دکتر محمد‌رضا حاتمی، مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره تخصیص یارانه میلیاردی خرید کتاب‌‌های خارجی در بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اظهار کرد: ناشران و برادران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعضای یک خانواده هستند. در طول برگزاری بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نظرات خود را درباره تخصیص این یارانه و الزام مخاطبان برای خرید از بخش بین‌‌الملل به مسئولان اعلام کردیم، اما به‌نظر می‌رسد برگزاری یک نشست مشترک ضروری است.   
 دولت ایران برای کتاب یارانه درنظر گرفته است
وی با اشاره به رویکرد دولت در حوزه نشر بعد از انقلاب اسلامی ادامه داد: درباره حمایت دولت از حوزه نشر در موضوعات مختلف، بعد از انقلاب شکی وجود ندارد؛ به‌ویژه طی سال‌های نخستین بعد از انقلاب که مردم به تحصیلات عالی توجه کردند. علی‌رغم این‌که هیچ دولتی برای کالای وارداتی یارانه تخصیص نمی‌دهد، دولت جمهوری اسلامی ایران از جمله دولت‌هایی است که برای واردات کتاب یارانه درنظر گرفت.
 
مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی در ادامه درباره حمایت دولت از ناشران تصریح کرد: دولت از محل یارانه‌، کاغذ را به یک‌سوم قیمت به بازار تزریق ‌کرد، یعنی وقتی دلار هزار تومان بود، ما کاغذ را با دلار 300 تومان دریافت می‌کردیم و کتاب‌های وارداتی نیز با کاغذ 50 درصد پایین‌تر یعنی دلار 500 تومانی منتشر می‌شدند.   
  
وقتی یارانه کتاب قطع می‌شود ...  
حاتمی درباره جریان حذف یارانه کاغذ نیز گفت: در سال 86 دولت یارانه ناشران را حذف کرد، تصمیمی که موجب گرانی هزینه‌های تولید شد و این در حالی است که یارانه واردات کتاب حذف نشد. وقتی یارانه تولید کتاب داخلی حذف می‌شود، باید به واردات کتاب،‌ سود بازر‌گانی تعلق بگیرد.   
 
مدیر مسئول انتشارات «دانش‌نگار» ادامه داد: خرید کتاب بعد از سال 86 با صدور بُن خرید برای تأمین کتاب‌های داخلی و خارجی ادامه پیدا کرد؛ البته دولت با خرید کتاب برای کتابخانه‌های عمومی دولتی بین سال‌های 86 تا 90 تا حدی افزایش هزینه‌‌های تولید کتاب را جبران کرد. از سه سال گذشته، پرداخت یارانه کتاب‌‌های خارجی نیز متوقف و یک برابری بین ناشران داخلی و واردکنندگان کتاب خارجی ایجاد شد.
 
وی افزود: بعد از گذشت این مدت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بعد از یک دوران رکود به‌دنبال تزریق یک یارانه به بخش کتاب بود؛ به همین منظور بُن‌‌هایی را به دانشجویان و طلاب اختصاص داد و برای تأمین نیاز کتابخانه‌‌ها نیز منابعی را درنظر گرفت.
 
کانالیزه کردن مخاطب
حاتمی با اشاره به نگاه ناشران دانشگاهی به تخصیص یارانه میلیاردی به بخش بین‌الملل اظهار کرد: حرف اصلی ناشران دانشگاهی در تخصیص یارانه میلیاردی به برخی دانشگاه‌ها، لغو اجبار هزینه این یارانه در بخش بین‌الملل نمایشگاه بود. نباید به بهانه رونق بخش بین‌الملل بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، به تخصیص یارانه اقدام کنیم. این حرکت به معنای کانالیزه کردن مخاطب است.
 
مدیرمسئول انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی در بیان تفسیر دولت، برای تخصیص یارانه به بخش ناشران بین‌الملل گفت: یارانه میلیاردی با هدف تقویت حضور ناشران،‌ کتابفروشان و به‌نظر من واردکنندگان کتاب تخصیص داده شده بود. پرسش اصلی این است که آیا هدف، ناشران بین‌المللی بوده‌اند یا واردکنندگان داخلی کتاب‌های خارجی؟ آیا نمایندگان «الزویر» یا «جان وایلی» در نمایشگاه حضور داشتند یا یک کتابفروش خیابان انقلاب؟ البته فعالیت واردکنندگان قابل تقدیر است.
 
وی ادامه داد: حاضران در بخش بین‌الملل، نمایندگان ناشران خارجی نیستند، چراکه به‌عنوان مثال، کتاب‌های «جان‌ وایلی» در غرفه‌‌های مختلف عرضه می‌شود و این در حالی است که برای ناشران داخلی، قانون ممنوعیت عرضه کتاب‌‌ از ناشران مختلف از سوی یک ناشر وضع شده است. ناشر برای حضور در نمایشگاه دعوت شده،‌ سیاستی که از سوی همه ناشران مورد قبول است.      
 
نبود حمایت از تولید داخلی
این فعال حوزه نشر افزود: اعتراض اصلی ناشران دانشگاهی، علاوه بر مخالفت صد در صدی با تخصیص یارانه به بخش بین‌الملل، نبود حمایت از تولید داخلی است؛ حمایتی که از سوی مقامات بلند‌پایه کشوری مورد تأکید است و الزامات قانونی نیز درباره حمایت از تولیدکننده داخلی وجود دارد.
 
حاتمی با اشاره به اعتراض کتابخانه‌داران دانشگاهی نسبت به اجبار در خرید کتاب خارجی در نمایشگاه کتاب سال 94 گفت: مسئولان کتابخانه‌های دانشگاهی نیز از شکل‌گیری این جریان معترض بوده‌اند؛ چراکه بسیاری از استادان خواستار منابع فارسی بوده‌ا‌ند.   
 
مدیرمسئول انتشارات «دانش‌نگار» درباره موضِع  رسمی انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی عنوان کرد: موضِع رسمی انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی در تخصیص این یارانه به بخش بین‌الملل، با درک اهمیت حفظ عنوان بین‌الملل برای نمایشگاه کتاب تهران، آزادی عمل مخاطبان در خرید کتاب از دو بخش داخلی و بین‌الملل بود.
 
کسبه محور بودن نشر ایران
وی در ادامه درباره میزان فروش نشر دانشگاهی در بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران افزود: کاغذ هشت‌ هزار تومانی در سال‌ 86 به 80 هزار تومان در سال 90 و 91 رسید. به دلیل حضور نداشتن کمپانی‌‌های بزرگ و کسبه محور بودن نشر ایران، ثبات قیمتی در بازار وجود ندارد؛ معضلی که موجب تولید نکردن کتاب از سوی بسیاری از ناشران شده است. اگر یارانه دولتی، به‌صورت عمومی تخصیص داده می‌شد، شاهد حرکتی در بخش عمومی به‌ویژه بخش دانشگاهی بودیم؛ استنادات ما در این زمینه قانونی است.
 
حاتمی یادآور شد: چه‌طور ناشران مطرحی مانند «الزویر» و «مک گروهیل» در کشور‌هایی مانند افغانستان و یا شهرهایی مانند دبی و ابوظبی حضور دارند، اما در کشور ما حضور ندارند؟ در حالی‌که سه میلیون دانشجو در کشور مشغول تحصیل‌‌اند و تعداد افردای که در کشور ما صاحب تحصیلات دانشگاهی هستند، به‌طور قطع از کشور‌های همجوار ما بیشتر است. شناسایی دلیل حضور نداشتن نمایندگان ناشران خارجی بر عهده دولت است.