به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست نقد و بررسی کتاب «تعالیم کلیسای کاتولیک» به ترجمه احمدرضا مفتاح، حسین سلیمانی و حسن قنبری عصر امروز 7 بهمن‌ماه با حضور حضور لئو بوکاردی سفیر واتیکان در ایران، حجت‌الاسلام ابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب و مترجمان کتاب در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
وی با اشاره به ترجمه خوب این اثر افزود: این ترجمه دقیق و جدید نه تنها از لحاظ ساختار زبانی بلکه از جهت ارائه‌ ویژگی‌ها و انتقال درون‌مایه بسیار موفق است و من به شما اطمینان می‌دهم که چنین کاری به هیچ روی ساده نیست. چنین مشهور است که هیچ ترجمه‌ای نمی‌تواند عینا تطابقی با متن اصلی داشته باشد اما در این مورد گواهی می‌دهم که اصول تعالیم کلیسای کاتولیک با دقت هر چه تمام‌تر در لفظ و معنا به خوبی ترجمه شده و هیچ نیازی به اصلاح و تصحیح مجدد ندارد. من با افتخار به مترجمان، ناشر و ویراستار این اثر به دلیل چاپ نفیس، روان بودن و قیمت مناسب از ده، نمره‌ی ده می‌دهم.

وی افزود: با این کتاب چه کار می‌توان کرد؟ آیا فقط برای کتابخانه است؟ نه! این از بین بردن همه‌ این تلاش‌هاست. این اثر منبع ارزشمندی برای ارجاع، تحقیق، گفت‌وگو، مفاهمه است و برای کسانی که در گفت‌وگوی ادیان نقش دارند، ضروری است. چند روز پیش مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، از جوانان جهان خواستند که درباره‌ اسلام بیاموزند. من نیز از جوانان ایرانی دعوت می‌کنم که درباره‌ی تعالیم کلیسای کاتولیک مطالعه و تحقیق کنند.

بوکاردی با بیان اینکه امروزه گفت‌وگوی میان ادیان بسیار رایج است اضافه کرد: از مقدمات گفت‌وگو، برخورداری از دانش متقابل است. ما نمی‌توانیم با کسانی که نمی‌شناسیم گفت‌وگو کنیم. این کتاب فرصت خوبی برای متدینان، معلمان و دانشجویان مسلمان و مسیحی است که درباره‌ باور قلبی مسیحی و تعصبات رایج بیشتر بدانند و بر تعصباتی که به عقلانیت انسان توهین می‌‌کنند غلبه کنند. چراکه این تعصبات سطحی، بی‌اساس و نادرست‌اند.

وی تاکید کرد: این ترجمه می‌تواند جهشی کیفی در روابط اسلام ـ کاتولیک ایجاد کند و گفت‌وگوی صمیمانه‌تری میان ایران و واتیکان را شکل دهد.

وی در بخش دیگری از سخنانش به نخستین دیدار خود در خارج از تهران و بازدیدش از دانشگاه ادیان و مذاهب قم اشاره کرد و افزود: من به عنوان سفیر واتیکان برای رونمایی این کتاب توسط کاردینال ژان لوئی توران رئیس شورای گفت‌وگوهای بینامذهبی به این دانشگاه رفته بودم. بنابراین چنین می‌توانم بگویم که به عنوان سفیر با این کتاب و رونمایی آن که نقشی خاضعانه در آن داشتم، خدماتم را آغاز کردم.

بوکاردی گفت: چنانچه قبلا ذکر شد ترجمه‌ این کار دوازده سال به طول انجامید. نکته‌ مهمی که نمی‌توان از آن چشم پوشید سخت‌کوشی، پشتکار، تعهد و میل به تعالی برای انجام این کار لازم است. به شدت علاقه‌مندم تک‌تک کسانی را که برای تفهیم این اثر نقشی داشته‌اند گرامی بدارم. شاید این پرسش مطرح باشد که آیا با وجود این‌که کاتولیک‌ها در ایران تنها چند هزار نفرند چنین ترجمه‌ای ارزش دارد؟ 

سفیر واتیکان در ایران در پاسخ به این پرسش عنوان کرد: بی‌شک این کتاب برای مسیحیان معدودی که به زبان فارسی سخن می‌گویند مفید است و علاوه بر ‌آن بیش از میلیون‌ها نفری که فارسی می‌دانند می‌توانند از این کتاب برای آشنایی با تعالیم کلیسای کاتولیک بهره ببرند. به خاطر داشته باشیم که گفت‌وگو تنها میان مذاهب اتفاق نمی‌‌افتد بلکه گفت‌وگو میان پیروان این مذاهب است. جهل بزرگ‌ترین مانع برای انجام گفت‌وگو، فهم متقابل و احترام متقابل است. این کتاب برای رفع این موانع، راهگشاست.

وی با طرح این پرسش که چگونه افکار ارسطو و افلاطون در اروپا شناخته شدند؟ گفت: در قرون وسطی ما چگونه فلسفه‌ یونان را شناخته‌ایم؟ چگونه سنت توماس آکویناس توانست جامع علم الهیات را شکل ببخشد؟ همه‌‌ اینها مدیون و مرهون ترجمه‌ی آثار فیلسوفان یونانی توسط دانشمندان مسلمان است. آلفونس دهم در تولد و مهم‌ترین مدرسه‌ ترجمه‌ آثار عربی و یونانی به لاتین را پایه‌گذاری کرد.

به گفته وی، امروزه ما از طریق اینترنت به بسیاری از آثار ترجمه شده دسترسی داریم. مترجمان قرون وسطی در شکل‌گیری تمدن اروپایی نقش مهمی داشتند. تمدن، معرفت و گفت‌وگویی است که مجال احترام متقابل و پذیرش و تفاوت را پدید می‌آورد. جهان امروز ما، چند مذهبی، چند قومیتی و چند فرهنگی است. بنابراین ضروری است که هر فرد، جهانی شدن را بیاموزد و از دیدگاه‌های محدود و جهان کوچک خود به درآید؛ زیرا جهان از افق دید محدود، گسترده‌تر است.



زندگی چگونه عادلانه می‌شود؟

بوکاردی در بخش دیگری از سخنانش درباره تعریف تعلیم مذهبی گفت: واژه‌ Catechism (تعلیم مذهبی) از ریشه‌ یونانی Katexeo به معنای آموزش شفاهی می‌آید. کاتشیسم ارائه‌ فشرده‌ای از آیین است که به صورت پرسش و پاسخ سعی در آموزش کودکان و بزرگسالان مسیحی دارد و به آن‌ها هفت طریق مناسک مسیحی را در کاتشیس یا آموزه‌های مذهبی تعلیم می‌دهد. تمامی فرآیند آموزش مسیحیت بر پایه‌ چهار اصل است: تعلیم مذهبی، معلم مذهبی، نوآموز مذهبی و آموزه‌های مذهبی.

وی ادامه داد: باید در نظر داشت که معلم مذهبی لزوما یک کشیش نیست بلکه فردی آشنا با تعالیم مذهبی است که برای این کار آموزش دیده است.

وی با تاکید بر اینکه کتاب تعالیم کلیسای کاتولیک، تعالیم مرسوم در کلیسای کاتولیک است اما تنها طریق تعلیماتی که در دست داریم نیست افزود: یکی از مهم‌ترین این تعلیمات، «تعالیم رمی» مشهور به تعالیم انجمن تورنتو در سال ۱۵۶۶ بود که نه به قصد استفاده‌ عموم بلکه به عنوان یک مرجع عمومی برای اسقف‌ها و کشیش‌ها استفاده می‌شد. یک مجموعه تعالیم معروف دیگر، «تعالیم پاپ پیوس دهم»، همان مجموعه‌ای است که من مطالعه کردم، در ابتدای قرن گذشته در ایتالیاست. یکی دیگر «تعالیم بالتیمور» بود که در آمریکا تا سال ۱۹۶۰ در مدارس استفاده می‌شد. پس از آن، انجمن واتیکان کتاب مشهور تعالیم ژرمنی را منتشر کرد که این کتاب نخستین تعالیم قابل فهم برای جامعه‌ امروزی بود که بسیار پرفروش شد.

به گفته وی، پس از آن، کتاب تعالیم کاتولیک آمریکا برای بزرگسالان در سال ۲۰۰۶ منتشر شد که به عنوان متن مرجع موثقی برای آموزش نظریه کاتولیک به ویژه‌ برای آماده‌سازی تعالیم محلی انتشار یافت. متن مهم دیگر تعالیم کاتولیک فیلیپینو است که به شیوه‌ فرهنگ‌سازی برای مردم فیلیپینو انتشار یافته است.

سفیر واتیکان در ایران با طرح این سوال که آیا داشتن تعالیم مختلف به معنای داشتن حقایق متفاوت یا باورهای کاتولیک در بافت فرهنگی مختلف از کشورهای متفاوت است؟ گفت: آیا آنچه در ایتالیا صدق می‌کند در آلمان یا آفریقا هم صادق است؟ آیا ایمان امری نسبی است؟ البته که نه. اما مهم آن است در فرهنگ‌های مختلف نفوذ کنیم و پیام را در بافت‌ خاص تاریخی و فرهنگی ابلاغ کنیم. درک مفاهیم (متون مقدس) و خود کلیسا به صورت یک بار و برای همیشه صورت نمی‌گیرد.

وی ادامه داد: شورای دوم واتیکان در گرامی‌داشت ۵۰ سالگی خود گونه‌ جدیدی از فهم مطالب دینی ارائه داد. همان زمان که پاپ ژان ۲۳ خواستار مدرنیسم در کلیسا شد و منظور او البته آیین جدید نبود، بلکه زبان جدید و رویکرد نوینی از آموزها اراده می‌کرد.

وی افزود: در سال ۱۹۶۵ پس از جمع‌بندی شورای واتیکان، آنچه را که ما آخرین شاهد (Last Documents) می‌نامیم به چاپ رسید  و «رمزگان قانون بزرگان» (Code Of Canon Law) در ۲۵ ژانویه ۱۹۸۳ و تعالیم کلیسای کاتولیک در سال ۱۹۹۲ منتشر شد.

بوکاردی با بیان اینکه این دو کتاب مهم معرفی و توصیف زندگی مسیحیان از دو بعد است افزود: مقررات چیست؟ و چه قوانینی بر اجزاء جامعه‌ی کلیسا حاکم است؟ چه چیزی را باید مسیحیان باور کنند و چه چیزی در کردار ایمانی روزمره و رایج آن‌ها وجود دارد؟

وی در همین باره توضیح داد: راست‌دینی (ارتدوکسی) و درست رفتاری (ارتوپراکسیس)، اعتقادات و اخلاقیات، تعالیم مذهبی در چهار قسمت دسته‌بندی شده‌اند: اعتراف به ایمان ـ اعتقادات؛ بزرگداشت عرفان مسیحیت ـ شعائر و مناسک؛ زندگی مسیح ـ ده فرمان و ادعیه‌ مسیحیان.

وی در پایان سخنانش را با جملاتی از کاردینال جوزف راتسینگر به پایان رساند و گفت: «پس از فروپاشی باورها، مشکل بشر ـ مشکل اخلاقی بشر ـ به شکلی کاملا نوین در بافت امروز مطرح شده است: چه باید کرد؟ زندگی چگونه عادلانه می‌شود؟ چه چیزی به ما و به تمامی جهان می‌تواند آینده‌ای ارائه دهد که ارزش زیستن دارد؟ از آن‌جایی که تعالیم مذهبی با این پرسش‌ها در ارتباط است این کتاب فراتر از آن‌که مطلقا نوشتاری از الهیات یا حلقه‌های کلیسایی باشد، مورد توجه و علاقه بسیاری از مردم قرار می گیرد.»

گزارش تکمیلی این مراسم در خبرگزاری ایبنا منتشر می‌شود.