به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) امروز دوشنبه (10 آذر) در مراسم بزرگداشت دکتر کاظم معتمد نژاد نشست «معتمد نژاد و مسائل ارتباطات در ایران» برگزار شد. در این مراسم هادی خانیکی، محمدمهدی فرقانی، یونس شکر خواه، محمدتقی روغنی‌ها و باقر انصاری صحبت کردند.
محمدمهدی فرقانی، در ابتدای این نشست در سخنان کوتاهی گفت: یکی از عرصه‌هایی که معتمد نژاد توجه ویژه‌ای به آن دارد «حقوق» است که هم در بحث مباحث حقوق ارتباطات و مطبوعات در جوامع مختلف مطرح است و هم در تدوین نظام حقوقی روزنامه‌نگاری که به‌عنوان میراث ماندگار شناخته‌شده است.

باقر انصاری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز با اشاره به نگاه همه جانبه معتمد نژاد به تحقیقات حقوقی خود ادامه داد: معتمد نژاد بنیان‌گذار حقوق ارتباطات بود و در تحقیقات حقوقی خود نگاه همه‌جانبه به مباحث حقوقی داشت. نگاه او درواقع بین‌المللی، تطبیقی و در سطح ملی بود که به‌واسطه آن یک برنامه تحقیقاتی برای حقوق ارتباطات طراحی کرد.

وی ادامه داد: استاد معتمد نژاد جزو معدود افرادی است که تخصص بسیار قوی حقوقی و ارتباطاتی دارد و این موضوع باعث شده است کتاب حقوق مطبوعات او اهمیت فوق‌العاده‌ای داشته باشد.

متاسفانه جایگاهی برای آزادی رسانه‌ای در کشور وجود ندارد

عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به مسائل حقوقی ارتباطات تصریح کرد: متأسفانه در کشور ما به رغم تحقیقات متعدد در بحث حقوق، آزادی رسانه‌ای جایگاه خود را پیدا نکرده است. اهمیت آزادی بیان باید در کشور ما مورد توجه قرار گیرد که اگر این‌گونه باشد دستور توقیف یک نشریه صادر نمی‌شود.

انصاری افزود: در بحث نظام مسئولیت‌های رسانه‌ای سه مسئولیت اخلاقی، مدنی و کیفری وجود دارد که کشور ما فقط به مسئولیت کیفری توجه می‌کند و گویا مابقی این مسئولیت‌ها فراموش‌شده است.

هادی خانیکی نیز در ادامه این مراسم گفت: معتمد نژاد با همه ویژگی‌ها و برجستگی‌هایی که داشت او را می‌توان بخشی از سرمایه نمادین علوم ارتباطات ایران دانست. از هم‌نسلان او نیز که هر یک ویژگی‌هایی مانند استاد معتمد نژاد داشتند نیز می‌توان به سرمایه‌هایی چون دکتر نطقی، مجید تهرانیان و علی اسدی اشاره کرد که باید به نحو درست از آن‌ها استفاده کنیم.

خانیکی در پایان افزود: ما به‌عنوان شاگردان و خانواده‌ معنوی این استاد بزرگ وظیفه‌داریم معتمد نژاد را به نسل بعدی منتقل کنیم و در این انتقال باید به نقش آموزش، پژوهش، نرم‌افزار و سخت‌افزار توجه‌ای کنیم.

محمدتقی روغنی‌ها نیز در ادامه گفت: چون موضوع این نشست مسئله ارتباطات از دیدگاه معتمد نژاد بود مراجعه‌ای به گفته‌های او در کتاب‌ها و صحبت‌هایی که با نشریات گوناگون انجام داده بود داشتم و نکات مختلفی را از آن استخراج کردم. نکته اول اینکه ما زمانی می‌توانیم مسائل مربوط به ارتباطات را بشناسیم که خود آن را درک کنیم. مطالعات باید انتقادی باشد تا ما را به اهدافمان نزدیک کند ولی می‌بینیم که متأسفانه وسایل ارتباط‌جمعی با شرایط کنونی جامعه انطباق ندارند.

وی ادامه داد: ارتباطات بحث یک جامعه دانشگاهی نیست و امروز جزئی از زندگی تک‌تک مردم محسوب می‌شود و برای بسیاری از آن‌ها این موضوع ارتباطات در حد معیشت آن‌ها مهم است.

روغنی‌ها تصریح کرد: به‌طور مثال مباحث مربوط به وایبر،فیس‌بوک، واتس‌آپ و غیره جزئی از حیات محسوب می‌شود و مسائل مربوط به آن و فرهنگ استفاده از آن به‌صورت روزمره برای جامعه ما مطرح است، به‌طوری‌که این امکانات حتی در شهرهای دورافتاده هم مورداستفاده است.

وی در پایان افزود: موضوع آزادی اطلاعات بخش مهمی از زندگی همه ما را تشکیل می‌دهد. بنابراین شناخت این رسانه‌ها و فرهنگ استفاده از آن‌ها و بومی کردن استفاده از آن باید در دستور کار مدرسان این حوزه قرار بگیرد. مجموعه‌های ارتباطاتی باید خطوط خود را به حوزه سیاست انتقال دهند. در غیر این صورت حوزه سیاست این خطوط را برای ما تعیین می‌کنند.

یونس شکر خواه به‌عنوان آخرین سخنران در این نشست تصریح کرد: می‌گویند نوابغ تیراندازهایی هستند که به چیزهایی شلیک می‌کنند که دیگران نمی‌بینند و درست به هدف هم شلیک می‌کنند و جان‌مایه معتمد نژاد همین است.

وی ادامه داد: مسئله مهم معتمد نژاد، آموزش نیست بلکه تاریخ است. آقای معتمد نژاد در حیطه ارتباطات، فناوری  تأکیدشان بر تاریخ بود و نوع نگاهشان رادیکال گونه بود. اما متانت ذاتی به دکتر اجازه می‌داد که سیستمی جلو برود.

شکرخواه افزود: معتمد نژاد را به تابلو سر در دانشکده ارتباطات علامه طباطبایی خلاصه نکنید! شعارهای فکری معتمد نژاد را هم استخراج کنید و اگر می‌خواهید به اندیشه او کمک کنید بهترین راه این است که مدرسه فکری تأسیس کنید.

وی در پایان با اشاره به اینکه دکتر معتمد نژاد از آماتورهای این رشته افراد حرفه‌ای تولید می‌کردند، ادامه داد: غبطه می‌خورم که چرا از دکتر معتمد نژاد اخلاق عملی را یاد نگرفتم. به‌طوری‌که ما امروز هیچ برجستگی نداریم و تنها شانسمان  این است که شاگرد او بودیم و ایشان از ما غیر حرفه‌ای‌ها حرفه‌ای ساخت. مهم‌ترین ویژگی معتمد نژاد این بود که نشان داد پیشرفت آسانسوری نیست، بلکه پله به پله است و راه‌‌پله می‌خواهد.
 
مشروح گزارش مراسم بزرگداشت دکتر کاظم معتمد نژاد را اینجا بخوانید.