محمد جواد مظفر، مدیر انتشارات «کویر» ــ که 23 سال پیش دو کتاب «گزیده تهدیب» و «گزیده من لایحضره الفقیه» نوشته مرحوم محمدباقر بهبودی را به چاپ رساند، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره میراث علمی بهبودی توضیح داد: او از خطه خراسان بود و بسیاری از اندیشمندان این ناحیه هوادار مکتب تفکیک هستند؛ کسانی که به‌شدت از حدیث دفاع می‌کنند و به اتکای آن چه احادیث معصومان (ع) می‌پندارند، به تفسیر اسلام می‌پردازند و با فلسفه و عرفان رابطه خوشی ندارند.
وی افزود: به همین دلیل بیشتر تلاش مرحوم بهبودی در اصلاح مسیر درک و شناخت حدیث بود. او در زندگی کارهای بزرگ و ارزنده‌ای انجام داد که جسارتش قابل توجه است؛ تصحیح کتب اربعه شیعه، در شیعه رسم جاافتاده‌ای نبود. تلقی غالب بر این بوده است که کتب اربعه ایرادی ندارد اما ایشان نشان داد که بخشی از احادیث این کتب، نامعتبر است.
مدیر انتشارات «کویر» ادامه داد: حاصل تلاش مرحوم بهبودی در این راه «صحیح الکافی»، «صحیح التهذیب» و «صحیح من لایحضره الفقیه» است. البته این کتاب‌ها با این عنوان‌ها در ایران اجازه چاپ پیدا نکردند و در بیروت منتشر شدند. ترجمه این آثار با عنوان «گزیده کافی» توسط انتشارات علمی و فرهنگی در شش مجلد، «گزیده تهدیب» در پنج جلد و «گزیده من لایحضر» در دو جلد توسط انتشار «کویر» در سال 1370 به چاپ رسید. بعد از آن مرحوم بهبودی، ترجمه تفسیری «معانی القرآن» را منتشر کرد. برای گرفتن مجوز این کتاب مدتی با مشکل روبه‌رو بود زیرا نوع نگرش ایشان تفاوت داشت.همچنین بسیاری معتقدند که کتاب «سیره علوی» جان کلام مرحوم بهبودی است.
مظفر درباره ویژگی‌های نامعمول کتاب «معانی‌القرآن» توضیح داد: استاد بهبودی نگاه‌ها و دیدگاه‌هایی «شاذّ» (نادر و غیرمعمول) داشت. این نگاه در ترجمه قرآن هم ورود پیدا کرده بود. برای مثال، اگر اشتباه نکنم او در جایی قریب به این مضمون می‌گوید که فلان مجرم را با لنگه‌کفش و پس‌گردنی تنبیه کنید در حالی‌که در متن آیه چنین شیوه‌ای از تنبیه نیامده است. تلقی ایشان این بود که با درک تاریخ، حدیث و موارد دیگر می‌توان این حرف‌ها را در ترجمه قرآن زد بی آن که مرز ترجمه و تفسیر، مشخص باشد.
او با غیرمعمول توصیف کردن حرف‌های مرحوم بهبودی درباره برخی حدیث‌ها و دعاها گفت: مرحوم بهبودی سند بسیاری از احادیث و دعاها را معتبر نمی‌داند. ایشان عقیده داشت که بسیاری از دعاهای طولانی ساخته عرفای ایرانی و عرب است به گونه‌ای که حتی عربی را خوب نمی‌شناخته‌اند و بعضی الفاظ را اشتباه به‌کار برده‌اند. شهامت خلاف اجماع نظر دادن در ایشان بسیار قابل تأمل است.
مظفر که سابقه آشنایی‌اش با محمدباقر بهبودی به 25 سال پیش برمی‌گردد با اشاره به الفتی که میان آنها برقرار بود، اظهار کرد: تعدادی از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه «تربیت مدرس»با مرحوم بهبودی کلاس داشتند و مرحوم بهبودی را از آنجا می‌شناختند اما بنده شاگرد کلاس‌های دانشگاهی ایشان نبودم بلکه بیشتر با وی به صورت شخصی مأنوس بودم و درباره این مباحث با یکدیگر بحث می‌کردیم.
مدیر انتشارات «کویر» با بیان خاطره‌ای از تواضع مرحوم صالحی نجف‌آبادی در برابر مرحوم بهبودی گفت: یک بار ایشان و مرحوم صالحی نجف‌آبادی را به خانه‌مان دعوت کردیم تا با هم گفت‌وگو کنند. بحث مفصلی در زمینه تاریخ اسلام به ویژه امام حسین (ع) با هم داشتند. مرحوم صالحی نجف‌آبادی ــ که بنده او را یکی از بزرگ‌مردان تاریخ معاصر می‌دانم ــ با کمال تواضع در آن مدت به حرف‌های مرحوم بهبودی گوش می‌داد و چند سؤال از ایشان پرسید و بحث نکرد. حتی بعد از جلسه من به ایشان گفتم که چرا چیزی نگفتید و او جواب داد که من فقط باید می‌شنیدم و می‌پرسیدم.
مطالب مرتبط:
استاد بهبودی حق‌التألیف کتاب‌های دینی را صرف کتاب‌های دینی می‌کرد/ مواجهه با منتقدانی که یقه پاره می‌کردند!
حجت‌الاسلام ایازی: ایجاد مانع برای انتشار کتاب به گسترش دانش کمک نمی‌کند/ «معانی‌القرآن» بهبودی در صورت بازچاپ، بهتر نقد می‌شد
مجلس یادبود استاد محمدباقر بهبودی امروز در مشهد برگزار می‌شود
متن پیام تسلیت علی لاریجانی، سید محمد خاتمی و معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسبت درگذشت استاد محمدباقر بهبودی
مجید معارف:بیشتر نقدها بر آثار مرحوم بهبودی ناشی از اختلاف مبنای فکری منتقدان است
معاون پژوهش کتابخانه ملی: «بهبودی» سعی داشت مسائل را از سرچشمه ببیند/ همه دیدگاه‌ها جز دیدگاه معصومان(ع) نقدپذیرند
دلشاد تهرانی: مرحوم بهبودی ابتکار و شجاعت علمی داشت/ هیچ نظریه‌ای حرف آخر نیست
استاد محمدباقر بهبودي و مقالاتی درباره آثارش/ ویژگی‌های ترجمه‌ای تفسیری که بحث‌انگیز شد
استبصار، در تهذیب احادیث/ زندگینامه و کتابشناسی استاد محمدباقر بهبودی
بزرگداشت استاد محمدباقر بهبودی برگزار می‌شود
استاد محمدباقر بهبودی درگذشت
شنبه ۹ اسفند ۱۳۹۳ - ۱۰:۲۷
نظر شما