به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مراسم رونمایی از کتاب «پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایران» نوشته سیده راضیه یاسینی، عصر امروز سه‌شنبه (21 مهر) با حضور محمدعلی رجبی، محمدحسن رجبی، مصطفی اسدزاده و نویسنده کتاب در سرای اهل قلم برگزار شد.

پژوهشگران لباس فقط تزئینات پوشاک سنتی ایرانیان را دیده‌اند
محمدعلی رجبی، عضو هیات علمی دانشکده هنر دانشگاه شاهد در این مراسم گفت: عموم پژوهشگران در عرصه لباس و پوشاک ایرانیان در مطالعات خود صرفا تزئینات لباس‌ها را دیده و به اصل مساله پوشش توجهی نکرده‌اند. بحث درباره تزئینات نیز در بستر فرهنگی و اجتماعی جوامع نبوده است، به عنوان مثال، ما تاکنون شاهد نبوده‌ایم که پژوهشگران بحث کنند چرا ساختار و طرح‌های سوزن‌دوزی روی لباس‌های زنان بلوچ با پوشاک زنان مثلا لرستان تفاوت داشته است.

وی افزود: کتاب «پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایران» به‌جز برای طیف هنرمندان، به ویژه طراحان لباس برای پژوهشگران عرصه‌هایی چون جامعه‌شناسی و علوم تربیتی نیز مفید است. همچنین با این کتاب می‌توان راهکارهای مناسبی را برای مساله «سبک زندگی ایرانی و اسلامی» پیدا کرد. در راستای این موضوع ما اگر به منابع گذشته رجوع کنیم، کارمان راحت‌تر است.

پیشینه تحقیقات درباره پوشاک و پوشش ایرانیان
رجبی در بخش دیگری از سخنان خود به پیشینه تحقیقات درباره پوشاک ایرانی نیز اشاره کرد و گفت: تاکنون در زمینه لباس و پوشاک ایرانیان تحقیقات اندکی انجام شده است. مرحوم استاد جلیل ضیاپور کتابچه کوچکی درباره لباس هخامنشیان و همچنین کتابی نیز با عنوان «فرهنگ البسه مسلمانان» کار کرد. این دو کتاب البته بیشتر جنبه تصویری دارد و خالی از تحقیقات جامعه‌شناختی است. در پژوهش‌های دیگر حتی به مبانی طراحی لباس‌ها نیز توجهی نشده است.

این عضو پیوسته فرهنگستان هنر ادامه داد: همچنین مشکل بزرگ عموم پژوهش‌ها در این موضوع در عدم کاربردی بودن آنها و عدم توجه به سنت اسلامی در طراحی پوشاک است. به نظر من «پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایران» نخستین پژوهشی است که به طور جامع و البته کاربردی مساله پوشاک زنان گذشته ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد.

توجه به تعالیم دینی در موضوع پوشاک زنان
محمدحسن رجبی، پژوهشگر و تاریخنگار نیز در این مراسم گفت: کتاب «پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایران» از معدود کتاب‌هایی است که نویسنده توانسته در آن به خوبی تاثیر تعالیم دینی درباره منش و پوشش زنان را در اشعار شاعران و همچنین نگاره‌های نگارگران نشان دهد.

وی افزود: جامعیت مطالب و ایجاز موضوع و نثر سلیس و به دور از حاشیه‌پردازی نویسنده از ویژگی‌های این کتاب است. بر اساس این ویژگی‌ها می‌توان کتاب «پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایران» را یک اثر فاخر در حوزه مطالعات زنان نامید.

نویسنده کتاب «زندگی‌ سیاسی امام خمینی (ره)» اضافه کرد: بر اساس مطالب کتاب چنین می‌نماید که شاعران و نقاشان در راستای پرداختن به منش و پوشش زنان صرفا از مکتوبات دینی تاثیر پذیرفته‌اند و واقعیت‌های تاریخی و اجتماعی سهمی ناچیز در دیدگاه این شاعران و هنرمندان داشته است. در صورتی که چنین نیست و برخی مطالب در مذمت زنان که در منابع قدیم وجود دارد ناشی از مناسبات خاص اجتماعی بوده است.

محمدحسن رجبی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این نکته که در تاریخ ایران، زنان در نقش‌های دیگری به‌جز مادر و همسر هم حضوری فعال داشته‌اند، گفت: به نظر من یک اشکال مهم در کتاب «پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایران» این است که نویسنده زنان را تنها در هیبت مادر و یا همسر دیده و نقش آنها در اجتماع را نادیده گرفته است. همچنین نویسنده در تبیین صفات زنان تنها به اشعار مردان پرداخته و چه نیکو می‌شد اگر در این میان اشعار زنان شاعر نیز مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گرفت.

رجبی ادامه داد: در این پژوهش نویسنده ادبیات فارسی را محدود به ادبیات منظوم کرده، در صورتی که در ادبیات منثور قدیم ایران نیز می‌توان مطالب بسیار جالب و جذابی را درباره زنان پیدا کرد. همچنین نویسنده برخی منابع مشهور تاریخی از جمله «عقاید النسا» نوشته آقا جمال خوانساری را نیز نادیده گرفته است.

بازتولید منش و پوشش زنان گذشته برای زندگی امروز
سیده راضیه یاسینی، نویسنده کتاب «پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایران» نیز در این مراسم گفت: این کتاب حاصل پژوهشی است که قرار شد با رویکرد مطالعات فرهنگی در حوزه سبک زندگی زنان به سرانجام برسد. نظر این بود که تعمقی درباره شیوه تعامل فردی و اجتماعی زنان در متون گذشته انجام شده و بر اساس آن ویژگی‌های منشی و پوششی زنان برای سبک زندگی معاصر بازتولید شوند.

وی افزود: برای بررسی این موضوع نگاره‌های ایرانی به عنوان متن اصلی مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین به دلیل آنکه نگارگری ایرانی با متون ادبی و دینی، درهم تنیده هستند، برای تحلیل کاربردی نگاره‌ها ناچار به استفاده از نظریاتی چون «بینامتنیت» شدیم تا بتوانیم آموزه‌های مناسبی را برای سبک زندگی معاصر طراحی کنیم.

«پوشش و منش زنان در نقاشی و ادبیات ایران» نوشته سیده راضیه یاسینی، با شمارگان 150 نسخه، 250 صفحه و بهای 33 هزار تومان به تازگی از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است.