خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- كتابخانه‌ مجلس شورای اسلامی كه سال‌هاست به عنوان يكی از مراكز علمی و فرهنگی معتبر و مهم در پاسداری از ميراث مكتوبِ فرهنگ و تمدن ايران و اسلام در جهان شناخته شده است دارای گنجينه‌هایی كم‌نظير از منابعی است كه بر اعتبار جايگاه آن به عنوان مركزی مهم در بسط و اشاعه تاريخ علم و هنر افزوده است.

تأسیس رسمی کتابخانه‌ای با هدف بنیادینِ حمایت فکری و علمی نمایندگانِ مجلس که از ضرورت‌های اساسی تشکیلِ حکومتِ جدید بود، اگرچه در دوره‌ نخست مجلس با همه‌ عزمی که برای انجام این کار وجود داشت، به‌دلیل مشکلات ناشی از تغییرات اساسی در سیستم حکومتی و مشغله‌های فراوان نمایندگان میسر نشد، اما با مساعی و پشتکارِ برخی نمایندگانِ فرهیخته‌ عضو هیات رئیسه‌ دومین دوره‌ مجلس شورای ملی و با تصویب آیین‌نامه‌ داخلی جدید مجلس شورای ملی در سال 1287 دنبال شد.

 این کتابخانه که در حال حاضر بیش از 510 هزار کتاب چاپی، 24 هزار کتاب خطی، بیش از 41 هزار مجلد نشریه‌ ادواری و میلیون‌ها برگ سند در آن نگهداری می‌شود، نهادی با سابقه‌ نزدیک به یک صد سال است که بخش مهمی از میراثِ ماندگارِ تمدنِ کهنسال و بزرگِ ایرانِ اسلامی را بر دوش می‌کشد.

با توجه به اهمیت کتابخانه مجلس برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به کتاب، مدیریت این کتابخانه از حساسیت بالایی برخوردار است، به همین دلیل «ایبنا» در گفت‌وگو با صاحبنظران و کارشناسان، جویای عملکرد چندین ساله این کتابخانه در دوره‌های مختلف مدیریتی و ویژگی‌های مدیر این کتابخانه شده است. مطلب زیر گفت‌وگوی این رسانه با کاظم آل رضا امیری، سردبیر مجله پیام بهارستان کتابخانه مجلس شورای اسلامی است.
 
آل رضا امیری در پاسخ به این پرسش که «جایگاه و ویژگی کتابخانه مجلس شورای اسلامی چیست که آن را از سایر کتابخانه‌های کشور متمایز می‌کند؟» گفت: کتابخانه مجلس شورای اسلامی از ابعاد مختلفی قابل توجه است؛ نخست، به دلیل این‌که به قوه مقننه کشور مربوط می‌شود، از نظر سیاسی جایگاه مهمی دارد. همچنین این کتابخانه به دلیل این‌که جزو قدیمی‌ترین کتابخانه‌ها و از نخستین کتابخانه‌های مدرن کشور به شمار می‌آید که بر اساس سیستم کتابداری تنظیم شده است، جنبه میراثی نیز دارد.
 
وی ادامه داد: قدمت کتابخانه مجلس شورای اسلامی به عصر مشروطه برمی‌گردد؛ به عبارت دیگر این کتابخانه قدمت 100 ساله دارد. به همین دلیل از نظر دارا بودن جنبه و رویکرد آرشیوی نیز قابل اهمیت است.
 
سردبیر مجله پیام بهارستان توضیح داد: کتابخانه مجلس از زمان تأسیس تاکنون همواره مورد اعتماد مردم بوده است به همین دلیل بسیاری از نسخ خطی و آثار معتبر و فاخر را در خود جای داده است؛ همین موضوع باعث متمایز شدن این کتابخانه از سایر کتابخانه‌های کشور شده است.
 
آل‌رضا امیری ضمن تأکید بر این نکته که موارد نامبرده در بالا، ضرورت انتخاب مدیر شایسته برای کتابخانه مجلس را بیش از پیش نشان می دهد، گفت: مدیر کتابخانه مجلس شورای اسلامی ضمن این‌که باید از پژوهشگران و استادان سطح بالای کشور انتخاب شود، باید یک شخصیت فرهنگی شناخته شده نیز باشد.
 
وی ادامه داد: مدیر کتابخانه مجلس باید ضمن آگاهی لازم و کافی از متون علوم انسانی به ویژه تاریخ، ادبیات و زبان (انگلیسی و عربی) با علوم کتابداری مدرن نیز آشنایی لازم داشته باشد چرا که امروزه پژوهش فقط در حیطه‌ فیزیکی و مکتوب نمی‌گنجد بلکه در فضای مجازی نیز گسترش پیدا کرده است.
 
مدیر سابق انتشارات کتابخانه مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: مدیر کتابخانه مجلس باید علاوه بر داشتن سابقه پژوهشی، پیشینه مدیریتی و اجرایی نیز داشته باشد؛ وجود توأمان این دو ویژگی در مدیر کتابخانه مجلس از ضرورت‌های یک کتابخانه پارلمانی محسوب می‌شود. همچنین مدیر کتابخانه مجلس باید با مباحث اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی آشنا باشد.
 
سردبیر مجله پیام بهارستان ادامه داد: نوگرا و تحول‌گرا بودن در عرصه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری از دیگر ویژگی‌هایی است که یک مدیر کتابخانه مجلس باید از آنها بهره‌مند باشد. همچنین مدیر کتابخانه مجلس باید برای ایجاد تحول، انسان جسور و شجاعی باشد.
 
آل‌ رضا امیری در پاسخ به این پرسش که «عملکرد کتابخانه مجلس شورای اسلامی در دوره‌های مختلف را چگونه ارزیابی می ‌کنید؟» گفت: بدون تردید برخی عملکردها به ویژگی‌های رؤسای کتابخانه‌ها برمی‌گردد و برخی دیگر از وضعیت و ضرورت‌های جامعه  نشأت می‌گیرند.
 
وی در ادامه سخنانش، گفت: به طور مثال در زمان ریاست حجت‌الاسلام عبدالحسین حائری، ـ چه  قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب ـ موقعیت ایجاب می‌کرد که کتابخانه مجلس در راستای حفظ میراث گام بردارد. همچنین غلامرضا فدایی عراقی در دوره ریاست‌ کتابخانه مجلس، در ساختار اداری تحول ایجاد کرد و در حوزه کتابداری و فناوری‌های اطلاعاتی به صورت تخصصی‌تر ورود پیدا کرد.
 
سردبیر مجله پیام بهارستان عنوان کرد: احمد جلالی که به روی کار آمد، در مدت کوتاه فعالیت یک ساله، آثار خطی و میراث فرهنگی کتابخانه مجلس را به ثبت جهانی رساند و در برگزاری همایش‌های متعدد  برای اسطوره‌های ملی اهتمام ورزید. سپس حجت‌الاسلام سید محمد علی احمدی ابهری در دوره ریاست کتابخانه مجلس، علاوه بر ورود تخصصی به حوزه کتابداری و فناوری‌های اطلاعات، آغاز کار دیجیتال سازی آثار را کلید زد.
 
مدیر سابق انتشارات کتابخانه مجلس شورای اسلامی افزود: رسول جعفریان در دوره ریاست کتابخانه مجلس، بیشتر در زمینه دیجیتال‌سازی آثار، آنلاین کردن منابع آرشیوی، همچنین نشر کتاب و مجلات متعدد فعالیت کرد. همچنین محمد رجبی در زمان ریاست کتابخانه مجلس، بیشتر به جنبه‌های تقویت روابط بین‌الملل با کتابخانه‌های سایر کشورها، برگزاری همایش‌های بین‌المللی و مسافرت‌های خارجی ورود پیدا کرد؛ در این دوره انتشار آثار محدودتر شد و بیشتر فعالیت‌های بین‌المللی توسعه یافتند.
 
وی در پاسخ به این پرسش که «چه پیشنهادی برای مسئولان در زمینه انتخاب مدیر کتابخانه مجلس دارید؟» گفت: در برخی کشورهایی که کتابخانه پارلمانی دارند، مدیر کتابخانه به سرعت و در فواصل زمانی بسیار کوتاه تغییر نمی‌کند. در این کشورها با تغییر رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس کتابخانه مجلس تغییر نمی‌کند و معمولاً رئیس کتابخانه مجلس حدود 20 یا 30 سال این مسئولیت را بر عهده می‌گیرد.
 
آل رضا امیری در ادامه سخنانش، افزود: همین موضوع باعث می‌شود که جلو بسیاری از فعالیت‌های موازی گرفته شود و از اعمال سلیقه‌های متعدد از سوی رؤسای مختلف کتابخانه پیشگیری می‌شود.
 
سردبیر مجله پیام بهارستان با بیان این‌که مدیریت ثابت باعث ثبات سیاستگذاری فرهنگی می‌شود، اظهار کرد: باید در دوره ساختار کتابخانه مجلس شرح وظایف صورت بگیرد و به جای این‌که مدیر کتابخانه مجلس تغییر کند، عملکرد مدیر کتابخانه مجلس بر اساس این وظایف، ارزیابی و نقد شود تا مشکلات رفع و اهداف کتابخانه محقق شوند.