خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- خوش‌صحبت است و مهربان و البته طرفدار زنانی که برای ارتقای فرهنگ این سرزمین تلاش کرده‌اند، ولی همواره گمنام مانده‌اند. این وصفی کوتاه برای پوران فرخزاد، خواهر فروغ فرخزاد است که امروز 15 بهمن، سالروز تولد اوست. پوران فرخزاد تاکنون 38 کتاب منتشر کرده است. او در بخشی از آثارش از زنان گمشده تاریخ این سرزمین می‌گوید. و البته فروغ فرخزاد را نه در جایگاه خواهرش، بلکه به عنوان شاعر توانای زن ادبیات معاصر ایران می‌ستاید.
 
چه شد که تصمیم گرفتید در کارهای پژوهشی‌تان سراغ زنان شاعر و نابغه ایران بروید؟
اوایل انقلاب بود که مسأله نادیده گرفتن زنان در طول تاریخ ذهنم را درگیر کرده بود. البته معتقدم زنان نیز در این جریان دیده‌نشدن بی‌تقصیر نبوده‌اند. از همان زمان بود که عزمم را برای فرهنگ‌سازی در این زمینه و پیدا کردن زنان گمشده تاریخ ایران جزم کردم.

اولین کتابی که در این باره منتشر کردید چه بود؟
اولین کتابم «از کتیبه تا تاریخ» نام داشت که در آن نشان دادم کاتبان تا چه اندازه در حق بانوان این سرزمین ظلم کرده‌اند. زیرا کتّاب، همه مردان فکر‌بسته‌ای بودند که حقوق زنان را نادیده می‌گرفتند و از بین می‌بردند یا از نوشتن درباره زنان خودداری می‌کردند. کتّاب در بدترین حالت، اتهامات وحشتناکی به زنان توانمند می‌زدند. برای نمونه، مَهسَتی یکی از شاعران بزرگ و پرکار قرن 4 و 5 بود، که در دربار طغرل و برادرزاده‌اش سلطان مغیث‌الدین به خاطر اشعارش حضور پررنگی داشت و رباعیات درخشانی می‌سرود. در یک کلام می‌توان مَهسَتی را نابغه عصر خودش دانست. ولی کتّاب او را یک روسپی معرفی کردند. البته دیگر زنان شاعر قرن‌های مختلف سرنوشتی جز این نداشتند.

از آنجایی که شما در زبان‌شناسی و شناخت ریشه واژگان نیز پژوهش می‌کنید، چرا نام این شاعر را  بر خلاف بیان رایج در میان مردم، مَهسَتی تلفظ می‌کنید؟
تا آنجا که من تحقیق کرده‌ام، «سَتی» یعنی خانم و بانو. و «مه سَتی» یا به معنای «ماه بانو» است یا به معنای «خانم بزرگ». به همین جهت تلفظ «مَهَستی» یک اشتباه رایج در میان مردم است.

وضعیت زنان نابغه و شاعر را در ایران امروز چگونه تحلیل می‌کنید؟
خدا را شکر می‌گویم که همواره فشار‌ها موجب می‌شوند تا آدمی از خواب غفلت بیدار شود. زنانی که زمانی طعم ظلم را چشیده‌اند، امروز از خواب بیدار شده‌اند. تا بدانجا که اینک به زنان ایرانی و پیشرفت‌های چشمگیرشان در امور مختلف افتخار می‌کنم. و این افتخار به دلیل بیداری و آگاهی آنان است.

شما چه اندازه به فروغ فرخزاد در آثارتان توجه کرده‌‌اید؟
من تقریبا در تمام آثاری که در آنها درباره زن نوشته‌ام به فروغ و ویژگی‌های شعری او توجه کرده‌ام. تا حدی که برخی به من خرده می‌گیرند که چقدر پوران فرخزاد به خواهرش توجه می‌کند! ولی پوران فرخزاد به فروغ نه به عنوان خواهر، بلکه به عنوان بزرگ‌ترین شاعر زن معاصر ایران افتخار می‌کند.

در سالروز تولدتان از وزارت ارشاد برای پیشبرد فرهنگ و بهبود وضعیت نویسندگان چه انتظاراتی دارید؟
من دلم می‌خواهد که ممیزی وجود نداشته باشد. یعنی نویسنده حق داشته باشد که افکارش را بیان کند. بیان افکار متفاوت از اجرای افکار است. تاریخ نشان داده است که وقتی نویسندگان مجالی برای بیان افکار نداشته باشند، ادبیات افول می‌کند. برای نمونه سانسورهای شدید در اتحاد جماهیر شوروی ادبیات این کشور را سست کرد. به محض حذف آن سانسورها، با آثار درخشانی در این کشور مواجه شدیم.
در ایران نیز اگر ممیزی‌ها شدید باشد، حرفی در عرصه ادبیات جهان نخواهیم داشت. یعنی دیگران رشد می‌کنند و ما همچنان در جای خود باقی می‌مانیم.
لازم است که مسولان ارشاد به نویسندگان اعتماد کنند. من نویسنده می‌دانم چه مسائلی را نباید مطرح کنم. ارشاد نیز باید تا حدی از ممیزی‌ها بکاهد. اگر من در نوشته و شعرهایم پاره‌ای از واژگان را حذف کنم، چه کلماتی به جای آن بگذارم؟ هر کلمه هویت خاص خود را دارد و حذف آنها مفهوم را خراب می‌کند. در این شرایط ما نمی‌توانیم آن‌طور که می‌خواهیم کار کنیم. از وقتی کتاب برای دریافت مجوز به ارشاد می‌رود، نویسنده باید پیوسته دلهره داشته باشد. خلاصه آنکه ممیزی را دوست ندارم اما باورمندم که نویسندگان نیز باید خودشان تا حدی مسائل را رعایت کنند.