به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از روابط عمومی انتشارات سروش، کتاب «الموسیقی الکبیر» اثر ماندگار ابونصر فارابی کامل­ترین و بزرگ­ترین کتابی است که از آغاز اسلام تاکنون درباره موسیقی به زبان عربی نوشته شده است. این اثر بر همه مباحث اصول موسیقی و مبادی آن، علوم نظری و عملی و وابسته های این علم احاطه دارد و مرجع تاریخی کامل در هنر موسیقی به­ شمار می­‌آید.

براساس گفته فارابی در آغاز کتاب، این کتاب به کتاب دیگری ملحق بوده که مؤلف در آن به شرح نظریات دانشمندان پیشین در هنر موسیقی پرداخته و اشتباه‌­های آنان را تصحیح کرده است اما ظاهراً کتاب مذکور مفقود و یا گمنام مانده است.

این کتاب از جمله نوشته های خطی قدیمی به زبان عربی است که به دلیل کثرت مطالب، قدمت اصطلاح های به کار برده شده، عمق معانی،اشکال خواندن و فهم آن و فراوان نبودن نسخه های کامل در کتابخانه های عمومی و همچنین به سبب آنکه اقدام به تحقیق تنها در آن فایده چندانی نداشته و شرح معانی و توضیح اشکالات مطالب مستلزم آگاهی در این گونه مباحث بوده است و نیز بیرون آوردن معانی از مراجع مختلف برای فهم مطلب، تخصص و فراغت زیاد لازم داشته است، پژوهندگان تنها به قسمت هایی از این کتاب مراجعه کرده اند یا پاره ای از آن را در مواقع مناسب مورد توجه قرار داده و به همین بسنده کرده اند.

در کتاب اول به­ نام کتاب موسیقی کبیر، مؤلف تمام اجزای موسیقی را از دو دیدگاه نظری و علمی مورد بحث قرار داده و آن را به دو بخش تقسیم کرده است: بخش اول در ورود به هنر موسیقی و بخش دوم در اصول این هنر، آلات موسیقی و وزن ها و ساختن آهنگ های نمونه که تمام را در سه فن گنجانده است.

 بخش ورود به هنر موسیقی، خود در حکم کتابی مستقل و مختصر در این فن است که دارای دو مقاله در تعریف آهنگ و بحث در اصول موسیقی و اصول بنیادی شناخت هنر موسیقی است.

فارابی بخش دوم را به سه فن تقسیم کرده است: در فن اول به اصول هنر پرداخته و آن را اُسطقسات هنر موسیقی نام نهاده است ودر دو مقاله به موضوع ایجاد نغمه­ها و اصوات، علل زیری و بمی آن­ها، تعریف ابعاد موسیقی و مقادیر عددی آن­ها در ترکیب، جمع، تصنیف و تقسیم آن­ها و بحث در اقسام جمع­های تام یا «گام­های کامل» شامل نغمه­‌های متجانس می­‌پردازد.

در فن دوم فارابی آلات موسیقی زمان خود را در دو مقاله معرفی کرده است. در مقاله اول عود و ملایمت­هایی را که در این ساز معمول است و در مقالة دوم  انواع تنبور، نی، رباب و سنتور را شرح داده است و در فن سوم فارابی در دو مقاله به ترکیب نغمه­‌ها و راه­های آهنگ­ها و ساختن آهنگ‌های نمونه پرداخته است.

چاپ دوم کتاب «موسیقی کبیر» در 612 صفحه مصور  با قیمت 45000 تومان از سوی انتشارات سروش منتشر شد و در اختیار علاقه‌مندان به حوزه اندیشه، فلسفه و موسیقی قرار گرفت.