به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین اختتامیه هشتمین جشنواره کتاب برتر کودک و نوجوان صبح امروز دوشنبه (26 بهمن ماه) با حضور سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و نادر قدیانی، رئیس انجمن ناشران کتاب کودک و نوجوان، احمد مسجدجامعی، فرهاد تیمورزاده، حمیدرضا شاه‌آبادی دبیرعلمی جشنواره، محمدرضا توکل صدیقی، نایب‌رئیس انجمن صنفی ناشران، محمد مجری‌سازان طوسی، دبیر جشنواره و رضا امانی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کتاب‌های درسی آموزش‌وپرورش در تالار ایوان شمس برگزار شد.
 
احمد مسجد جامعی نیز در این آیین به سابقه طولانی نهادهای مرتبط با کودک اشاره کرد و گفت: نهادهای باسابقه‌ای مانند انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و انجمن تصویرگران و انجمن نویسندگان کودک در این حوزه فعالیت می‌کنند که در دوره جدید باید با هم‌افزایی برای رشد و اعتلای حوزه کودک و نوجوان تلاش کنند.
 
وی ادامه داد: البته تا به حال موافقت‌نامه‌هایی بین این مراکز امضا شده است از جمله آن می‌توان به حوزه سینمای کودک و نوجوان اشاره کرد. این نهادها گاهی بی‌آنکه توصیه‌ای وجود داشته باشد در کنار هم قرار گرفته‌اند و ضرورت همکاری با یکدیگر را تجربه کرده‌اند. نمونه‌ای از این همکاری‌ها در نمایشگاه قرآن و نمایشگاه ویژه کودک و نوجوان در کرمان بود.
 
آثار کودک و نوجوان، ایران را در سطح جهان مطرح کرده‌اند
مسجدجامعی همچنین گفت: اغلب جوایزی که ما در حوزه ادبیات و کتاب در جوامع بین‌المللی دریافت کرده‌ایم در حوزه کودک و نوجوان بوده است و این حوزه ما را در سطح جهان مطرح کرده است. البته حوزه کودک ونوجوان در میان خانواده‌ها هم نفوذ کرده و امروزه شاهد حضور بانوان متعددی در حوزه تألیف و تصویرگری کتاب کودک هستیم و این نگاه زنانه به ادبیات کودک درواقع بیانگر حضور ادبیات کودک در بین خانواده‌هاست.
 
حضور 30 داور بزرگسال به همراه 6 داور کودک و نوجوان در جشنواره
نادر قدیانی، رئیس انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک در این مراسم گفت: در این دوره از جشنواره کتاب برتر، 30 داور به همراه 6 داور کودک و نوجوان، یک کتابدار و یک کتابفروش با ما همکاری کردند. همچنین نهادهای مختلفی مانند معاونت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیرکل فرهنگی هنری شهرداری تهران، موسسه خانه کتاب و غیره با ما همکاری داشتند.
 
گسترش رسانه‌های ارتباطی سبب توسعه روزافزون یادگیری شده است
مدیرکل دفتر نشر و برنامه‌ریزی کتاب‌های درسی آموزش و پرورش نیز در این مراسم درباره تأثیر مطالعات غیردرسی بر پیشرفت درسی دانش‌آموزان بیان کرد: یادگیری از طریق خواندن با گسترش رسانه‌های ارتباطی، توسعه روزافزون یافته و دریچه جدیدی به روی جویندگان علم و هنر باز کرده است و به توسعه عدالت آموزشی کمک می‌کند.
 
کتابخوانی کلید رشد و حیات همه جانبه کشور است
رضا امانی، ادامه داد: دسترسی عموم انسان‌ها به منابعی که در گذشته در دسترس تعداد محدودی بود بسیار جذاب است. یادگیری در این فضای جدید نیازمند مهارت‌های جستجوگری و مرور نظام‌مند و منبع‌شناسی است اما مهارت خواندن نقش حیاتی خود را همیشه حفظ کرده است.
 
امانی، خواندن همراه با درک و فهم را کلید یادگیری عنوان کرد و گفت: کلید یادگیری رسمی و غیررسمی در همین نقطه پیوند می‌خورد. بسیاری از فنون در حین مطالعه متون سرگرم‌کننده و جذاب به‌دست می‌آیند. افزایش تمرکز و خو کردن با حذف ذهنی و عوامل مزاحم و مداخله کردن، کشف و به خاطر سپردن زنجیره‌های مفهومی در متن از مهارت‌هایی هستند که در هر مطالعه درسی و غیردرسی به کار می‌آیند.
 
وی با بیان اینکه در جهان امروز رویکرد زمینه محور یا تماتیک با عرصه زندگی افراد پیوند خورده است، افزود: هرقدر دانسته‌های پیشین یادگیرندگان عمیق‌تر باشد می‌تواند پل‌های ارتباطی عمیق‌تری را برقرار کند. در چنین شرایطی، گفت‌وگو کننده‌ها و خبرخوان‌ها و کنجکاوها از کوله‌بار پربارتری برخوردارند. در فضای جدید یادگیری مثلثی ترسیم می‌شود که یک ضلع آن منابع متعدد و یادگیری است که فقط کتاب‌های درسی را دربر نمی‌گیرد. ضلع دیگر آن طراحی آموزشی است که در آن به یادگیرنده به عنوان منبع فعال یادگیری نگاه می‌کند. در ضلع سوم هم هر یادگیرنده سعی می‌کند مواردی را که آموخته است به دیگران بیاموزد.
 
امانی هدف نهایی مثلث یادگیری را رشد همه جانبه فراگیران و تبدیل دانسته‌های آنها به یادگیری مادام‌العمر عنوان کرد و گفت: یادگیری مادام‌العمر شرط به روز ماندن در جهان ماست و وجه تمایز جوامع انسانی پیشرفته و مولد از جوامع انسانی غیر مولد به شمار می‌رود. از این‌رو همچنان، کتاب و کتابخوانی کلید رشد و حیات همه جانبه فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی کشور است و از هر طرف که می‌رویم به کتاب می‌رسیم.
 
جشنواره کتاب برتر از افتخارات جامعه نشر کشوراست
محمدرضا توکل صدیقی، نائب‌رئیس انجمن صنفی ناشران نیز در این مراسم گفت: از نکات بارز این جشنواره، از دوره سوم به بعد تدوین آئین‌نامه دقیق داوری بود. نکته بعدی نیز که سبب رشد جشنواره در این دوره شد تفکیک حوزه‌های کودک و نوجوان و انتخاب دبیر علمی جشنواره بود که سبب افزایش کیفیت داوری آثار شد.
 
وی برگزاری این جشنواره را از افتخارات جامعه نشر کشور اعلام کرد و گفت: امیدوارم با تلاش و کوشش و حمایت نهادهای مختلف مرتبط روز به روز شاهد موفقیت آن باشیم. یکی از کارکردهای مهم نهادهای مردمی فعالیت در حوزه فرهنگی و نشر کتاب است. این جشنواره ناشر محور است و از جمله جشنواره‌هایی است که از سوی خود ناشران این حوزه برگزار شده و نهادهای مختلفی با آنها همکاری کرده‌اند.
 
کتاب کودک فرایند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد
عبادالله رمضانی، مدیرکل فرهنگی شهرداری تهران، نیز در این مراسم بیان کرد: جمعی که فرآیند تولید کتاب را اداره می‌کنند زحمات بسیار زیادی را در حوزه نشر می‌کشند. کتاب کودک از جمله رسانه‌هایی است که همچنان با وجود رسانه‌های دیجیتال جایگاه خود را حفظ کرده است. کتاب کودک می‌تواند فرایند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و اگر کودک به مطالعه عادت کند این مطالعه جای خود را در زندگی او به جای می‌گذارد.  
 
وی در ادامه سخنانش به فعالیت‌های فرهنگی شهرداری اشاره کرد و گفت: تا چند سال پیش، مجموعه شهرداری، صرفاً کار خود را تمیز کردن معابر و ارائه خدمات مختلف به شهروندان می‌دانست. در حالی‌که امروزه اینگونه فعالیت‌ها به عنوان وظایف طبیعی شهرداری تلقی می‌شود و ما خودمان را در حوزه فرهنگ و تربیت هم صاحب مسئولیت می‌دانیم و از مردم انتظار داریم که مطالبات خود را درباره رفتارهای نامتعارف فرزندانشان با ما مطرح کنند. ما در این رابطه از دست‌اندرکاران صنعت نشر کودک می‌خواهیم در زمینه تولید مطالب آموزش رفتار شهروندی و مطالب مرتبط با حوزه فعالیت شهرداری با ما همکاری کنند.  
 رمضانی بیان کرد: ما از تولید این مطالب حمایت می‌کنیم و این کتاب‌ها را برای ارائه در مراکز مختلف فرهنگی‌مان خریداری خواهیم کرد.
 
علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های کشور نیز گفت: خوشبختانه امروز همه نهادهای فرهنگی کشور اتفاق نظر دارند که هدف اصلی فعالیت‌های مختلف، عادت دادن مردم به کتابخوانی از کودکی است و بر این اساس همه سازمان‌ها باید کمک کنند که نسل آینده ما افرادی کتابخوان باشند.

جشنواره کتاب برتر ناشرمحور است
محمد مجری‌سازن طوسی نیز در این مراسم گفت: انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان اولین تشکل مدنی در جامعه بزرگ نشر کشور است که از سال 1369 فعالیت خود را آغاز کرده است. انجمن فرهنگی، با توجه به جایگاه برجسته کودکان و نوجوانان و رشد و شکوفایی استعداد و خلاقیت آنها در توسعه و تعالی آینده کشور و همچنین نقش کتاب و مطالعه در فرایند رشد آنها برگزاری نمایشگاه‌ها، همایش‌ها، میزگردها و سایر فعالیت‌ها را برای توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی و آشنایی و ارتباط با خانواده‌ها در کارنامه نزدیک به سه دهه فعالیت خود دارد.
 
وی ادامه داد: گسترش کمی و کیفی کتاب‌های کودکان و نوجوانان یکی از عوامل مؤثر در ایجاد فرهنگ مطالعه و علاقه به کتابخوانی است. تشکیل جشنواره کتاب برتر با هدف بازنگری و ارزیابی تولیدات اعضا و معرفی کتاب‌های نمونه‌‌ای برای رشد کیفی کتاب‌ها و همچنین ارتقای نگاه و سلیقه ناشران از سال 1385 در هیات مدیره انجمن برگزار شد و سپس بر اساس تجربیات به‌دست آمده از آن سه دوره، انجمن فرهنگی، جشنواره‌های چهارم تا هشتم را در سطح ملی با ارزیابی کتاب‌های چاپ اول همه ناشران کودک و نوجوان برگزار کرد.
 
وی تفاوت عمده جشنواره کتاب برتر با سایر جشنواره‌هایی که به بررسی آثار مکتوب در حوزه کودک و نوجوان می‌پردازند و پدیدآورندگان و تصویرگران برتر و نمونه را معرفی و از آنها تقدیر می‌کنند، در ویژگی ناشر محوربودن آن عنوان کرد و گفت: انجمن فرهنگی با اذعان و اعتراف به نقش بی‌بدیل نویسنده و تصویرگر در تولید کتاب برتر به نقش و جایگاه ناشر در شناخت موضوعات مورد نیاز کودکان و نوجوانان، انتخاب سوژه‌های مناسب، شناخت بازار و سلیقه مخاطب هماهنگ کردن همه عوامل اعم از پدیدآورنده، تصویرگر، ویراستار و همچنین عوامل فنی و فیزیکی و تأمین سرمایه مورد نیاز و در نهایت تولید کتاب در مناسب‌ترین شکل توجه و جشنواره را با محوریت ناشر برگزار کرد؛ بنابراین می‌توان گفت جشنواره کتاب برتر می‌خواهد ناشرانی را که با تلاش و کوشش خود یک اثر علمی و ادبی را به بهترین شکل ارائه کرده‌اند به جامعه معرفی و از آنها قدردانی کند.
 
وی درباره نحوه برگزاری جشنواره کتاب برتر نیز توضیح داد: برپایی هشتمین جشنواره کتاب برتر با اولین فراخوان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اردیبهشت ماه سال 94 آغاز شد. با ارسال فراخوان برای همه ناشران کلیاتی از ملاک‌های داوری نیز برای آنها فرستاده  و اولین انتخاب به ناشران محترم واگذار شد تا از کتاب‌های چاپ اول سال‌های 92 و 93 نشر خود آنهایی را که با توجه به ملاک‌های اعلام‌شده مناسب می‌دانند انتخاب کنند و به دبیرخانه انجمن تحویل دهند. نهایتاً تعداد 1820 کتاب از 82 ناشر به دبیرخانه انجمن رسید.
 
طوسی ادامه داد: در کارگروه جشنواره کتاب برتر، پس از انتخاب دبیر علمی جشنواره، آیین‌نامه داوری کتاب‌ها مجدداً بازنگری و تکمیل شد و کتاب‌های رسیده در 5 موضوع شعر، داستان (تألیف)، داستان (ترجمه)، علمی آموزشی (تألیف) و علمی آموزشی (ترجمه) طبقه‌بندی شد تا توسط 27 داور حرفه‌ای به تفکیک گروه سنی کودک و نوجوان مورد ارزیابی قرار گیرد. در گروه داوران جشنواره هشتم دو تن از استادان و کارشناسان محترم رشته ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه شیراز با وجود مشکلاتی که در ارسال و برگشت کتاب‌ها برای مطالعه و ارزیابی وجود داشت قبول زحمت کردند و بخشی از داوری را عهدار شدند.
 
 وی با بیان اینکه از تفاوت‌های جشنواره هشتم با جشنواره‌های قبلی بررسی کتاب‌ها در 5 دسته موضوعی و در دو گروه سنی است، گفت: بنابراین در این دوره در هریک از گروه‌های موضوعی دو کتاب برتر، یکی در گروه سنی کودک و یکی در گروه سنی نوجوان انتخاب و معرفی شد.
 
طوسی همچنین اظهار کرد: از ویژگی‌های دیگر این دوره، انتخاب کتاب بهتر از دیدگاه مخاطبان است. در این دوره تعدادی از دانش‌آموزان علاقه‌مند و اهل مطالعه از میان اعضای کتابخانه‌ها انتخاب شدند و پس از آشنایی با جشنواره کتاب‌ها را بررسی کردند و از نگاه خودشان کتاب منتخب را مشخص و معرفی کردند.

جشنواره کتاب برتر فرصتی بری مرور کارنامه دوسالانه ناشران است
حمیدرضا شاه آبادی نیز بیانیه هیات داوران این دوره از جشنواره را قرائت کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «برگزاری هشتمین جشنواره کتاب برتر، فرصتی مغتنم بود برای مرور کارنامه دو سال فعالیت ناشران و پدیدآورندگان کتاب‌های کودک و نوجوان؛ فرصتی برای سنجش نقاط ضعف و قوت و شناختن کاستی‌ها و افزوده‌ها. در این فرصت با نام‌های جدیدی آشنا شدیم که برای نخستین بار در این حوزه خودنمایی می‌کردند و همچنین دستاوردهای جدید نامداران و پیش‌کسوتان کتاب کودک و نوجوان را از نظر گذراندیم. این همه، نویدبخش آن بود که کتاب کودک در کشور ما علی‌رغم همه مشکلات هم‌چنان زنده و پویاست.
 
امروز دیگر ضرورت توجه به کتاب کودک، و جایگاه آن در رشد و تعالیبخشی به ذهن و شخصیت آینده‌سازان کشور، موضوعی بدیهی است که همچون باوری پایدار در ذهن همه ما ریشه دوانده است. امروز همه بر این باوریم که اگر قصد داریم سرزمین‌مان آینده‌ای آباد، پویا و با نشاط داشته باشد، باید بیش از هر چیز به پرورش کودکان‌مان بیاندیشیم و بی‌شک کتاب و ادبیات از مهم‌ترین ابزارهای تربیت کودکان است.
 
دست‌اندرکاران برگزاری هشتمین جشنواره کتاب برتر، علم به جایگاه مهم کتاب کودک،‌ امسال تلاش کردند که با تکیه بر تجارب دوره‌های گذشته، گامی به جلو بردارند. با این هدف، شیوه‌های داوری جشنواره در سال‌های قبل مورد ارزیابی قرار گرفت و تغییراتی به این شرح در آن اعمال شد:
 
با هدف تخصصی‌تر شدن داوری‌ها و توجه بیشتر به ویژگی‌های خاص هر گروه سنی، داوری کتاب‌های ویژه کودکان و نوجوانان در بخش متن از یک‌دیگر تفکیک شده و گروه‌های داوری،‌ جدای از یک‌دیگر به بررسی آثار منتشرشده برای کودکان و نوجوانان پرداختند. این تفکیک با توجه به تعداد کم کتاب‌ها در بخش شعر صورت نگرفت اما داورانی برای همکاری دعوت شدند که سابقه‌ای ارزشمند در کار برای هر دو گروه کودک و نوجوان را دارا بودند.
 
ملاک‌های ارزشیابی و فرم‌های داوری مجدداً مورد بازبینی قرار گرفت و تلاش شد که ملاک‌ها تخصصی‌تر شده و به شناخت آثار برتر کمک بیشتری کنند. همچنین شیوه ارزیابی و تکمیل فرم‌ها هم به گونه‌ای طراحی شد که داوران،‌ برخلاف دوره‌های گذشته، تا پیش از جلسه پایانی داوری،‌ از آراء یک‌دیگر با خبر نشوند و احیاناً حین بررسی آثار، تحت تأثیر آرای همکاران خود قرار نگیرند.
 
جمع‌بندی امتیازات نهایی و تعیین رتبه کتاب‌های برگزیده،‌ امسال و برای نخستین بار، توسط کمیته‌ای به نام کمیته جوایز انجام شد؛ کمیته‌ای شامل دبیر جشنواره، دبیر علمی، نمایندگان گروه‌های داوری و همچنین یک کتابفروش و یک کتابدار با سابقه. به گمان ما تشکیل این کمیته، به‌خصوص با توجه به حضور نماینده کتابداران و کتابفروشان در آن،‌ موجب می‌شود که رأی نهایی جشنواره در مورد هر کتاب هرچه دقیق‌تر، حرفه‌ای‌تر و عادلانه‌تر باشد.
 
اقدام جدید دیگر امسال،‌ تشکیل هیات داوران کودک و نوجوان بود. این گروه که از میان کودکان و نوجوانان علاقه‌مند و کتابخوان انتخاب شده است، از بین آن‌دسته از کتاب‌های جشنواره که به مرحله نهایی راه یافته‌اند،‌ آثار مورد نظر خود را انتخاب کرده است. داوری کودک و نوجوان که امسال برای اولین بار انجام شده، گامی است در جهت شناخت بی‌واسطه نظر مخاطبان درباره کتاب‌هایی که ویژه ایشان منتشر می‌شود. ایده‌ای که برگزارکنندگان جشنواره به آن امید بسیار بسته‌اند و بر آن‌اند که در دوره‌های بعد جایگاه و عملکرد آن را به شکل ویژه‌ای تقویت کنند.
 
روی هم رفته شیوه خاص داوری امسال به گونه‌ای بود که با توجه به بررسی هر کتاب در بخش‌های متن، گرافیک و تصویرگری، مدیریت نشر و همچنین بازنگری کلیه آراء در کمیته جوایز،‌ امکان اعمال نظر و سلیقه‌های شخصی در داوری‌ها به حداقل رسید و با اطمینان می‌توان گفت آن چه به‌عنوان نتایج جشنواره اعلام می‌شود، رأیی است عادلانه که با سنجیدن همه جوانب کار اعلام شده است. نکته‌ای که در اینجا باید در نظر داشت،‌ آن است که جشنواره کتاب برتر، به کلیت یک کتاب با توجه به جمیع جوانب آن نظر می‌کند. به معنی دیگر،‌ رأی اعلام شده درباره یک کتاب،‌ معدل همه امتیازات مربوط به کتاب را در نظر دارد. بنابراین اگر کتابی از متن بسیار خوبی برخوردار باشد، گرافیک و یا چاپ بد کتاب می‌تواند موجب تنزل رتبه آن در میان آثار برگزیده شده و یا بالعکس،‌ چاپ و گرافیک مناسب موجب ارتقای کتابی دیگر با متن متوسط باشد. اگرچه نگاه داوران در گروه‌های مختلف خصوصاً در کمیته جوایز به‌گونه‌ای بود که حتماً کتاب‌هایی به‌عنوان برتر و برگزیده انتخاب شوند که از همه نظر قابل دفاع باشند.
 
بررسی دو سال عملکرد فعالان حوزه نشر کتاب کودک و نوجوان،‌ نکاتی را به‌عنوان ویژگی‌های موقعیت کنونی کتاب کودک روشن می‌سازد. در بخش شعر، توجه ویژه‌ای به اشعار ویژه خردسالان صورت گرفته است. توجهی که قطعاً جای خوشحالی دارد. اما نمی‌توان این نگرانی را نیز نادیده گرفت که توجه ویژه به کتاب‌های ویژه خردسالان‌ـ که با توجه به استقبال گسترده بازار صورت می‌گیردـ می‌تواند بی‌توجهی به شعر گروه‌های سنی کودک و نوجوانان را موجب شود. ازاین‌رو،‌ داوران جشنواره بر اهمیت توجه به شعر برای تمام گروه‌های سنی تأکید دارند.»