به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست خبری یازدهمین دوره جشنواره نقد کتاب امروز (13 دی‌ماه) با حضور مجید غلامی‌جلیسه، سرپرست مؤسسه خانه کتاب و محمدحسین ساکت، دبیر جشنواره در سرای اهل قلم برگزار شد.
 
محمدحسین ساکت در ابتدای این نشست اظهار کرد: یازدهمین دوره جشنواره نقد کتاب بر پایه کوشش‌های دست‌اندرکاران گذشته و امسال به بار نشسته است. گرچه جمع مقالات نقد کتاب، با کاهش مواجه شده‌اند، اما خوشبختانه تعداد مجلاتی که این مقالات نقد را منتشر کرده‌اند، افزایش یافته‌اند.
 
وی توضیح داد: آمارهایی که از نخستین دوره پایه‌گذاری جشنواره نقد کتاب(1383) به این سو، می‌بینیم درمی‌یابیم که خوشبختانه این کار ارزشمند مؤسسه خانه کتاب تأثیر مثبت خودش را بر پهنه نقد و نقدگرایی گذاشته است. البته تا نقطه اوج و رضایت‌بخش این پهنه، همچنان راه درازی در پیش داریم.
 
دبیر یازدهمین جشنواره نقد کتاب با اشاره به انگیزه و عامل کاهش مقالات نقد گفت: متأسفانه هنوز جایگاه نقد در جامعه علمی و ادبی به‌خوبی شناخته نشده است. نقد یعنی سره را از ناسره بازشناساندن؛ همین موضوع شرایط سخت و ویژگی‌هایی را برای ناقد به وجود می‌آورد. نخست این‌که ناقد باید کارشناس، باتجربه و نگاه ژرفی داشته باشد. ناقد باید از سوگیری و سودگیری پرهیز کند.
 
ساکت در ادامه سخنانش، عنوان کرد: با ارج به کوشش کوششگران پیشین، ما در آستانه یک تحول در حوزه نقد قرار گرفته‌ایم که متأسفانه به زیان نقد تمام شده است؛ شمار مجلات علمی ـ ترویجی و علمی ـ پژوهشی رو به فزونی است اما آسیبی که این موضوع به وجود آورده، این است که نویسندگانی که مایل‌اند در این مجلات به دلیل ارتقای گروه و رتبه یا نوعی وابستگی، مطالبی را ارائه کنند، از نوشتن در سایر مجلات خودداری می‌کنند.
 
وی ادامه داد: متأسفانه هنوز عادت نکرده‌ایم که در صحنه‌های دوستی و همکاری، اگر شاهد خرده‌گیری بودیم، نرنجیم. اما متأسفانه جامعه نقد بیشتر با رنجش همراه است؛ یعنی متأسفانه در اغلب موارد، سنجش یا نقد با رنجش همراه است و این، درست نیست.
 
دبیر یازدهمین جشنواره نقد کتاب توضیح داد: اگر داوران، شرایط و ویژگی‌های لازم را داشته باشند، هیچ‌گاه نباید در صحنه‌های همکاری‌های علمی و قلمی به‌ویژه در دانشگاه‌ و حوزه، این موضوع پیش بیاید که فلان فرد یا فلان سازمان یا نهاد با صاحب اثر، سر ستیز داشته است. بنابراین، تا به راه افتادن یک رودخانه خروشان و زلال در عرصه نقد، فاصله زیادی داریم و این، مؤسسه خانه کتاب، استادان، پژوهشگران، ناقدان، نویسندگان و مجلات هستند که می‌توانند این مسیر را هموار کنند و با تمام کوتاهی‌های مادی در این عرصه، دست به قلم ببرند و نقد کنند.
 
ساکت با بیان این‌که باید نقد جدی گرفته شود گفت: خوشبختانه مؤسسه خانه کتاب در آستانه تحول جدید و تغییرانی که به‌تازگی در آن رُخ داده است، در راه تحقق این مهم گام برداشته است. البته دست‌اندکاران پیشین، کوشش چشمگیری در این عرصه داشته‌اند که ما گواه این کوشش‌ها هستیم.


 
وی با بیان این‌‌که هر اندازه بتوانیم برای شنیدن نقد، خودمان را آماده‌تر کنیم، بیشتر در راه ترقی فرهنگی گام برداشته‌ایم، اظهار کرد:‌ یکی از ریزه‌کاری‌های بسیار فراموش‌شده در عرصه زندگی‌، مفهوم زندگی‌ساز امر به معروف و نهی از منکر است؛ ما باید بکوشیم به نقد، این‌گونه بنگریم. دلسوزی، همدردی و همگامی در راه اعتلای سطح فرهنگ، نوعی امر به معروف و نهی از منکر است.
 
دبیر یازدهمین دوه جشنواره نقد کتاب افزود: هرچه بکوشیم راهکارها و بسترسازی‌های نقد درست را در جامعه رواج دهیم، به اعتلای فرهنگ یاری رسانیده‌ایم.

ساکت با بیان این‌که باید بکوشیم پای هنرهای دیگر را نیز به عرصه نقد بگشاییم اظهار کرد: این دوره از جشنواره نقد با تحول مواجه شده است که از آن میان می‌توان به نگارش سپاسنامه برگزیدگان و شایستگان تقدیر به خط استاد امیرخانی اشاره کرد.
 
وی از برگزاری آیین اختتامیه یازدهمین دوره جشنواره نقد در روز یکشنبه (14 دی‌ماه) در پژوهشکده هنر و معماری جهاد دانشگاهی خبر داد و گفت: در این دوره 563 مقاله به دبیرخانه ارسال شد که از آن میان، 98 مقاله به مرحله دوم داوری‌ها راه یافتند. همچنین در این دوره، 258 مجله و نشریه به صورت درخواستی، در سطوح مختلف دریافت شد. متأسفانه در این دوره مقاله الکترونیکی مشاهده نشد.
 
دبیر یازدهمین دوره جشنواره نقد کتاب با بیان این‌‌که در این دوره بیش از 50 داور در رشته‌های گوناگون شرکت داشتند، افزود: امسال به‌جز بهره‌مندی از حضور داوران پیشکسوت، به‌منظور محک ذوق و سلیقه داوران جدید، از حضور داوران جوان نیز استفاده کردیم.
 
ساکت توضیح داد: سال گذشته حدود یک هزار و 445 مقاله به دبیرخانه ارسال شده بود که این رقم در سال جاری با کاهش مواجه شده است اما 248 مجله سال پیش، در سال جاری به 258 مجله ارتقا یافته است.
 
وی در ادامه سخنانش گفت: تأکید می‌کنم باید جایگاه نقد در آینده‌پژوهی ادبیات، علم و به‌ویژه نقد بررسی شود؛ اگر با این دیدگاه وارد عرصه نقد شویم، بسیاری از مشکلات این حوزه رفع خواهند شد.
 
دبیر یازدهمین دوره جشنواره نقد کتاب با بیان این‌که در این دوره، تعداد مقالات گروه‌ ادبیات فارسی با 98 مقاله و سپس ادبیات داستانی و داستان کودک در رأس قرار گرفتند، گفت: جای بسیار نوید است که در عرصه نقد به حوزه کودک توجه شده است. تمام تلاش‌ها بر این است تا در تمام زمینه‌ها و رشته‌های گوناگون، نقد داشته باشیم.
 
ساکت با بیان این‌که متأسفانه در این دوره، با کاهش کمی و کیفی مقالات نقد مواجه بودیم گفت: در ایجاد این معضل، نه فقط جریان‌های فرهنگی بلکه سلیقه‌ها و کوتاهی‌های شخصی نیز دخیل‌اند.
 
نقد؛ تزریق انرژی مضاعف برای تأثیرگذاری بر تولید کیفی آثار
مجید غلامی‌جلیسه، سرپرست مؤسسه خانه کتاب در بخش دیگر این نشست، اظهار کرد: ما در دوره جدید فعالیت‌های مؤسسه خانه کتاب به‌صورت کاملا جدی و برنامه‌ریزی‌ شده، می‌کوشیم تا نقد درست و منصفانه در جامعه رواج یابد. خوشبختانه در این راستا کارهای خوبی نیز آغاز شده است که از آن میان می‌توان به راه‌اندازی مرکز نقد در این مؤسسه اشاره کرد؛ تاکنون حدود 30 نشست تخصصی با موضوع نقد در این مرکز برگزار شده است.
 
وی با بیان این‌که معتقدیم جریان نقد به تزریق انرژی مضاعف برای تأثیرگذاری بر تولید کیفی آثار نیازمند است، گفت: از دیگر اقدامات مؤسسه خانه کتاب در راه ترویج فرهنگ نقد درست، می توان به راه‌اندازی نشریات فصلنامه‌های نقد کتاب در موضوعات پانزده‌گانه اشاره کرد؛ این نشریات در آستانه چاپ قرار دارند و به‌زودی از آنها رونمایی خواهد شد. این نشریات با هدف تبیین نقد معیار و استاندارد در گستره موضوعی وسیعی برای علاقه‌مندان تولید و منتشر خواهند شد.
 
سرپرست مؤسسه خانه کتاب افزود: برپایی جشنواره نقد کتاب نیز از دیگر اقدامات این مؤسسه به شمار می‌آید. یازدهمین دوره این جشنواره، فردا (14 دی‌ماه) به کار خود پایان خواهد داد.
 
غلامی‌جلیسه با بیان این‌که مؤسسه خانه کتاب و معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با یک هدف مشخص می‌کوشند نقد درست را در جامعه ترویج دهند گفت: البته مقوله شوم کتابسازی چیزی نیست که یک شبه به وجود آمده باشد که بخواهیم آن را در یک برنامه‌ریزی یک ساله از میان برداریم، بلکه نیاز به زمان دارد. همچنین برای رفع این معضل، نه فقط مؤسسه خانه کتاب و معاونت فرهنگی وزارت ارشاد بلکه همه نهادها و سازمان‌ها باید بسیج شوند و زمینه نقد صحیح و منصفانه را فراهم کنند تا جریان نقد علمی در کشور راه‌اندازی شود.