبنی بر وجود «بلانکیت» در نان به وزارت بهداشت ارسال نشده است. اگر از دعواها یا بهعبارت دیگر شانه خالی کردن از نظارت قوی بر روند تهیه و تولید نان سنتی عبور کنیم، نوبت به بررسی جایگاه نان از منظر طب سنتی با نگاهی به منابع این حوزه میرسد.
نان، نوای زندگی
مرحوم دکتر سیدجلال مصطفوی کاشانی، که بین سالهای (1335 تا 1365) در دانشگاه تهران به تدریس «تاریخ پزشکی» و «طب قدیم ایران» اشتغال داشت در مقالهای با عنوان «ارزش نان» به موضوعاتی مانند تغییرات نان و سیر تمدن بشری همچنین مضرات ناشی از این تغییرات برای انسان پرداخته است. این پژوهشگر حوزه «طب قدیم ایران» با اطمینان براهمیت غذایی نان سبوسدار بر نان سفید تاکید میکند که «بدون استثنا، تمام اطباى قدیم ایران ضرر نان سفید و بدون سبوس را در کتابها شرح داده و مردم را از خوردن آن نهى کرده بودند، از جمله در کتاب «مخزن الادویه» آمده است: «نانى که آرد آن را بسیار نرم سوده و در آن مطلق سبوس نباشد و شسته مانند نشاسته شده باشد خوردن آن مضر بوده و تولید بیمارىها مىنماید.»
دکتر مصطفوی کاشانی، در مقاله خود همچنین به نقلهایی از کتابهای مقدس درباره اهمیت نان اشاره میکند.«در تواریخ مذهبى مسطور است که حضرت ابراهیم به سارا فرمان داد سه نوع آرد تهیه کند که هرکدام داراى میزان معینى از سبوس گندم باشد و از اینجا معلوم مىشود که از همان زمانهاى قدیم، تأثیر نان سبوسدار و بى سبوس را در بدن آدمى مىدانستهاند.»
در کتاب «فن پیشگیری و راز طول عمر» نوشته سید محمد موسوی نیز آمده است: «افراد توجه کنند که نان سبوسدار میل کنند و هرگز عادت به خوردن نانهای امروزی نداشته باشند سبوس نان همه ویتامینهای لازم برای بدن را در خود دارد. طبیعت نان، گرم مایل به اعتدال است. نان سبوسدار ملین طبع و پیشگیریکننده از چاقی است. زود هضم میشود و رافع بواسیر و شقاق و سرطان معده و روده است؛ پس نباید در اجتناب از آن تردید کرد. اگر نان سبوسدار همراه با میوه و سبزی میل شود غذایی کامل است و با افزودنیهایی مانند: سیاه دانه، کنجد، رازیانه، زیره، شنبلیله، گشنیز و امثال آن سبب تقویت مزاج میشود»
در کتاب راز سلامتی و طول عمر نیز آمده است: «نان سفید عامل بسیاری از ابتلائات معده است، زیرا از نشاسته ترکیب شده است. نشاسته یکی از مواد قندی است که در بدن میسوزد و تولید نیرو میکند ولی وقتی زیاد باشد به طور ناقص هضم شده و به سرعت در معده تخمیر می شود و تولید یبوست هم مینماید.»
دکتر محمد دریایی، مدیرعامل انجمن احیای طب سنتی ایران و نویسنده دهها کتاب در حوزه طب سنتی نیز در کتاب خود با عنوان «نان کامل، نان سبوسدار(نان گندم و جو با فیبر و سبوس)» بر جنبه دیگری از خواص نان سنتی اشاره میکند. وی معتقد است که «تمام منابع تغذیه در طبهای یاد شده، بر نان کامل یعنی نانی که حاوی فیبر و سبوس است، توصیه و تاکید داشته و دارند. امروزه بر کسی پوشیده نیست که بسیاری از املاح معدنی و ویتامینهای ضروری، در لایه و پوستههای بیرونی حبوبات، به ویژه گندم و جو نهفته است. مواد شفابخشی به نام «فیبر» (در سبوس گندم و الیاف گیاهی سایر گیاهان)، پس از هضم مواد غذایی، از آنها آزاد شده، به کبد کمک میکند که با توانایی بیشتری کلسترول مضر و مواد زیانمند را دفع کند.»
اعتقاد پیدا کردهایم که پیشگیری بهتر از درمان است. نان، طبق آنچه از منابع طب سنتی برداشت میشود از یک سو پیشگیری از ابتلا به بیماری و از سوی دیگر داروی برخی بیماریهاست. نظارت بر تولید غذای اصلی مردم در دستور کار هر سازمان، نهاد و یا وزارتخانهای باشد امری جدی است و بیتوجهی به آن در دراز مدت موجب زیان به کل جامعه خواهد شد.
نظر شما