به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «بررسی فرهنگ‌های دوزبانه روسی و فارسی» به مناسبت حضور کشور روسیه به عنوان مهمان ویژه بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، صبح امروز (۲۹ فروردین‌ماه) با حضور دکتر محمدرضا محمدی، دکتر هادی بهارلو، دکتر محبوبه علیاری و با همکاری موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در سالن شهدای گمنام دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
خلاء کتاب‌های روسی به شدت احساس می‌شود
دکتر محمدرضا محمدی، مدیر گروه زبان روسی دانشگاه تربیت مدرس که از سخنرانان این نشست بود در توضیح تاریخچه راه‌اندازی رشته زبان و ادبیات روسی در دانشگاه‌های ایران گفت: قطعاً بررسی گذشته و برنامه‌ریزی برای آینده، می‌تواند به پیشبرد اهداف آموزش کمک شایانی کند. در حال حاضر در مقطع کارشناسی، رشته‌های «زبان و ادبیات روسی»، «زبان روسی» و «مترجمی زبان روسی» در کشور درس داده می‌شود.
وی ادامه داد: همچنین در مقطع کارشناسی ارشد، رشته «آموزش زبان روسی» و «ادبیات روسی» و در مقطع دکتری، رشته «آموزش زبان روسی» چند سالی است که در دانشگاه‌های کشور تدریس می‌شود. آموزش دانشگاهی زبان روسی برای نخستین بار در سال ۱۳۱۴ در دانشگاه تهران راه‌اندازی شد و بعد از آن رفته‌رفته رشته‌های مرتبط با زبان روسی در دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه آزاد اسلامی تهران ( واحد شمال) و دانشگاه تربیت مدرس نیز تدریس شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به راه‌اندازی گرایش‌های مختلف زبان روسی اظهار کرد: در حال حاضر ۱۶ دوره زبان روسی در کشور در حال فعالیت است و قرار است چند گرایش جدید نیز به زودی راه‌اندازی شود. بدون شک تاسیس و راه‌اندازی دوره کارشناسی ارشد زبان روسی باعث گسترش آموزش این زبان در کشور شد و امیدوارم که در آینده نزدیک این رشته‌ها گسترش یابد.
محمدی در توضیح مشکلات موجود در آموزش آکادمیک زبان روسی گفت: نامتناسب بودن توسعه کمی و کیفی مقطع و رشته‌های ایجاد شده، ناهمگونی رشته‌های ایجاد شده در مقاطع مختلف، مرتبط نبودن رشته‌های ایجاد شده با نیازهای داخلی کشور و جذب فارغ‌التحصیلان و نبود توجه لازم به وضعیت آموزش زبان روسی از جانب کشور روسیه در کشور ما از جمله مشکلات موجود در این حوزه است.
وی ادامه داد: متأسفانه حمایت‌های لازم برای توسعه زبان روسی از سوی کشور روسیه انجام نمی‌شود و این کشور باید حمایت‌های خود را افزایش دهد. امسال روسیه مهمان ویژه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است و امیدوارم کتاب‌های روسی به نمایشگاه کتاب بیایید تا مخاطبان بتوانند کتاب‌های مورد نیازشان را تهیه کنند.
هیچ ارتباطی با انتشارات کشور روسیه نداریم
مدیر گروه زبان روسی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به نبود کتاب‌های روسی در بازار نشر ایران گفت: سال ۲۰۰۶ از سوی رییس جمهوری روسیه به عنوان سال زبان روسی نام‌گذاری شد اما متأسفانه یک کتاب روسی به ایران نیامد و خلاء کتاب‌های روسی به شدت در بازار نشر احساس می‌شود.
وی ادامه داد: متأسفانه ما هیچ ارتباطی با انتشارات کشور روسیه نداریم و به نظرم اگر این ارتباط شکل بگیرد اتفاقات خیلی خوبی در این زمینه رخ خواهد داد. طبق اخبار شنیده شده به تازگی چند ناشر بزرگ روسی برای حضور در ایران اعلام آمادگی کردند و امیدوارم که کتاب‌های این انتشاراتی‌ها به زودی وارد ایران شود.
دانشجو مجبور است کتاب را پرینت یا اسکن کند
هادی بهارلو، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس که دومین سخنران این نشست بود با اشاره به نقش فرهنگ‌نامه‌های فارسی – روسی اظهار کرد: فرهنگ‌نامه‌های فارسی – روسی زیادی منتشر شده است که دانشجویان می‌توانند از آنها برای تحقیق و پژوهش‌هایشان استفاده کنند. متأسفانه کسانی که در حال تحصیل در رشته زبان روسی هستند دسترسی به فرهنگ‌نامه‌های تخصصی ندارند چراکه این فرهنگ‌نامه‌ها یا منتشر نمی‌شود یا اینکه نسخه‌ای از آنها در ایران نیست.
وی ادامه داد: در حوزه فرهنگ‌نامه‌ها تقاضا وجود دارد اما کسی نیست که این کتاب‌ها را منتشر کند. فرهنگ‌نامه‌ای را خود من در حوزه هوا فضا آماده انتشار کرده‌ام اما متأسفانه کسی نیست که به دنبال چاپ آن باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس بعد از توضیح چند فرهنگ‌نامه با اشاره به حضور روسیه در نمایشگاه کتاب امسال گفت: بزرگ‌ترین مشکل دانشجویان گرایش‌های مختلف زبان روسی، نبود کتاب است و به همین دلیل دانشجویان ناچار هستند که کتاب را چاپ یا اسکن کنند.
وی افزود: من به‌شخصه موافق این گونه استفاده از کتاب نیستم چراکه حق مادی و معنوی صاحب اثر رعایت نمی‌شود اما متأسفانه هیچ چاره‌ای وجود ندارد. امیدوارم که به زودی کتاب‌های روسی از سوی انتشارات مختلف منتشر شود تا شاهد بروز چنین مشکلاتی نباشیم.
عصر روشنفکری روسیه در قرن دهم و یازدهم رخ داد
دکتر محبوبه علیاری، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس که آخرین سخنران این نشست بود در توضیح سیر تکامل زبان روسی اظهار کرد: عصر روشنفکری روسیه در قرن دهم و یازدهم رخ داد و به اوج خودش رسیده بود، در این دوران علم و دانش از حیطه کلیسا خارج و به جامعه مردمی وارد شد. در نتیجه این اتفاق در کنار کلیساها یک سری مدارس ساخته شد و در این مدارس چهار عنوان فن بیان، خواندن، نوشتن و آواز خواندن تدریس می‌شد.
وی ادامه داد: از بین ۴ عنوان مطرح شده به نوشتن توجه بیشتری می‌شد چراکه نیاز بود یک سری مطالب مذهبی بازنویسی شود. در بررسی این آثار متوجه خواهید شد که اکثر آثاری که از قرن ۱۰ تا ۱۳ پیدا شده است درون‌مایه مذهبی دارد و گویی به دستور سزارهای روسیه از زبان یونانی به زبان روسی برگردانده شده است.
این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، با اشاره به آثار خطی این دوران گفت: آثار غیر‌مذهبی که متعلق به این دوران است، بسیار محدود بوده و به مسائلی مانند قوانین، ارث و مجازات‌ها اشاره می‌کند. همچنین اثر منظومی موجود است که متعلق به لشگرکشی ناموفق سپاه روسیه به قبیله‌های ترک زبان است.
وی افزود: نخستین دستور زبان در قرن ۱۵ در روسیه منتشر شد. بعد از این اثر دیگر کار قابل توجهی را در قرن ۱۵ نمی‌بینیم تا اینکه در قرن ۱۶، چند کار دیگر از سوی افراد مذهبی و کلیسا منتشر می‌شود. این روند ادامه دارد تا اینکه در قرن ۱۸ دستور زبان ملی روسیه نوشته و تصویب می‌شود.
علیاری در توضیح سیر زبان روسی در قرن ۱۸ میلادی اظهار کرد: آثار لاماناسوف در قرن ۱۸ نشان می‌دهد که در این دوران نقش افراد مذهبی کم می‌شود و ایده‌های زبان‌شناسی عمومی یا زبان‌شناسی عقلانی در قرن ۱۹ در آثار نویسنده‌های روسی ایجاد می‌شود، این در حالی است که این اتفاق در اروپا در قرن ۱۷ رخ داده است.
نشست «بررسی فرهنگ‌های دوزبانه روسی و فارسی» از سلسه نشست‌هایی است که به مناسبت حضور کشور روسیه به عنوان مهمان ویژه بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
یکشنبه ۲۹ فروردین ۱۳۹۵ - ۱۶:۲۳
نظر شما