به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از سایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تصحیح متون با هدف فراهم آوردن متنی منقح و قابل استفاده، راهی است برای در اختیار قرار دادن حاصل اندیشه‌های بزرگان در گذشته، به خواستاران اثر در حال. در بین شرح‌ها و حاشیه‌های فراوانِ کتاب «تجریدالاعتقاد»، کتاب «حاشیه بر شرح قدیم تجرید الاعتقاد» برای این که در تبیین آراء فلسفی خواجه نصیرالدین طوسی(597- 672 ه.ق) سهم بسزایی دارد، شایسته و سزاوار تصحیح شناخته شده است.
کتاب «تجریدالاعتقاد» از مهم‌ترین منابع کلام شیعی به روش فلسفی با ایجاز و اختصار، نگاشته خواجه نصیرالدین طوسی است که در همان زمان تألیف، شهرت یافت و موجب درخشندگی کلام شیعی شد. این کتاب مشتمل بر شش مقصد است. دو مقصد اول به منزلۀ مقدمه بر اصول و مبانی مباحث کلامی، متضمن بیان مبانی وجودشناسی، جهان‌شناسی و معرفت‌شناسی علم کلام است. با توجه به خصوصیات کم‌نظیر این اثر، شروح و حاشیه‌های فراوانی بر آن نگاشته شد.
در میان شروح مختلف تجرید، پنج شرح از اهمیت تاریخی خاصی برخوردارند که یکی از آنها، شرح شمس‌الدین محمودالدین محمودبن عبدالرحمن بن‌احمد اصفهانی ملقب به ابوالثنا (674- 749 ه.ق) به نام «تسدید القواعد» است. شرح اصفهانی در میان دانشمندان به «شرح قدیم» معروف است. این شرح تا نگارش شرح قوشجی که به شرح جدید معروف شد از عمده‌ترین منابع درسی محافل کلامی اهل سنت بوده و حاشیه میرسیدشریف جرجانی بر این شرح است. سیزده حاشیه بر شرح تجرید نگاشته شده که تنها حاشیه جرجانی، به دلیل اهمیت این حاشیه و محشی آن، به «حاشیه التجرید» معروف است. این کتابِ حجیم تحقیقی مفید بر تمام مقصد اول و دوم است که در آن تمام اعتراضات اصفهانی بر خواجه پاسخ گفته شده است. این حاشیه در حوزه‌های مختلف مورد توجه قرارگرفته است؛ به‌ویژه در مدارس عثمانی مدت‌ها یکی از مهم‌ترین متون درسی کلام بوده است. در ایران نیز این اثر در فهم تحولات فلسفی میان خواجه نصیر و ملاصدرا نقش کلیدی دارد و شناخت تفکر علمایی همچون علاءالدین قوشجی، جلال‌الدین دوانی و صدرالدین دشتکی به آن بستگی دارد.
این تصحیح توسط حوريه شجاعي و بر اساس سه نسخه‌ای که از جهت تاریخ کتابت قدیمی‌تر و به زمان مصنف نزدیک‌تر بوده، از نسخ خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، با روش بینابین انجام خواهد شد. در ضمن برای تصحیح اقوال اصفهانی تحت «قوله»ها به تصحیح تازه چاپ شده کتاب شرح قدیم با عنوان «تسدید القواعد فی شرح تجرید العقائد المشهور بشرح التجرید القدیم» توسط د.خالدبن حمادالعدوانی، مراجعه خواهد شد و فصل‌بندی کتاب بر اساس آن انجام می‌گیرد.
یکشنبه ۲۸ دی ۱۳۹۳ - ۱۸:۵۰
نظر شما