به گزارش خبرگزاری سینمای ایران (ایبنا) اصلانی که امسال به عنوان فیلمساز نخبه کشور از سوی ریاست جمهوری، برگزیده و معرفی شد، سال گذشته پس از 30سال از انتشار آخرین کتاب شعرش، کتاب شعر دیگری را با نام «بنفش‌تر از خود با خیابان‌های خاموش» (نشر مرواید) منتشر کرد و اکنون از انتشار مجموعه یادداشت‌ها و رسالاتش در حوزه مباحث نظری سینما خبر داد.

وی گفت: این رسالات دربردارنده مباحث بنیانی سینمای مستند است و با عنوان «دگرخوانی سینمای مستند» منتشر خواهد شد.

اصلانی افزود: کتاب، چهار مقاله بلند با عناوین «واقعیت و مستند»، «سند و مستند»، «صنعت مستند» و «رسانه و مستند» را در بر داشته که هر یک به طرح و تشریح مبحثی تئوریک درباره سینمای مستند پرداخته است.

وی ادامه داد: همچنین سه مقاله درباره «عکاسی دوران قاجاریه» و یک مقاله مفصّل درباره «سینمای مستند دهه 40 ایران»، بخش‌های بعدی این کتاب را تشکیل می‌دهند.

کارگردان مستند «تهران هنر مفهومی»، در توضیح محتوای هر یک از چهار مقاله کتاب که به سینمای مستند می‌پردازند، عنوان کرد: رساله «واقعیت و مستند» از پرسش «واقعیت چیست؟» آغاز می‌کند، آیا واقعیت همین چیزی خواهد بود که با آن مواجهیم؟ یا آن‌که «واقعیت» امر مشروطی است که به موقعیت جسمی، روحی،  فرهنگی و اجتماعی انسان ارجاع دارد و در نهایت آیا اصلا واقعیتی فرای ذهن ما وجود دارد؟ بر مبنای این سوال مباحثی هستی‌شناختی نشانه‌شناختی و پدیدارشناختی در کنار مباحثی از نظرگاه فلسفه و ادبیات ایران، مطرح و تشریح می‌شوند.

وی درباره محتوای رساله دوم کتاب گفت: «سند و مستند» به سندیت تصویر و سندیت ماهوی تصویر سینمایی و این سوال که تصویر سینمایی چگونه سندی می‌تواند باشد، پرداخته است.

نویسنده و کارگردان «آتش سبز» درباره رساله‌های سوم و چهارم کتاب ادامه داد: مقاله «سند و مستند» درباره ریشه صنعتی فیلم مستند و رابطه مستند با ذهنیت و نظام صنعتی است و مقاله «رسانه ومستند» با نگاه به دیرینه‌شناسی سینمای مستند و ظهور رسانه‌های تصویری الکترونیکی در جنگ جهانی دوم، به رابطه رسانه‌ها با سینمای مستند و تفاوت آنها با هم پرداخته و شرحی از عملکرد و ماموریت هریک ارائه می‌کند.

اصلانی همچنین درباره مقالات دیگر کتاب توضیح داد: هر یک از مقالات بعدی، در واقع نمونه‌هایی ملموس و قابل توجه از رویکردهای عکاسانه یا مستندنگارانه به واقعیت و ساختار سینمای مستند، هستند.

وی در پایان به خلأ سینمای ایران در زمینه تالیف متونی که به‌طور روشمند و جدّی به مباحث نظری هنر سینما بپردازد و از نقدهای سطحی و شتابزده‌ای که گاهی با همان نگاه سطحی، به آثار برجسته تاریخ سینما، می‌نگرند، پرهیز کند، اشاره کرد و درباره اهمیت چنین کتاب‌هایی گفت: انتشار این مجموعه رسالات می‌‌تواند مباحثی نو و مدرن را درباره سینمای مستند بگشاید. ناگفته پیداست که ما در زمینه ادبیات سینمایی، رسالات نظری و تئوریک نداریم یا خیلی کم داریم و این مجموعه رساله می‌تواند گشایشی بر طرح چنین مباحثی در سینمای ایران باشد.

این کتاب بر اساس اطلاعاتی که ناشر در اختیار مولف گذاشته است، در 300 صفحه مصور در قطع خشتی منتشر و اردیبهشت ماه سال آینده از آن رونمایی خواهد شد.

محمدرضا اصلانی متولد 1321، شاعر و فیلمسازی است که تاکنون چهار مجموعه شعر به نام‌های «شب‌های نیمکتی روزهای باد»، «بر تفاضل دومغرب»، «سوگنامه سال‌های ممنوع» و «بنفش‌تر از خود با خیابان‌های خاموش» را منتشر کرده و ساخت آثاری مهم در تاریخ سینمای ایران را از جمله مستندهای «جام‌حسنلو»، «تاری‌خانه»، «فهرج»، «کودک و استثمار»، «چیغ»، «خاطرات یک هفتاد و پنج ساله»، «دست‌های هگمتانه» و «تهران هنر مفهومی» و همچنین دو فیلم‌های داستانی «شطرنج و باد» و «آتش سبز» را در کارنامه سینمایی خود دارد.