خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- گروه روش‌شناسی و تاریخ‌نگاری در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی خود، به نقد و بررسی کتاب «ساختن تاریخ» اثر الکس کالینیکوس با ترجمه مهدی گرایلو می‌پردازد. این نشست دوشنبه 27 بهمن ماه از ساعت 17 تا 19 با حضور اکبر معصوم بیگی، حسینعلی نوذری و داریوش رحمانیان در پژوهشکده تاریخ اسلام برگزار می‌شود.
این کتاب در پنج فصل جداگانه به مباحث، سوژهها و عامل‌ها، ساختار و کنش، خردها و منافع، ایدئولوژی و قدرت و بالاخره در فصل پایانی سنت و انقلاب پرداخته است.
انسان تا چه اندازه مهار کنش خویش را به دست دارد؟ تاریخ چهگونه ساخته می‌شود؟ آیا چونان فرایندی بیفاعل انسانی حکمی مقدر را بر تبار انسان تحمل می‌کند و ما ناظران منفعل و تصدیقگران ناگزیر ساختارهای خودفرمانی هستیم که اراده خود را بر مخاطبان مستاصلشان میرانند؟ یا بهعکس این ماییم که عاملیت تحقق تاریخ را بر عهده داریم، در هر شرایطی بر استبداد ساختارها فائق میشویم و حال و آینده را آنگونه که دلخواهمان است شکل میدهیم؟
این کتاب در جستوجوی پاسخ به پرسشهایی از این دست است و ساختن تاریخ پرونده «دوگانهی ساختار و عاملیت» را بازمیگشاید تا نخست با بازخوانی تبار نظری این دشواره، و نمایش چهرهبندیهای گوناگونی که دست‌کم در دو سده گذشته بدان‌ها در آمده است، پیکره تاریخی پرسش را از نو بسازد و سپس در چارچوب فکری و سیاسی ویژه نویسنده چنین داوری کند: که پرونده را نمیبندیم، چرا که پاسخ فرجامین در کنش دورانساز انسانهاست؛ خواهیم خواند که چهگونه دگرگشت ساختارها هم نیازمند توانی است که خود ساختارها به کنشگران میبخشند، و بر این پایه، چند و چون دگرگونیهای اجتماعی است که آشکارگر بهرهی راستین عاملیت انسانها در برساختن تاریخشان خواهد بود.
مساله اصلی آلکس کالینیکوس در کتاب ساختن تاریخ با بررسی دقیق صف آرایی این دو دیدگاه چگونگيِ وفق دادنِ تلقي راست‌كيش (ارتدكس) از عامل‌ها -كه اشخاص انساني را اساساً آغازگران و پيش‌برندگانِ كنش مي‌انگارد - با اين انگاره است كه ساختارهاي اجتماعي (از قبيل روابط توليد سرمايه‌داري) دارای نيروهاي علّي [مسَبّبِ كنش نیز] هستند.
نقد و بررسی کتاب «ساختن تاریخ» دوشنبه 27 بهمن در پژوهشکده تاریخ اسلام، واقع در خیابان ولیعصر، خیابان شهید عباسپور، خیابان رستگاران، کوچه شهروز شرقی، پلاک 9 برگزار می‌شود.
یکشنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۶:۲۲
نظر شما