مروری بر عملکرد کتابخانه مجلس در دورههای مدیریتی مختلف/8
مدیر کتابخانه مجلس باید به لحاظ وجه کاری، شناخته شده باشد/لزوم آشنایی مدیر کتابخانه مجلس با اقتصاد فرهنگی
مسئول بخش مرمت كتابخانه، موزه و مركز اسناد مجلس شورای اسلامی گفت: مدیر کتابخانه مجلس باید به لحاظ وجه کاری و تخصص، در سطح کشور و حتی به اعتقاد من در سطح بینالملل نیز شناخته شده باشد.
تأسیس رسمی کتابخانهای با هدف بنیادینِ حمایت فکری و علمی نمایندگانِ مجلس که از ضرورتهای اساسی تشکیلِ حکومتِ جدید بود، اگرچه در دوره نخست مجلس با همه عزمی که برای انجام این کار وجود داشت، بهدلیل مشکلات ناشی از تغییرات اساسی در سیستم حکومتی و مشغلههای فراوان نمایندگان میسر نشد، اما با مساعی و پشتکارِ برخی از نمایندگانِ فرهیخته عضو هیات رئیسه دومین دوره مجلس شورای ملی و با تصویب آییننامه داخلی جدید مجلس شورای ملی در سال 1287 دنبال شد.
این کتابخانه که در حال حاضر بیش از 510 هزار کتاب چاپی، 24 هزار کتاب خطی، بیش از 41 هزار مجلد نشریه ادواری و میلیونها برگ سند در آن نگهداری میشود، نهادی با سابقه نزدیک به یک صد سال است که بخش مهمی از میراثِ ماندگارِ تمدنِ کهنسال و بزرگِ ایرانِ اسلامی را بر دوش میکشد.
با توجه به اهمیت کتابخانه مجلس برای پژوهشگران و علاقهمندان به کتاب، مدیریت این کتابخانه از حساسیت بالایی برخوردار است، به همین دلیل «ایبنا» در گفتوگو با صاحبنظران و کارشناسان، جویای عملکرد چندین ساله این کتابخانه در دورههای مختلف مدیریتی و ویژگیهای مدیر این کتابخانه شده است. مطلب زیر گفتوگوی این رسانه با حسینعلی جعفریان، مسئول بخش مرمت كتابخانه، موزه و مركز اسناد مجلس شورای اسلامی است.
جعفریان با بیان اینکه مدیر کتابخانه مجلس در ابتدای امر باید یک مدیر خوبی باشد و با شیوههای مدیریت آشنایی داشته باشد، گفت: این موضوع که «فردی به طور مثال 10 عنوان کتاب نوشته باشد یا شخصیت فرهنگی محسوب شود، حتماً مدیر خوبی خواهد بود.» در همه موارد صدق نمیکند و صحت ندارد. بدون تردید یک مدیر خوب مدیری است که با شیوه مدیریت حوزههای مختلف آشنایی لازم را داشته باشد.
وی ادامه داد: کتابخانه مجلس چون زیر نظر مجلس شورای اسلامی و محیط سیاسی ـ فرهنگی است، مدیریت این مجموعه باید با مدیریت سایر کتابخانههای کشور متفاوتتر باشد به این معنا که مدیر کتابخانه مجلس باید دستی در سیاست نیز داشته باشد. یعنی ضمن فرهنگی بودن باید درگیر مسائل سیاسی کشور نیز باشد.
مدیر کتابخانه مجلس باید در عرصه بینالمللی شناخته شده باشد
مسئول بخش مرمت كتابخانه، موزه و مركز اسناد مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: مدیر کتابخانه مجلس باید به لحاظ وجه کاری و تخصص در سطح کشور و حتی به اعتقاد من در عرصه بینالمللی شناخته شده باشد. همچنین یک مدیر کتابخانه مجلس باید با امور اقتصاد فرهنگی آشنایی کافی و وافی داشته باشد چرا که این نوع آشناییها باعث میشود مدیر در کارش موفقتر عمل کند اما متأسفانه برخی از مدیران ما به دلیل نداشتن این ویژگی به انتخاب مشاور اقدام میکنند؛ ما در کتابخانه مجلس مدیرانی داشتیم که شخصیت فرهنگی خوبی بودند اما چون به امور اقتصاد فرهنگی اشراف نداشتند به استخدام مشاور یا معاون اقدام کرده و بدون تردید آسیبهایی، هم به مجموعه و هم به خودِ مدیر وارد شده است.
مدیر خوب باید با اصول روانشناسی آشنا باشد
جعفریان عنوان کرد: معتقدم باید هر مدیری به ویژه مدیر کتابخانه مجلس در حوزه روانشناسی نیز اشراف داشته باشد و بتواند به خوبی با نیروهای خود ارتباط برقرار کند؛ در صورت آشنایی مدیر با اصول روانشناسی بدون تردید به راحتی میتواند پیشبینی کند که تا چه اندازه میتواند با نیروهای خود ارتباط نزدیک برقرار کند و تا چه میتواند از آنها فاصله بگیرد.
وی ادامه داد: ما در مجموعه کتابخانه ملی مدیرانی داشتیم که به طور مثال به نیروهای اجرایی وصل نبودند و حتی مدیرانی داشتیم که بیش از حد با نیروهایشان کانکت شدند؛ هر دو حالت آسیبهای جدی هم به مدیر و هم به مجموعه وارد کردهاند.
مدیر کتابخانه مجلس باید از سوی مجموعه مجلس پذیرفته شده باشد
مسئول بخش مرمت كتابخانه، موزه و مركز اسناد مجلس شورای اسلامی در ادامه سخنانش، توضیح داد: مدیر خوب باید تک تک کارمندانش را به لحاظ روانشناسی بشناسد و از توانمندیها و ظرفیتهای آنها آگاهی کسب کند و به نحو احسن متناسب با توانمندیهایشان از حضورشان بهره مند شود. همچنین مدیر کتابخانه مجلس باید از سوی مجموعه مجلس شخصیت پذیرفته شدهای باشد تا مجلسیان وی را جزئی از خود بدانند و از صمیم قلب و از نظر علمی و اعتقادی آن را قبول داشته باشند.
کتابخانه مجلس؛ نخستین کتابخانهای که منابع خود را اسکن کرد
جعفریان در پاسخ به این پرسش که «به نظر شما کتابخانه مجلس چه ویژگیهایی دارد که آن را از سایر کتابخانههای کشور متمایز کرده است؟» گفت: شاید یکی از علتهای متمایز بودن کتابخانه مجلس از سایر کتابخانههای کشور، استقرار این کتابخانه مهم در تهران (مرکزیت داشتن) است این در حالی است که بسیاری دیگر از کتابخانههای کشور مانند کتابخانه آستان قدس رضوی و کتابخانه آیتالله مرعشی در تهران نیستند.
وی ادامه داد: علاوه بر مرکزیت محل استقرار کتابخانه ملی در سطح کشور، این مجموعه در سطح شهر تهران نیز در مرکز واقع شده است و همین امر امکان دسترسی مسئولان و نمایندگان مجلس به منابع را راحتتر کرده است. ناگفته نماند که در صحن مجلس شورای اسلامی نیز کتابخانهای دائر شده است که به مخاطبان خود سرویسدهی میکند.
مسئول بخش مرمت كتابخانه، موزه و مركز اسناد مجلس شورای اسلامی با اشاره به دیگر وجه تمایز کتابخانه مجلس نسبت به سایر کتابخانههای کشور، گفت: کتابخانه مجلس یکی از قدیمیترین کتابخانههای کشورمان محسوب میشود. این کتابخانه منابع بسیار نفیس به ویژه در حوزه نشریات و روزنامهها را در خود جا داده است. کتابخانه مجلس نخستین کتابخانهای است که نسخههای خطی خود را به صورت اسکن شده در اختیار علاقهمندان و مخاطبان خود قرار داد. این مجموعه، تنها کتابخانهای است که کاربران برای بهرهمندی از منابع آن نیازی به کارت عضویت ندارند.
جعفریان در ادامه، از برپایی غرفه کتابخانه مجلس برای نخستین بار در بیست و هشتمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، خبر داد و گفت: در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران با راهاندازی غرفه، اعلام آمادگی کردیم که هر فرد یا سازمانی اسناد مهم و معتبری دارد میتواند آنها را به منظور حفظ و صیانت به کتابخانه مجلس بسپارد و کتابخانه مجلس بی هیچ چشمداشتی این مأموریت را به عهده میگیرد.
وی در پاسخ به این پرسش که «لطفا عملکرد کتابخانه مجلس در دورههای مختلف مدیریتی را ارزیابی کنید؟» اظهار کرد: کتابخانه مجلس تقریباً از نظر جذب نیروهای متخصص، ارائه خدمات و سرویسدهی روند رو به رشدی داشته است. البته در دوره اخیر با مشکلاتی مواجه شد که ناگفته نماند مباحثی مانند شرایط اقتصادی و تحریمهایی که دامن کشور را در دوره اخیر گرفت، مدیریت کتابخانه مجلس را نیز دامنگیر کرد.
مسئول بخش مرمت كتابخانه، موزه و مركز اسناد مجلس شورای اسلامی در پایان سخنانش، گفت: کتابخانه مجلس اکنون نه رئیس دارد و نه قائم مقام و بدنه اصلی کتابخانه به خوبی کار خود را انجام میدهد؛ این موضوع نشان میدهد که در جذب نیروها دقت لازم صورت گرفته است اما نبود رئیس و قائم مقام به لحاظ روانی برای کادر مجموعه کتابخانه مجلس بار خیلی منفی دارد. بنابراین، میخواهیم که هر چه زودتر مدیریت مشخص شود اما نه هر مدیری بلکه مدیری که بودنش به ضرر مجموعه تمام نشود.
نظر شما