دکتر علی‌محمد طرفداري، مترجم و ایرانشناس درباره کتابی که به تازگی منتشر شده به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: کتاب «سفرنامه يزد» اثر «ناپير مالكوم» ترجمه شده و از سوی انتشارات مهرپادين منتشر شده است.

«سفرنامه يزد»؛ روشن شدن اهداف مبلغان مسيحيت در ايران 

این ایرانشناس عنوان کرد: ناپير مالکوم، مؤلف كتاب «سفرنامه يزد»، يکی از اولين مبلغان اين انجمن در شهر يزد است که با شروع فعاليت اين انجمن در شهر يزد با اعزام دکتر وايت در سال 1316ق/1898م، مقارن سال‌های سلطنت مظفرالدين شاه قاجار، به اتفاق همسرش و چند ماه پس از دکتر وايت وارد شهر يزد شد.

طرفداری افزود: مالکوم مدتی در حدود پنج سال را در شهر يزد به سر مي‌برد و حاصل تجربيات و اندوخته‌های خود را بعد از بازگشت به انگلستان در کتاب مذكور منتشر کرد. کتاب وی از جمله باارزش‌ترين آثاری است که به طور ویژه از ديدگاه يک مبلغ مسيحي تأليف شده و از این لحاظ اين اثر برای روشن کردن اهداف مبلغان مسيحيت در ايران از ارزش به‌سزايی برخوردار است.

وی اظهار کرد: كتاب مالكوم گزارشي به اختصار اما كاملا گويا از مشاهدات، تجارب سفر و اقامت يك مبلغ مذهبي در ايران و شهر يزد است و تقريبا تمامي مطالب كتاب وي درباره‌ مسائل مختلف مربوط به مردم يزد از منظر كار تبليغ مسيحيت است. به بيان ديگر، مالكوم از آن جا كه يك مبلغ مذهبي معتقد و كاملا به اهداف اين كار مؤمن و متعهد است، غالب مطالب و آراي خود را با محوريت كار تبليغ مسيحيت و نكات و مشكلات گوناگون مربوط به آن در شهر يزد به رشته‌ تحرير درآورده است. 

این مترجم با اشاره به ویژگی توصیف شهر یزد از نگاه یک مبلغ مسیحی بیان کرد: از اين رو اين سفرنامه، در حقيقت توصيف يك شهر ايراني از ديدگاه يك مبلغ مذهبي است و بدين لحاظ بسياري از نکات سياسي، اجتماعي و اقتصادي ايرانيان كه غالبا مورد توجه سياحان غيرايراني قرار دارند، در اين كتاب از قلم افتاده‌اند و در مقابل مسائلي كه از نظر مؤلف در تحليل شخصيت و محيط زندگي مسلمان يزدي مؤثر بودند، به شكلي روان‌شناسانه و در راستاي اهداف كاري مبلغان مذهبي براي شناخت هر چه بيشتر مخاطبان‌ آن‌ها، به تفصيل بررسي شده‌اند. همين خصيصه، در عين حال باعث شده است تا جز اشاراتي گذرا و مختصر، اطلاعي از زندگي و نحوه‌ سفر ناپير مالكوم و به ویژه جزئيات و زمان دقيق حضور او در ايران و شهر يزد، در اين كتاب بروز پيدا نكند. 

طرفداری اظهار کرد: ترجمه فارسي كتاب ناپير مالكوم از جهاتي نسبت به متن اصلي آن جامع‌تر است، زيرا متن فارسي كتاب داراي زندگينامه مؤلف است و اطلاعات آن از طريق برقراري ارتباط نگارنده با نواده‌ مؤلف در انگلستان فراهم شده است و لذا زندگي‌نامه مؤلف براي نخستين بار است كه بدين صورت تدوين و منتشر مي‌شود. همچنين در ترجمه فارسي اين سفرنامه بعضي عكس‌هاي منتشر نشده از مؤلف نيز وجود دارد كه اين عكس‌ها نيز از طريق نواده مؤلف تهيه شده و تعدادي از آن‌ها براي نخستین‌بار منتشر مي‌شوند. افزون بر اين موارد در ترجمه فارسي كتاب بعضي از موضوعات و مسائل تاريخي مورد اشاره مؤلف به صورت پاورقي توسط مترجم توضيح و تشريح شده‌اند.

روشن شدن ابعاد تازه‌اي از اوضاع، احوال اجتماعي و مذهبي ايران در سده‌هاي اخير

وی درباره اهمیت سفرنامه‌ها عنوان کرد: به طور كلي در ميان سفرنامه‌هاي اروپاييان در سده‌هاي اخير، كه از منابع گاه بسيار مهم تاريخ ايران به شمار مي‌روند، آثار مسيونرهاي مسيحي همواره كمتر شناخته شده و مورد رجوع قرار گرفته‌اند. همچنين اين نوع آثار که از اهميت ویژه‌ای برخوردارند، جز در موارد معدود، به زبان فارسي ترجمه نشده‌اند و از اين رو آشنايي محققان ايراني با اين نوع از سفرنامه‌هاي اروپايي ناچیز است و جز مواردي خاص، محققان ايراني هيچ گاه رجوع گسترده‌اي به اين نوع سفرنامه‌ها نداشته‌اند.

این مترجم با اشاره به اطلاعات سفرنامه‌ها اظهار کرد: البته، همان‌طور كه اشاره شد، اين نوع سفرنامه‌ها عموما از ويژگي‌هاي خاصي برخوردارند كه در رأس آن‌ها، توجه مؤلفان اين نوع سفرنامه به ارائه اطلاعات مرتبط با كار اصلي خود يعني تبليغ مسيحيت، ضرورت‌ها و چگونگي انجام اين تبليغ و دعوت بوده است. 

طرفداری بیان کرد: سفرنامه‌هاي مبلغان مسیحی داراي اطلاعات منحصر به فرد و كم‌تر مورد توجه واقع شده‌اي در خصوص دليل اصلي تلاش براي تبليغ مسيحيت از سوي انجمن‌هاي تبليغي كليساها يعني كوشش براي مقابله با اسلام هستند و افزون بر آن اطلاعات منحصر به فرد ديگري نيز درباره‌ نحوه‌ انجام كار ميسيونري در اين آثار وجود دارد كه توجه به آن‌ها مي‌تواند علاوه بر روشن كردن ابعاد تازه‌اي از اوضاع، احوال اجتماعي و مذهبي ايران در سده‌هاي اخير، تصوير عيني‌تر و واقعي‌تري از دلايل و چگونگي فعاليت مبلغان مسيحيترا  در ايران در اختيار پژوهشگران ايراني قرار دهد.