به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نخستین چاپ کتاب «آینده پژوهی و سناریونویسی کاربردی» نوشته دکتر علی ستاری‌خواه در چهار فصل از سوی انتشارات قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌‌الانبیاء (ص) به بازار نشر عرضه شده است.
نخستین فصل کتاب با عنوان «آینده پژوهی» به موضوعاتی مانند آیندهپژوهی؛ حوزه‌ای نو برای کند و کاو، تاریخچه شکل‌‌گیری آیندهپژوهی، آینده‌نگاری، جایگاه آینده‌نگاری، انواع آینده‌هایی که توسط آینده‌پژوهان مطالعه می‌شوند و تعریف و تشریح انواع آینده پرداخته است.
لزوم توجه به مقوله آیندهپژوهی
نویسنده در این فصل، درباره لزوم توجه به مقوله آیندهپژوهی آورده است: «هوشمندانه‌ترین کار، آماده شدن برای امور غیرقابل پیش‌بینی است. همگان بر این نکته اتفاق‌نظر دارند که این کار هوشمندانه است، اما چگونه باید برای غیرقابل پیش‌بینی‌ها آماده شد؟ چنانچه امری کاملا غیرمنتظره باشد، به‌نظر غیرممکن می‌آید که بتوان برای آن آماده شد، چراکه کسی نمی‌داند آن «امر» چیست؟ علاوه بر این برای چه چیزی باید آماده شد؟». وی در ادامه با اشاره به نحوه آمادگی برای کنترل و برپایی هوشمندانه آینده تأکید دارد که درباره مقوله آیندهپژوهی چندان آگاهانه اندیشیده نمی‌شود.
وی در ادامه در تعریف آیندهپژوهی براساس دیدگاه آینده‌پژوهان نوشته است که آینده چیزی جز نتایج کنش‌ها و تصمیم‌های ما در زمان حال نیست. شناخت و معماری آینده وابسته به مؤلفه‌های فراوان و اقدام‌‌های جسورانه و دشوار بوده و با تلاش و مجاهدت هدفمند امکان‌پذیر است. در بخش دیگری از فصل نخست، آیندهپژوهی شامل تلاش‌‌هایی است که با استفاده از تجزیه و تحلیل منابع، الگوها و عوامل تغییر و یا ثبات، به تجسم آینده‌های بالقوه و برنامه‌ریزی برای آن‌ها می‌پردازد، تعریف شده است.
آینده‌نگاری، تصویر‌گری جهان فرداست
«سناریونویسی (نگاری)» عنوان دومین فصل کتاب است که ستاری‌خواه در آن به تشریح مطالبی مانند مفاهیم پایه آینده‌نویسی بر مبنای سناریونویسی، مفهوم سناریو، تفاوت کاربست سناریو و برنامه‌ریزی راهبردی سنتی، ویژگی‌های سناریو و سناریو‌نگاری (سناریونویسی) چیست؟ اشاره کرده است.
به عقیده وی هنر آینده‌نگاری، آماده شدن برای رویارویی با تحولات آینده و تبدیل تهدید به فرصت‌هاست. بدون آینده‌نگاری، آماده شدن برای فردا امکان‌پذیر نیست. نویسنده کتاب معتقد است که آینده‌نگاری، تصویر‌گری جهان فرداست.
شناسایی موضوع اصلی سناریونویسی
نویسنده در ادامه برای تأکید بر اهمیت مقوله آیندهپژوهی، به بخشی از داستان «آلیس در سرزمین عجایب» اثر لویس کارول اشاره می‌کند: «زمانی‌که آلیس با سرعت در حال دویدن است، اما به جلو نمی‌رود و هنگامی که او متوجه این موضوهع می‌شود پیغام می‌رسد که او باید از دنیایی بسیار کند آمده باشد. در دنیای در حال پیشرفت، برای حفظ موقعیت کنونی باید به سرعت بدویم.»
ستاری‌خواه در سومین فصل کتاب با عنوان «مثال سناریونویسی» با ارائه یک سناریو در دو مرحله کلی و 9 گام نوشته است: «شناسایی موضوع اصلی سناریونویسی در زمینه تهاجم سایبری، مشخص کردن فاکتور‌های کلیدی اثر‌گذار محیطی، مشخص کردن نیروهای پیشران، مشخص کردن میزان عدم قطعیت فاکتور‌های کلیدی، شناسایی و تعیین منطق سناریو، تدوین سناریو‌ها یا داستان‌سرایی و ارزیابی موضوع سناریو در جهت انطباق آن با واقعیت‌های درحال ظهور( بررسی و اولویت‌بندی سناریو‌ها) هفت گام مرحله نخست و راه‌کار‌های مقابله با سناریو عنوان دومین مرحله با دو گام بررسی می‌شود که شامل تعیین تأثیر سناریو‌ها بر مدیریت راهبردی سازمان و چارچوب‌بندی مجدد سناریو‌ها است.»
ریشه مفهوم «پارادایم» در کجاست؟
فصل پایانی کتاب با عنوان «اصلاح‌ها و واژه‌های ویژه» به تعریف مفاهیم تخصصی در حوزه آیندهپژوهی اختصاص دارد. در تعریف پارادایم در این فصل آمده است: «واژه پارادایم از زبان یونانی می‌آید و به معنای الگو و الگو یک منحنی است. یک پاردایم به صورت مجموعه‌ای از قوانین و هنجار‌ها (نوشته یا نانوشته) با دو ویژگی تعریف می‌شود: نخست اینکه آن‌ها مرز‌ها را می‌سازد با مشخص میکنند و دوم اینکه مشخص میکنند چگونه در محدوده مرز‌ها رفتار کنیم تا به موفقیت به رسیم. به عبارتی دیگر یک پارادایم راهی است برای ذهن تا هستی را سازمان‌دهی کند. برای اینکه پارادایم مطلوب فرض شود باید توانایی حل مشکلاتی که پیش می‌آید را داشته باشد.»
نخستین چاپ کتاب «آینده پژوهی و سناریونویسی کاربردی» با شمارگان دو هزار نسخه در 232 صفحه، به بهای 12 هزار و 800 تومان از سوی انتشارات قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌‌الانبیاء (ص) منتشر شده است.
شنبه ۱۵ فروردین ۱۳۹۴ - ۰۹:۱۶
نظر شما