به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نخستین چاپ کتاب «سرگذشت پزشکی در ایران» نوشته مشترک یاسر مالی و احسان رضایی، در 12 فصل به همت نشر افق به بازار نشر عرضه شده است.

«پیشگامان پزشکی ایرانی»،‌ «پزشکی زرتشتی»، «ظهور جندی‌شاپور»، «ورود اسلام»، «عصر ترجمه»، «عصر تألیف»، «رازی و ابن‌سینا»، «پایان یک عصر طلایی»، «حمله مغول»،‌ «پزشکی صفوی»، «ورود طب جدید» و «پزشکی معاصر» عناوین فصل‌های این کتاب را تشکیل می‌‌دهند.
 
نویسندگان در نخسین فصل کتاب، با شیوه‌‌ای روایی به ماجرای یکی از نخستین جراحی‌های مغز دنیا در شهر سوخته پرداخته‌اند. این جراحی بر جمجمه دختری 13 ساله با ابزار‌هایی ابتدایی مانند سنگ‌های تراش‌خورده و چند قطعه مفرغ صورت گرفته است.

در تشریح روش این جراحی آمده است: «پزشکان با ایجاد سوراخی مثلثی در جمجمه،‌ آب جمع شده در اطراف مغز را خارج کردند. از روی بافت‌های استخوانی جدیدی که در اطراف محل سوراخ‌شدگی جمجمه رشد کرده،‌ معلوم می‌‌شود این دختر نوجوان دست‌کم تا شش ماه پس از جراحی زنده بوده که به معنای موفقیت‌آمیز بودن جراحی است. جمجمه این دختر امروزه در موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران نگهداری می‌شود.»
 
در فصل پنجم کتاب در سرفصلی با عنوان «اول ترجمه،‌ بعد تألیف» اشاره شده که نهضت ترجمه که از  اوایل دوران عباسی شروع شده بود،‌ در آغاز قرن سوم هجری در دوران مأمون با شروع به‌کار بیت‌الحکمه به اوج رسید. معروف است در دربار مأمون بیش از صد دانشمند با حمایت خلیفه به کار ترجمه اشتغال داشته‌اند. مأمون عده‌ای را برای جمع‌آوری کتاب‌های علمی به یونان،‌ آسیای صغیر،‌ قبرس و صقلیه (اسم اسلامی سیسیل) فرستاد. اهمیت این خیزش علمی از نظر ترجمه آثار و پیشرفت‌های علوم در حدی است که برخی نویسندگان این دوران را با رنسانس (دوره تجدد حیات علمی) در غرب مقایسه می‌کنند.
 
در ادامه این مطلب آمده است: «نباید فکر کرد مسلمانان فقط ترجمه کرده‌اند. کار مسلمانان حفظ،‌ گرد‌آوری،‌ تنظیم،‌ اصلاح،‌ گسترش،‌ تجربه و عملی‌سازی علوم قبلی را دربرمی‌گرفته است. به گفته ادوارد انگلیسی،‌ نخستین کسانی که جرأت کردند از کتاب‌های پزشکان یونانی ایراد بگیرند، ایرانیان بوده‌اند.»

براساس محتوای این کتاب، پزشکان ایرانی دوره اسلامی خود را شاگرد بقراط و جالینوس ‌می‌دانستند و به آن‌ها احترام می‌گذاشتند،‌ ولی بی‌چون و چرا از آن‌ها تبعیت نمی‌کردند. «شکوک جالینوس» نوشته رازی از جمله کتاب‌هایی است که نویسندگان به آن اشاره کرده‌اند. رازی خود در مقدمه این کتاب آورده است: «مقام جالینوس بر کسی پوشیده نیست. فقط کوته‌نظران مرا بر این کار سرزنش خواهند کرد،‌ زیرا در حکمت و فلسفه تقلید جایز نیست، اگر خود جالینوس زنده بود،‌ من را به خاطر این کتاب ستایش می‌کرد.»  
 
نویسندگان کتاب درباره پزشکان بزرگ عصر تألیف در فصل ششم نوشته‌اند: «پزشکان نامی قرون چهارم تا ششم، آن‌قدر فراوان‌اند که حتی ردیف کردن اسم‌‌شان کتابی را همین حجم و اندازه لازم دارد و هر مورخی، ناگزیر از جدا کردن چند اسم از میان اسامی بسیار است. مهم‌ترین پزشکان ایرانی عصر تألیف،‌ رازی و ابن سینا هستند.»
 
ابوماهر موسی بن یوسف سیار شیرازی،‌ ابوالحسن احمد‌ابن محمد طبری، ابوالعلاء شیرازی، ابوعلی احمد بن عبدالرحمن بن‌مندویه اصفهانی، ابوسهل عیسی بن یحیی مسیحی جرجانی، عضا‌الدوله و ابوعلی احمد بن مسکویه رازی نیز از دانشمندانی هستند که در این کتاب شرح زندگی آن‌ها آمده است.
 
نخستین چاپ کتاب «سرگذشت پزشکی در ایران» با شمارگان یک‌هزار و 500 نسخه در 136 صفحه، به بهای هفت‌‌هزار و 500 تومان از سوی نشر افق به بازار کتاب عرضه شده است.