به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از سایت حوزه، حجت الاسلام والمسلمین  محسن الویری، عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) در نشست علمی تاریخ نگاری اسلامی از نگاه مستشرقان که پنجشنبه (11 دی ماه) در سالن اجتماعات انجمن‌های علمی حوزه در  قم برگزار شد، گفت: محققان حوزوی برای رونق بخشیدن بهتر به پژوهش‌های خود، از تجربیات محققان و پژوهشگران مستشرق مانند روزنتال و رابینسون غافل نباشند و آثار علمی  این نویسندگان  را هم رصد کنند.

وی ادامه داد: مطالعات مستشرقان جنبه وسیعی را در برمی‌گیرد شاید کمتر موضوعی در سطح جامعه اسلامی باشد که مستشرقان به آن نپرداخته باشند و تاریخ نگاری مسلمانان یکی از آن دسته موضوعاتی است که محققان شرقی به آن علاقه‌مند بوده و درباره آن به تحقیق پرداخته‌اند.

این عضو هیات علمی دانشگاه باقر العلوم (ع) یادآور شد: روزنتال یکی  از نویسندگان و محققان غربی در قرن 19 است که آثاری دارد و یکی از آن آثار کتاب «تاریخ نگاری مسلمانان» است.

حجت الاسلام والمسلمین الویری دلیل گزینش این کتاب را شناخته بودن این کتاب در بین محققان و در دست‌رس بودن آن عنوان کرد و افزود:  این تاریخ نگار آلمانی در حقیقت نماینده دو دوره شاخص و ممتاز از فعالیت استشراقی و با یک رویکرد حقیقت طلبانه و یک پارچه است.

وی افزود: رابینسون انگلیسی هم، دومین نویسنده شرقی است که روی تاریخ مسلمانان مطالعات و تحقیقات فراوانی کرد. اثر این نویسنده مربوط به وقایع به فاصله بعد از جنگ جهانی و  انفجار  در برج دو قلو در آمریکاست و دلیل انتخاب این کتاب، متفاوت بودن دو جریان از فعالیت مستشرقان است.  

وی در ادامه به بررسی این دو   جریان و مقایسه آنها پرداخت و گفت: عنوان کتاب روزنتال، تاریخ نگاری مسلمانان و نام کتاب رابینسون، تاریخ نگاری اسلامی است. دیدگاه این دو نویسنده با هم تفاوت دارد به دلیل این‌که روزنتال اسلام را یک دین آسمانی نمی‌داند و برگرفته از نگاه جامعه می‌داند و آن هم به دلیل قوت گرفتن فکر نگاه اجتماعی بر مباحث تاریخی بود. او می‌گوید اسلام یعنی دینی که مسلمانان دارند نه این‌که اسلام یک دین آسمانی باشد.

  حجت الاسلام والمسلمین الویری گفت: ولی  رابینسون برخلاف روزنتال می‌گوید، اسلام دینی است که مسلمانان دارند و اعتراف دارد که اسلام دین آسمانی است و این اعتراف از یک جریان فکری حکایت می‌کند  و آن هم این است که غربی‌ها قبول دارند که آنچه نزد مسلمانان است متأثر از دین آسمانی است، نه ساخته و پرداخته ذهن مسلمانان.

این مدرس دانشگاه باقرالعلوم (ع) به مقایسه دوم نیز اشاره و ابراز کرد: از منظر شناختی کتاب روزنتال واکنشی به عطش جامعه در مورد تاریخ مسلمانان است. رابینسون می‌گوید تاریخ نگاری صرفاً انعکاس وقایع است. تاریخ بیان حقیقت نمی‌کند. تاریخ نگار کارش توضیح دادن رفتار پیامبر (ص) است نه خلق حقیقت و تنها حرف حقیقت را بازگو می‌کند.