به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) آیین رونمایی کتاب «پنجشنبه فیروزه‌ای» نوشته سارا عرفانی، عصر گذشته، 17 اسفند 93 با حضور این نویسنده، محمد‌رضا زائری و احمد دهقان، در مجموعه فرهنگی شهدای سرچشمه برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین زائری سخنان خود را با این بیت از مولانا که «این همه آوازها از شه بود/ ما چو ناييم و نوا در ما ز توست» آغاز کرد و گفت: امیدوارم خداوند امثال عرفانی را در جامعه ما زیاد کند. من دیگر آثار او را که بازخورد خوبی در جامعه داشت هم مطالعه کرده‌ام و مطمئنم «پنجشنبه فیروز‌ه‌ای» علاوه بر بازخورد خوب، برکات بسیاری‌ هم خواهد داشت.

نویسنده کتاب «گفت، مگو می‌گویم» با اشاره به تفکر گفت‌و گو محور امام موسی‌صدر، گفت: وی معتقد بود که برای نشر تفکر دینی، راهی جز گفت‌و گو نداریم. تا زمانی که عده‌ای معتقدند همچنان می‌توان از راه چماق کار‌ ها را پیش برد، نمی‌توان این فرهنگ را ارتقا داد. آیا می‌پذیریم که زندگی همه ما، از مساله حجاب گرفته تا دیگر مسائل جاری جامعه، به هم وابسته است؟ اگر به این نتیجه رسیده‌ایم، آنگاه دیگر ادبیات فقط وسیله‌ای برای افتخار نیست بلکه وسیله‌ای برای اقناع مخاطب است.

وی ثبت روایت را سنتی الهی دانست و تاکید کرد: حتی خداوند هم برای ماندگاری سخنانش آنها را در قرآن کریم ثبت کرد و اگر ما که انسان هستیم، چنین روشی را پیش نگیریم، محکوم به شکست خواهیم بود. اینجاست که جایگاه ادبیات مشخص می‌شود. به ویژه زمانی که باید در سطح بین‌المللی سخن گفت.

دین خدمتگزار انسان است

زائری با اشاره به جمله دیگری از امام موسی صدر، افزود: وی معتقد بود که دین برای خدمت به انسان آمده است و نه بر عکس. دینِ ارتباط محور، بر اساس گفت‌و گو و مهربانی است و چنین دینی به انسان خدمت می‌کند. اینجاست که تمام عملکرد انسان، عبادت و قرآن کریم، نامه خداوند محسوب می‌شود. مارشال مک لوهان ارتباطات و رسانه را ادامه حواس بشر می‌داند و شاید باور نکنید که امامان معصوم ما درباره وسایل ارتباطی عصر کنونی نیز حدیث داشته‌اند. امام صادق علیه السلام، در حدیثی می‌فرمایند زمانی که امام زمان (عج) ظهور کنند، تمام دین مبتنی بر ارتباط است. ادبیات مجالی برای برقراری این ارتباط است.

وی گفت: باید کوشید که فضای رقابتی را در جامعه حفظ کرد تا صداهای مختلف خود را نشان بدهند. در چنین جامعه‌ای، پیام دین اثر خود را خواهد گذاشت و کسی فکر نمی‌کند که مجبور به رعایت دستورات دین است.

نبود فضای رقابتی و رخوت جامعه

وی گفت: من منکر تغییر وضعیت و دشواری دینداری در روزگار کنونی نیستم. هیچ‌گاه دینداری به اندازه سال 2015 سخت نبوده است اما اگر همان فضای سال‌های پیش از انقلاب اسلامی در جامعه جاری بود، آن‌گاه والدین کودکان ایرانی در انتظار رسانه برای هدایت فرزندشان نمی‌مانند و خود متعهدانه عمل می‌کنند. این رخوتی که در جامعه ما رخ داده است، به دلیل نبود فضای رقابتی در جامعه و توهم اکثریت داشتن عده‌ای است. اگر بخواهیم دین را ترویج کنیم، باید آن را در قالبی زیبا، امروزی و نو ارائه دهیم و «پنجشنبه فیروزه‌ای» چنین رمانی است. این کتاب مفاهیم بلندی چون زیارت، توسل، روابط خانوادگی و سبک زندگی را به خوبی و زیبایی بیان و مخاطب را به گفت‌و گو دعوت می‌کند.

وی همچنین از اندک بودن رمان‌های دینی گلایه کرد و افزود: متاسفم که مجلس شورای اسلامی طرح جریمه نقدی بانوان را در صورت رعایت نکردن حجاب در داخل خودروی شخصی‌شان بررسی می‌کند. این چنین، مفهومی آسمانی را به مبلغ ناچیز دنیوی تنزل داده‌ایم. در حالی که در قلب اروپا و آمریکا بانوانی برای رعایت حجاب اسلامی، از کار بی کار می‌شوند و حتی کتک هم می‌خورند.

تنوع شیوه‌های مذهبی بودن

احمد دهقان نیز در این برنامه گفت: ادبیات مذهبی، پر مخاطب‌ترین گونه ادبی در دنیاست. حتی در روسیه تولستوی کتاب «جنگ و صلح» را با درون‌مایه‌ای مذهبی خلق کرد. تولستوی ملّاک بود و در جریان نوشتن این رمان، به گونه‌ای زندگی خود را تغییر داد که مردم روسیه هنگام مرگ او را قدیس می‌دانستند. این درحالی است که بیشتر نویسندگان رمان‌های مذهبی در ایرن تفکر مذهبی دارند. در 30 سال اخیر، کتاب‌های مذهبی زیادی نوشته شده است اما این کتاب‌ها کم مخاطبند.

وی با بیان این‌که نویسندگان آثار مذهبی طیف مشخصی از نویسندگان نیستند، افزود: معتقدم هر نویسنده‌ای باید در گونه و ژانر مشخصی بنویسد تا اثر او جذاب و خواندنی باشد. نویسندگانی که عمیقا دریافته‌اند که چه باید بکنند، آثار بهتری می‌نویسند. نویسنده‌ای که خود از نظر ذهنی در وادی مذهب قدم می‌زند، بهتر می‌تواند این عرصه را برای مخاطبش بیان کند. «پنجشنبه فیروزه‌ای» ابتدا رمان است و بعد، رمان مذهبی. این کتاب مخاطب خود را به خوبی می‌شناسد.

دهقان ادامه داد: شیوه‌های مذهبی بودن در دنیای امروز بسیار متنوع و گسترده است. انسان مذهبی می‌تواند در جغرافیای غیر دینی زندگی کند اما می‌تواند دین‌دار باشد. این مخاطب‌شناسی خیلی مهم است. نگارنده درک خوبی از افراد جامعه‌اش دارد و به خوبی مخاطب و شخصیت‌های کتاب خود را می‌شناسد.

وی جسارت عرفانی در پرداختن به شخصیت‌های گوناگون در «پنجشنبه فیروزه‌ای» را ستود و گفت: آدم‌های داستان، مطابق میل نویسنده حرکت نمی‌کنند و آزادانه عمل خود را انجام می‌دهند اما در نهایت یک نگاه در داستان حاکم می‌شود. کمتر چنین شجاعتی را در دستان‌های ایرانی دیده‌ایم. پنجشنبه‌ فیروزه‌ای توانست مفهوم زیارت با معرفت را در رمان ایرانی ماندگار کند. این کتاب را اوجی در لحظه‌های تنهایی ادبیات می‌دانم.

سارا عرفانی نیز در این آیین گفت: شخصیت‌ها را در این رمان به اندازه‌ای آزاد انتخاب کرده ام که می‌توانم بگویم به تعداد مخاطبان «پنجشنبه فیروزه‌ای» نوع برداشت وجود دارد.