به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نخستین چاپ کتاب «اخلاق و آیین نقد» نوشته دکتر سیدحسن اسلامی، در دو بخش و هشت فصل از سوی خانه به بازار نشر عرضه شده است. در نخستین بخش کتاب با عنوان «مبانی نقد» مباحثی مانند نقد، پژواک نوشته است، نقد و دانش‌گستری، نقد چیست و آیا نقد اخلاقی است، تشریح شده است.
 
مؤلف در  این بخش در مطلبی با عنوان «نقد پژواک» نوشته است: «اگر کسی قلم به دست می‌گیرد و اثری منتشر می‌کند، امید‌وار است اثرش خوانده شود،‌ چراکه بی‌اعتنایی به نوشته یک نویسنده، در واقع بزرگ‌ترین توهینی است که ممکن است به وی بشود. از سوی دیگر، کسی که انتظار دارد اثرش خوانده شود باید منطقا احتمال بدهد که مخاطب، به دلیلی با مدعیات و دلایل او همدلی نداشته باشد و با او دمساز نشود.»

آشنایی با اخلاق نقد
در ادامه بخش نخست نویسنده به سخن «جورج سارتون» اشاره و خواندن درست را مستلزم نقد می‌داند. جورج سارتون معتقد است: «خواندن کتاب و استفاده از آن مستلزم نقد آن است، جز آنکه لزوما این نقد، نقد نوشتاری نیست؛ تا آنجا که به یاد دارم، صادقانه باید بگویم هرگز به کتابی ــ از جمله فرهنگ‌ها و اطلس‌هاــ مراجعه نکرده‌ام، بی‌‌آنکه نوعی نقد ذهنی از آن نکرده باشم.»
 
اسلامی در این بخش کتابش از درباره «اخلاق نقد» آورده که هنگامی که از اخلاق نقد سخن می‌رود، مقصود آن است که شخص ناقد در مقام نقد آثار، باید کدام اصول و قواعد را مراعات کند؟ به‌طور طبیعی انتظار می‌رود ناقد مانند هر انسان دیگری، به قواعد کلی اخلاقی پایبند باشد.

نویسنده در ادامه مؤلفه‌های انتخاب مسئولانه، حرفه‌ای بودن،‌ مطالعه جدی،‌ فهم درست، دانش و نقد تخصصی، تفسیر صحیح،‌ حرکت در محدوده متن،‌ ارائه تصویر درست،‌ احترام به مخاطب،‌ پیراستگی زبان،‌ دقت و شفافیت،‌ صداقت امانت و شجاعت، ‌اندیشه‌گستری نه غبارانگیزی و‌ همچنین خونسردی و سماجت حرفه‌ای را برای یک منقد برشمرده است.‌ ‌      
 
آیین نقد چیست؟
«آیین نقد» عنوان دومین بخش کتاب است که به موضوعاتی مانند آیین نقد نوشته‌های تألیفی، آیین نقد و آثار ترجمه شده و پاسخ‌گویی به نقد‌ها اشاره دارد.

در بخش دوم کتاب،‌ نویسنده در تشریح مؤلفه‌های نقد آثار تألیفی، به معیار بررسی تناسب بین عنوان و کل بحث اشاره کرده و نوشته است: «نوشته‌های کم‌‌برگ با عناوینی دهان پرکن و ادعاهای گسترده را بخوبی می‌توان از این زاویه نقد کرد. هر نویسنده‌ای باید بکوشد متناسب با ادعا با عنوان اثرش بحث کند. پس از ارائه عنوانی کلان و در عین حال پیش کشیدن بحثی تنک،‌ نوعی گندم نمایی جوفروشانه است و فریب‌کاری و تدلیس به شمار می‌رود. نویسنده باید قدر کلمات و معنای آن‌ها را بداند و از هر عنوان استفاده نکند.»

در بحث دیگری از بخش دوم کتاب، اسلامی درباره موضوع پاسخ به منتقدان آورده است: «واقعیت آن است که اشاره به عواطف منفی ناقدان در پاسخ نقد‌ها،‌ به سه دلیل نادرست است؛ نخست آنکه معمولا دلیلی برای اثبات آن در دست پاسخ‌گو نیست،‌ وی صرفا با متنی مواجه است که اصولا تابع منطق نگارشی مقبول جامعه علمی است، بنابراین به صرف دیدن متن نمی‌توان ادعا کرد که نویسنده آن خشمگین بوده است؛ البته اگر در متن پرخاش و توهین با آشفتگی نگارشی دیده شود، شاید بتوان با استناد به آن‌ها چنین ادعایی کرد؛ اما در مجموع این شیوه راه خوبی برای احراز خشم ناقد نیست.»   
 
نخستین چاپ کتاب «اخلاق و آیین نقد» با شمارگان دو هزار نسخه در 334 صفحه، به بهای سه‌هزار و 500 تومان از سوی انتشارات خانه کتاب به بازار نشر عرضه شده است.  

متن گفت‌و‌گوی خبرنگار ایبنا با دکتر  سیدحسن اسلامی را اینجـــــا بخوانید.