به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در ابتدای این نشست که شب گذشته، یکشنبه، 9 آذر برگزار شد، پتر اشتپانک، سفیر چک در ایران با تشکر از مجله بخارا و نشر ماهی برای برپایی شب فرانتس کافکا از دلیل اهمیت  این نویسنده در کشور خود سخن گفت و یادآور شد: دو هفته پیش ما بیست و پنجمین سالگرد پایان حکومت کمونیسم را بر چکسلواکی جشن گرفتیم و این موضوع ارتباط جالبی با کافکا وجود دارد. در ۱۹۶۴ کنفرانسی بین‎المللی درباره کافکا در پراگ برگزار شد. پس از پایان دوران کمونیسم این آثار توانست به زبان چک و دیگر زبان‎هایی که در چکسلواکی بود ترجمه شود و به این ترتیب سلطه‏‌ای که کمونیسم بر چکسلوالی داشت پایان گرفت.

اشتپانک اضافه کرد: در اینجا می‎خواهم به این نکته اشاره کنم که چرا این نویسنده آلمانی زبان برای سفارت چک اهمیت دارد. کافکا محصول فرهنگ چند زبانی پراگ و اروپای مرکزی بود. این محیط چند زبانه در طی جنگ جهانی دوم از بین رفت و به این ترتیب من فکر می‎کنم حفظ این میراث فرهنگی که حاصل چند زبانگی است اهمیت فراوانی دارد.
 
محمود دولت آبادی سخنران بعدی این نشست گفت: در راه که می‎آمدم، بی‎اختیار این شعر مولانا به یاد آمد که می‎گوید: «من گنگ خواب دیده و عالم تمام کر/من عاجزم ز گفتن و خلق از شنیدنش». ما کافکا را در ایران به طور پراکنده و بیشتر از طریق مترجمانی که دغدغه انسانی داشتند شناخته ایم. کار مهمی که در سال‎های اخیر انجام گرفته ترجمه های  آقای علی‌اصغر حداد  است. او این شانس را به ما داد که با مجموعه آثار داستانی کافکا آشنا بشویم.
 
وی افزود: به اینجا که می‎آمدم با خودم فکر می‎کردم خواندن آثار کافکا برای فهمیدن انسان و جهانی که در آن زندگی می‎کند و درک  رنج بردن  انسانی برای تمام طول عمر کافی است. اما از آن جایی که معتقدم انسان فقط برای رنج بردن به جهان نیامده، فکر کردم که از مائده‎های زمینی، از غزل حافظ ، از غزلیات مولانا هم نباید غافل شد. به این دلیل که رنج با عشق قابل تحمل می‎شود. من حق ندارم در مورد کافکا به صورت جامع صحبت کنم برای این که جامع آثار او اکنون به ما رسیده است.

دولت آبادی ادامه داد: در کشور ما وقتی به صادق هدایت می‎گوییم مامای ادبیات مدرن ایران، همیشه آثار کافکا که آمیخته است با او در منظر مان پدید می‎آید. من که دانشجوی ادبیات هستم بایستی بگویم که مفتخرم که یکی از آثار من در زبان آلمانی در کنار کافکا دیده شد. به این ترتیب این گنگ خواب دیده فرصت این را نداشت که فکر کند یک روزی، صد سال بعد، یک مرد روستایی بیاید در اینجا و اعلام کند که من مجاب شدۀ این نویسنده هستم. مجاب شده یک نویسنده بودن فرق می‎کند با خواننده آن نویسنده بودن. کافکا یعنی مقاومت مرگبار در مقابل جبر.
 
سعید فیروزآبادی،‌ مترجم زبان آلمانی و دیگر سخنگوی این نشست نیز گفت: تاریخچه پذیرش ادبیات آلمانی­‌زبان در ایران به اوایل قرن بیستم بازمی‌گردد و این در حالی است که تاریخ پذیرش و تأثیرگذاری ادبیات فارسی در قلمروی کشورهای آلمانی زبان در قرن هفدهم آغاز شده است. ترجمۀ آزادانۀ گلستان سعدی به قلم آدام اولئاریوس و سفرنامۀ او در عهد صفوی باعث شد که هر دو این آثار بارها تجدید چاپ شود و از محبوبیت بسیاری نزد اروپاییان برخوردار باشد. از نمونه‌­های این تأثیر را در سروده‌­های دورۀ باروک و شعر آندره‌­اس گریفیوس و به­ ویژه نمایشنامۀ کاترین گرجی می­ توان مشاهده کرد. بعدها در آغاز قرن نوزدهم یوزف فون‌هامر – پورگشتال اتریشی غرلیات حافظ را به زبان آلمانی ترجمه کرد و با این ترجمه شعر فارسی در دیوان غربی – شرقی و سپس با بازسرایی‌های فریدریش روکرت و آوگوست فون پلاتن جایگاه رفیعی یافت.

وی تاکید کرد: از زمان هدایت تا امروز پیوسته در شرایط مختلف سیاسی و اجتماعی آثار دیگر کافکا به فارسی ترجمه شده است. برای مثال کافی است در این زمینه نگاهی به ترجمۀ نامه به پدر و پزشک دهکده با ترجمه فرامرز بهزاد، استاد زبان و ادبیات آلمانی، بکنیم. بهزاد که در همان دوره در انتشارات خوارزمی مجموعه ­ای از آثار برشت را با همکارانش به فارسی ترجمه و منتشر می­کند، از نخستین مترجمانی است که کافکا را از زبان آلمانی به فارسی ترجمه کرده اند. او حتی گفتگو با کافکا، اثر گوستاو یانوش را به فارسی ترجمه می­کند و با این کار علاقه­‌مندان آثار کافکا را با روحیات درونی او آشناتر می­سازد.
 
فیروزآبادی ادامه داد: نکته جالب توجه درباره کافکا آن است که بسیاری از آثار او از زبان آلمانی به فارسی ترجمه نشده است. برای مثال به امیر جلال الدین اعلم و ترجمه­ رمان قصر، محاکمه، مجموعه داستان­ ها و نامه به پدر او می­ توان اشاره کرد. یا به زحمات دکتر بهرام مقدادی، استاد زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه تهران، در معرفی کافکا با ترجمه کتاب والتر زوکل و همچنین برگردان فارسی دفتر یادداشت ­های روزانه او می توان نظر داشت.

وی توضیح داد: در یک دهه اخیر، توجه مترجمان آلمانی زبان به آثار کافکا بیش از گذشته شده است و علی اصغر حداد با ترجمه داستان­ های کافکا  و بعد رمان آمریکا سعی در معرفی کافکا از دریچۀ مترجمان آلمانی زبان داشته است. جالب آن است که علی عبداللهی نیز با ترجمه و انتشار تقریبا همزمان رمان امریکا میزان علاقه مستمر و پویایی خوانندگان فارسی زبان را به­ خوبی نشان داده است.