دکتر جواد صالحی، عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره دلایل تمایل اندک پژوهشگران شاخه‌های علوم کاربردی و علوم پایه به تولید کتاب در مقایسه با مقاله اظهار کرد: همراه دانشجویان در حوزه تخصصی‌ام برق، در عرصه تولید علم موفق عمل کرده‌ایم، اما وقتی به من می‌گویند نتایج این تحقیقات را در قالب کتاب منتشر کن، احساس می‌کنم باید چاپ کتاب را زمانی‌که خیلی پیرتر از حالا هستم، انجام دهم.
 
نوشتن کتاب حوصله، مطالعه و زمان می‌خواهد
وی گفت: این نوع نگاه، ناشی از نبود اطمینان خاطر نسبت به تأمین معیشت مالی است. نوشتن کتاب، علاوه بر حوصله، به مطالعات سنگین و‌ زمان نیاز دارد، در صورتی‌که این عوامل موجب لطمه زندگی پژوهشگر شود، به‌طور طبیعی عقب می‌نشیند.
 
صالحی با مقایسه جایگاه کتاب و مقاله ادامه داد: وقتی در عرصه تولید علم، پژوهشگر به انتشار مقاله اقدام می‌کند، این اثر بعد از انتشار در نشریات بین‌المللی از سوی بسیاری از محققان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
 
کتاب، موجب ایجاد ستون‌های یک تمدن است
عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در تشریح مشکلات نشر کتاب‌های علمی در کشور عنوان کرد: در نظام علمی کشور فرایندی با هدف ایجاد موقعیت مناسب برای مدرسان جوان دست به قلم تعریف نشده تا با اطمینان خاطر به تألیف کتاب اقدام کنند. تولید کتاب، حرکتی بسیار مهم و ارزشمند است. کتاب علاوه بر ارتقاء فرهنگ، موجب ایجاد ستون‌های یک تمدن است.
 
وی افزود: بهترین کتاب‌ها، کتاب‌هایی هستند که براساس خروجی یک استاد تألیف می‌شوند و در طول تاریخ با‌قی می‌مانند و به‌عنوان یک کتاب مرجع مطرح می‌شوند. انتشار کتاب‌های ترجمه البته ارزشمند هستند، اما مرجع نخواهند بود.
 
موقعیت آسوده برای انتشار کتاب مهیا نیست
این چهره ماندگار مهندسی برق کشور در ادامه گفت: نظام آموزشی باید پژوهشگران و مدرسان دانشگاه را ترغیب کند تا خروجی‌های تحقیقات خود را که حاصل چند دهه تلاش علمی است، در قالب کتاب منتشر کنند.
 
صالحی، درباره تمایل خود برای انتشار کتاب اظهار کرد: از جمله افرادی هستم که حس می‌کنم، ای‌کاش یک جایی روحیه‌ام برای تألیف کتاب آرامش پیدا می‌کرد. برای این‌کار به اندازه کافی مطلب در اختیار دارم. بسیاری از همکاران همسن من در خارج از کشور که از رفاه بیشتری برخوردارند، در موقعیت آسوده، به انتشار کتاب مشغول می‌شوند؛ موقعیتی که در کشور ما مهیا نیست.  

وی ادامه داد: اگر در کشور ما شخصی دست به تألیف می‌زند در حقیقت نشانه ایثارگری و گذشت از کیفیت زندگی است.
              
لزوم تغییر نظام ارتقاء استادان دانشگاه
پژوهشگر برتر کشور در سال 82، در تشریح امکانات موردنیاز برای تألیف کتاب علمی در کشور گفت: قوانین ارتقاء استادان باید تغییر کند و به استاد اجازه دهند برای چند سال، واحد‌های کمتری برای تدریس در برنامه دانشگاهی خود داشته باشد، چراکه نوشتن کتاب به انرژی و آرامش نیاز دارد. حقوق یک استاد براساس تألیف کتاب افزایش پیدا کند؛ استاد مؤلف باید از نظر روانی آسوده باشد.  
 
عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در ادامه با اشاره به لزوم توجه به مقوله ترجمه افزود: یک دوره‌ای از تاریخ زبان علم دنیا عربی بود و امروز انگلیسی است، بر همین اساس خیلی از دانشمندان، به‌دنبال تألیف به زبان انگلیسی هستند. در مقابل ترجمه نباید تعصب نشان داد، هرچند که باید به مرور زمان تلاش کنیم، معادل‌سازی را تقویت کنیم. اما مقاوت در مقابل ترجمه آثار انگلیسی زبان، اشتباه است.

 علم زبان مشترک تفکرات بشری است
برنده جایزه عالی بل‌کور در زمینه تحقیقات مخابرات در سال ۱۹۸۸، درباره معیار‌های بین‌المللی شدن کتاب‌‌های مؤلفان ایرانی اظهار کرد: دنیا یکپارچه است و به عبارتی دیگر در دنیای امروز که مهندسی جزوی از علم و علم جزوی از مهندسی شده است و همه افراد در همه زمینه‌های تخصصی در سرتاسر دنیا از چین تا آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی تا آفریقا، همه به یک زبان در حال ارتباط با یکدیگرند. مانند زبان موسیقی که زبان حس انسان است، علم هم زبان مشترک تفکرات بشری است، بنابراین نویسنده به هر زبانی که مسلط است می‌تواند بنویسد. 

صالحی گفت: زبان چندان اهمیت ندارد، چراکه محتوا در نهایت در علم باقی خواهد ماند؛ همان‌طور که اروپایی‌ها، بدون تعصب به مطالعه آثار ابن‌سینا اقدام کردند. نظرات ابن‌سینا فارغ از زبان، برای دانشمندان وقت دنیا اهمیت داشت. زبان، یک رسانه برای انتقال اطلاعات است. خوشبختانه در ایران به درجه‌ای از علم رسیده‌ایم که مقالات دانشمندان ما با محتوای مطلوب در نشریات علمی منتشر می‌شود.