انتشار کتاب‌نامه و راه‌اندازی سایت جایزه کتاب سال دفاع مقدس
جواد محقق، دبیر علمی جایزه کتاب سال دفاع مقدس در این نشست طی سخنانی، ارتباط با کتابخانه تخصصی جنگ را اتفاقی مبارک دانست و اظهار کرد: یکی از برکات جشنواره، ارتباط مبارک بین کتابخانه تخصصی جنگ و جایزه کتاب سال دفاع مقدس بود که امیدواریم این ارتباط در سال‌های آینده هم ادامه پیدا کند. از دیگر اتفاقات این دوره می‌توان به تثبیت نام این جایزه اشاره کرد؛ به‌طوری‌که در دوره‌های مختلف برگزاری این جایزه، اسامی متفاوتی برای آن اعلام می‌شد اما از این به بعد این جایزه به عنوان «جایزه کتاب سال دفاع مقدس» نام‌گذاری و تثبیت‌شده است.
محقق در تشریح دیگر ویژگی‌های این دوره از جایزه کتاب سال دفاع مقدس، به راه‌اندازی سایت «جایزه کتاب سال دفاع مقدس» اشاره کرد و گفت: در این دوره برای اولین بار سایتی برای اطلاع‌رسانی و پوشش اخبار جایزه کتاب سال دفاع مقدس درنظر گرفته‌شده که ضمن اطلاع‌رسانی، آثار برگزیدگان و پیشینه این جایزه در آن معرفی می‌شود که به زودی راه‌اندازی خواهد شد. همچنین انتشار کتاب‌نامه «آثار منتشرشده حوزه دفاع مقدس» که برای نخستین بار در حاشیه جایزه کتاب سال دفاع مقدس و به دو صورت دیجیتال و مکتوب نیز منتشر خواهد شد.
مشارکت 750 ناشر؛ 300 ناشر دارای بیش از 2 عنوان کتاب
وی در ادامه به ارائه گزارشی از کتاب‌های شرکت‌کننده و گروه‌بندی‌های انجام‌شده در این جایزه پرداخت و گفت: تعداد کل کتاب‌هایی که در این دوره داوری شدند 2563 عنوان کتاب بوده که طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، حدود 10 درصد از این تعداد به مرحله نهایی رسیدند؛ بر این اساس در حال حاضر 223 اثر به عنوان نامزدهای این جایزه در مرحله بعد حاضر هستند. آثار رسیده به این جایزه، با مشارکت 750 ناشر برگزارشده که از این میان 300 ناشر بیش از دو عنوان کتاب را ارائه کرده‌اند.
محقق ادامه داد: از میان آثار حاضر در این دوره 951 عنوان مربوط به سال 1390، 836 عنوان مربوط به سال 1391 و 776 عنوان کتاب به سال 1392 اختصاص دارند. این جایزه دارای پنج بخش، 15 گروه اصلی و دو گروه وابسته است که در این میان بخش «ادبیات و هنر» با 450 عنوان، «مستند نگاری‌ها» با 1440 عنوان که پر کتاب‌ترین بخش این جایزه را به خود اختصاص داده، «نقد و پژوهش» با 314 عنوان، «کودک و نوجوان» با 268 عنوان، «گروه‌های وابسته» شامل گردآوری‌های ادبی و مرجع‌نگاری‌ها که معمولاً در جشنواره‌ها به این بخش بها داده نمی‌شد با 126 عنوان و همین طور بخش جنبی با 4 گروه، در این دوره از جایزه حاضر هستند.
دبیر علمی جایزه کتاب سال دفاع مقدس بابیان اینکه حدود 45 داور بررسی آثار رسیده در بخش‌های مختلف را بر عهده داشتند ادامه داد: داوری‌ها با برگزاری 45 جلسه از اواسط مردادماه سال جاری آغاز شدند و تا یک هفته دیگر هم ادامه خواهند داشت.
داوری‌ها بدون گرایش‌های سیاسی انجام می‌شود
در ادامه این نشست سردار سرتیپ دوم پاسدار گلعلی بابایی، رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس، «جایزه کتاب سال دفاع مقدس» را یکی از قدیمی‌ترین جوایز ادبی کشور عنوان کرد و گفت: امسال با برگزاری شانزدهمین دوره از این جایزه، در بیستمین سال راه‌اندازی این جایزه هستیم و در مراسم اختتامیه این جایزه در ادوار مختلف شاهد حضور بالاترین مقامات کشوری و لشکری بوده‌ایم و امیدواریم که شانزدهمین دوره از این جایزه را با حضور رئیس‌جمهوری، آقای حسن روحانی برگزار کنیم تا بتوانیم حق نویسندگان جنگ را ادا کنیم.
رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس با اشاره به تفاهم‌نامه میان بنیاد حفظ و نشر آثار و ارزش‌های دفاع مقدس و حوزه هنری، اظهار کرد: باتدبیری که در این دوره اندیشیده شد، علاوه بر صرفه‌جویی در زمان، دسترسی آسان و گسترده به آثار، برای بررسی و داوری نیز ایجاد شد؛ به‌طوری که به‌جای اینکه کتاب‌ها را از بازار جمع‌آوری کنیم یا به ناشران فراخوان بدهیم، با ایجاد تمرکز در بهترین مرکز موجود که کتابخانه تخصصی جنگ بود، این موضوع را محقق کردیم.
گلعلی بابایی در ادامه در تشریح اهداف برگزاری «جایزه کتاب سال دفاع مقدس» گفت: شناسایی، گردآوری و بررسی آثار منتشره به منظور انتخاب و معرفی آثار، قدردانی و تجلیل از نویسندگان، مؤلفان و مترجمان این حوزه، تشویق و ترغیب نویسندگان و ایجاد انگیزه به منظور خلق آثار مجدد، ایجاد زمینه مساعد و فراهم آوردن پشتوانه‌ای قوی برای شکوفایی استعدادها، شناساندن آثار ارزشمند این حوزه به عنوان میراث ملی، برانگیختن توجه و اهتمام مسئولان و دست‌اندرکاران کشور برای سرمایه‌گذاری مادی و معنوی از مهم‌ترین اهداف برگزاری «جایزه کتاب سال دفاع مقدس» است.
وی همچنین تقویت و تکمیل منابع کتابخانه بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس، جاری ساختن روح حماسه در کشور و ترسیم سیمای فرهنگی معرفتی نظام انقلاب اسلامی در پرتو فرهنگ عاشورایی را از دیگر اهداف این جایزه کتاب سال عنوان کرد.
وی با تأکید بر اینکه همه تلاش ما این است که در داوری‌ها عدالت را مدنظر قرار دهیم، گفت: در انتخاب داوران بسیار دقت شده تا روند داوری‌ها به‌صورت سلیقه‌ای و بر اساس گرایش‌های سیاسی پیش نرود و به نویسندگان حدود دو هزار و 500 اثر شرکت‌کننده اطمینان می‌دهم که در این روند به عنوان امین آن‌ها عمل می‌کنیم.
آثار ثبت‌شده و منتشرنشده؛ مهم‌ترین چالش جمع‌آوری آثار
نصرت‌الله صمدزاده، رئیس کتابخانه تخصصی جنگ حوزه هنری که سخنران بعدی این نشست بود، طی سخنانی اظهار کرد: حدود 14 سال است که از تأسیس کتابخانه تخصصی جنگ می‌گذرد و ما در این سال‌ها جایگاه ویژه‌ای برای مطالعات پژوهشی و فرهنگی ایجاد کردیم و به شکل مستمر این فعالیت‌ها را در جامعه رصد می‌کردیم. یکی از این فعالیت‌ها برگزاری جایزه‌های ادبی حوزه کتاب و نشر در کشور بوده که برای کتابخانه‌ها بسیار مهم و ضروری است.
صمدزاده با اشاره به سابقه همکاری با جوایزی چون جشنواره ادبی شهید حبیب غنی‌پور گفت: با حسن نظر بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس و شخص آقای بابایی تفاهم‌نامه‌ای منعقد شد که به نفع کتابخانه، جایزه کتاب سال دفاع مقدس و به‌طورکلی فرهنگ کشور تمام شد که امیدواریم این حرکت در سال‌های آینده نیز ادامه پیدا کند.
وی درباره تفاوت‌های موجود در برگزاری این دوره از جایزه کتاب سال دفاع مقدس گفت: امسال برای اولین بار کارنامه نشر دفاع مقدس در سه سال گذشته چاپ و منتشر خواهد شد و کل آثاری که در این سه سال منتشرشده، در این کارنامه معرفی خواهند شد. همچنین راه‌اندازی وب‌سایت این جایزه نیز از اقداماتی است که در این دوره اتفاق افتاده که در هفته آینده بارگذاری و رونمایی خواهد شد.
رئیس کتابخانه تخصصی جنگ درباره چالش‌های موجود در جمع‌آوری آثار این جایزه گفت: ما در جمع‌آوری 2563 اثر موجود در بانک اطلاعاتی کتابخانه ملی، تعداد بسیار زیادی کسری داشتیم که علاوه بر تلاش بسیار نمی‌توانستیم آن‌ها را پیدا کنیم. بالأخره پس پیگیری‌های مداوم موجه شدیم که از سال 90 تا 93 حدود 800 عنوان کتاب در بانک اطلاعاتی کتابخانه ملی ثبت‌شده که منتشرنشده‌اند. یعنی ناشر برای کتاب خود فیپا دریافت کرده، اما به هر دلیلی موفق به انتشار کتاب نشده است.
ادامه این نشست که به سؤالات خبرنگاران از حاضران اختصاص داشت، محقق در پاسخ به خبرنگاری که درباره برآیند کیفی کتاب‌های منتشرشده دفاع مقدس در 3 سال اخیر پرسید، گفت: به دلیل اینکه هنوز داوری‌ها به‌طور کامل انجام‌نشده، زود است که درباره برآیند کیفی آثار اظهارنظر کنیم. اما ویژه‌نامه‌ای برای ارائه نقد و نظرات داوران از کتاب‌های بررسی‌شده پیش‌بینی کرده‌ایم که همزمان با برگزاری اختتامیه منتشر خواهد شد و در آن کتاب می‌توانیم به برآیند کیفی آثار پی ببریم.
جمع‌آوری کتاب «همت» صحت ندارد؛ کتاب‌ها خریداری‌شده
همچنین در ادامه این نشست یکی از خبرنگاران سؤالاتی درباره کتاب «همت» مطرح کرد که گلعلی بابایی دراین‌باره گفت: وقتی این کتاب منتشر شد و متوجه نقایص آن شدیم در ماه فروردین مکاتبه‌ای با وزارت ارشاد در این مورد داشتیم و وزیر ارشاد هم طی نامه‌ای دستور توقف انتشار کتاب و جلوگیری از توزیع آن در نمایشگاه کتاب سال جاری را صادر کردند.
بابایی با اشاره به اینکه کتاب توسط کارشناسان مختلفی بررسی‌شده، افزود: کارشناسان مشکلات مختلفی را درباره کتاب مطرح کردند و خانواده شهید هم به‌شدت به انتشار این کتاب معترض بودند و در این زمینه حتی با وزیر ارشاد، وزیر دفاع و مستقیماً با فرمانده کل سپاه هم دیدار کردند.
رئیس سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس ادامه داد: در نمایشگاه کتاب دفاع مقدس که در آذرماه سال قبل برگزار شد، نویسنده ماکت اولیه این کتاب را به من نشان داد و من به ایشان گفتم حتماً در این زمینه باید با هماهنگی خانواده شهید اقدام کنید، چراکه شما از آدم‌های حقیقی نام آورده‌اید. اما بعد از چند مدتی از انتشار این کتاب، بدون اطلاع خانواده شهید همت باخبر شدیم. براساس قانون و دستور وزیر ارشاد جلوی انتشار کتاب گرفته شد و همین طور به‌شکلی مسالمت‌آمیز، جلساتی با نویسنده کتاب داشتیم تا نقطه نظرات منتقدان را به اطلاع او هم برسانیم.
بابایی تصریح کرد: به لحاظ قانونی امروز کتاب در شرایط توقیف قرار دارد، اما در جلساتی که با حضور معاونت حقوقی سپاه با ایشان داشتیم، از آنجا که نویسنده خود ناشر کتاب هم بوده و برای جلوگیری از متضرر شدن ایشان، تصمیم گرفتیم که تمام موجودی این کتاب را خریداری کنیم و از عواقب احتمالی انتشار آن جلوگیری کنیم؛ بنابراین، اینکه مطرح می‌شود این کتاب از بازار جمع‌آوری شد صحیح نیست، بلکه ما کل کتاب‌ها خریداری کردیم.
وی در پایان درباره احتمال اجازه چاپ مجدد اثر از سوی خانواده شهید همت، تصریح کرد: متأسفانه خانواده شهید همت آن گونه که خود می‌گویند که «این نویسنده با دروغ و جعل وارد حریم خصوصی ما شده است و دیگر به او اطمینان نداریم» اصلاً اجازه چاپ مجدد آن را نخواهند داد.
مبلغ جوایز پیش‌بینی‌شده همپای جایزه جلال نیست
همچنین جواد محقق در حاشیه این نشست درباره چگونگی و میزان جوایز درنظر گرفته‌شده برای «جایزه کتاب سال دفاع مقدس» به خبرگزاری کتاب گفت: در جایزه کتاب سال دفاع مقدس مبلغ جوایز مانند جوایز بزرگی چون جایزه جلال آل احمد و از این دست جوایز نیست؛ البته اگر زمانی نهاد برگزارکننده این امکان مالی را داشته باشد، هرچقدر بیشتر بتواند از گروه پدیدآورندگان تقدیر کند، مورد استقبال ما است و معتقدیم که این اتفاق باید برای همه اهالی قلم بیفتد؛ اما در حال حاضر بر اساس اعتبارات موجود و در حد توان جوایزی به برگزیدگان اختصاص خواهیم داد که هنوز تصمیمی بر میزان و چگونگی ارائه این جوایز اتخاذ نشده است.
نظر شما