به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، استاد احمد منزوی، کتابشناس، نسخه‌شناس و فهرست‌نگار پیشکسوت درگذشت.
منزوی سال 1304 در خانواده‌ای روحانی در سامرا به دنیا آمد. پدرش حاج شیخ آقابزرگ تهرانی، نگارنده دایره‌المعارف بزرگ کتابشناسی «الذریعه الی تصانیف الشیعه» و «طبقات اعلام الشیعه» بود. منزوی تا حدود 12 سالگی در سامرای عراق زندگی کرد و بعد همراه خانواده به نجف رفت و در آن شهر ساکن شد.
این کتابشناس، کلاس ششم ابتدایی را در مدرسه علوی ایرانیان در شهر نجف گذراند و ضمن تحصیل در مغازه دوزندگی به شاگردی پرداخت. وی ادبیات فارسی را، نزد عمویش حاج محمدابراهیم بهشتی‌پور و جامع المقدمات را، نزد شاگردان پدرش آموخت و در سال 1322 برای ادامه تحصیل به تهران آمد و در مدرسه سپهسالار، مشغول تحصیل شد.
منزوی کلاس دوازدهم ادبی را همراه داوطلبان در مدرسه دارالفنون تهران گذراند و در خرداد 1327، در رشته معقول از دانشکده معقول و منقول (دانشکده الهیات) با درجه کارشناسی فارغ‌التحصیل شد و به کار دبیری در شهرستان انزلی پرداخت. در مدت اقامت در بندر انزلی به اتهام فعالیت سیاسی بازداشت شد و به زندان افتاد. پس از آزادی از زندان، به تهران آمد و در دبیرستان پانزدهم بهمن مشغول دفتریاری شد و پس از 15 سال خدمت، بازنشسته شد.
نخستین استاد منزوی در زمینه کتابشناسی، پدر بزرگوارش بود که 2-3 سالی پس از انتقال از سامره به نجف، به چاپ ذریعه پرداخته بود. وی در غیاب برادرش، دکتر علینقی منزوی، در غلط‌‌گیری به پدرش یاری می‌‌رساند و بدین گونه، به کار کتابشناسی کشانده شد.
پس از مراجعت به تهران در محضر و تحت نظارت استادان این فن از جمله برادرش، استاد محمدتقی دانش‌پژوه و استاد ایرج افشار سه کار عمده انجام داد، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه شخصی استاد مفتاح، فهرست کتابخانه ملک و فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای ملی. حاصل کار وی، چاپ چند مجلد از ذریعه و فهرست‌‌هایی از کتابخانه مجلس و ملک به یاری و نظارت استادان فوق و همچنین، نگارش و چاپ 6 مجلد فهرست نسخه‌های خطی فارسی بود.
احمد منزوی، برای فراهم ساختن فهرست مشترک از همه نسخه‌های فارسی، در سال 1356 به شبه قاره هند سفر کرد. آن گاه از سوی دولت پاکستان، در مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان به کار تحقیق در نسخه‌های خطی فارسی گمارده شد و نزدیک به 16 سال در پاکستان ماند. وی اواخر سال 1369 به علت بیماری به تهران بازگشت.
حاصل کار منزوی در پاکستان، نگارش و چاپ 4 مجلد فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه گنج‌بخش بود که تنها نسخه‌های فارسی را دربرمی‌گرفت. از دیگر کارهای وی در این دوره، می‌توان از نگارش و چاپ سعدی بر مبنای نسخه‌های خطی پاکستان به مناسبت هشتصدمین سالگرد تولد سعدی، نگارش و چاپ 14 مجلد فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان و پایه‌گذاری نگارش فهرستواره کتاب‌های فارسی نام برد.
منزوی، پس از بازگشت به ایران، در مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، طرح فهرستواره کتاب‌های فارسی را به مرحله اجرا درآورد.
برخی از تألیفات و تصحیحات احمد منزوی:
تصحیح مصطفی المقال فی مصنفی علم الرجال، نوشته شیخ آقا بزرگ تهرانی
همکاری در نگارش و چاپ 6 مجلد فهرست کتابخانه مجلس شورای ملی
ویرایش و چاپ 8 مجلد «الذریعه الی تصانیف الشیعه»
تنظیم و تحشیه 2 مجلد ادبیات فارسی بر مبنا تألیف استور
فهرست نسخه‌های خطی مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی
فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی علوم قرآنی در پاکستان
نگارش 13 مجلد «فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان»
نگارش «فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی پاکستان»
نگارش 4 مجلد «فهرستواره کتاب‌های فارسی»
فهرست نسخه‌های خطی فارسی کتابخانه عمومی و آرشیو پتیاله
فهرست نسخه‌های خطی مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، مجلد یکم
فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی علوم قرآنی در ایران، انتشارات پیام آزادی، تهران
فهرست نسخه‌های خطی مرکز دائرۀالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، 1379، مجلد دوم و سوم
فهرست مشترک نسخه‌های خطی فارسی علوم قرآنی در پاکستان، انتشارات پیام آزادی
شنبه ۲۱ آذر ۱۳۹۴ - ۰۰:۰۵
نظر شما