به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در این نشست اترک به نظریات کانت درباره ساختارگرایی و معرفت‌شناسی اشاره کرد و گفت: اندیشه‌های کانت همه به تفکیک بیان‌شده است اما متأسفانه بدفهمی‌هایی دراین‌باره وجود دارد که باید اصلاح شود.
وی به فعل اخلاقی و احکام اخلاقی در منظر کانت اشاره کرد و گفت: بسیاری از منتقدان بر این باور هستند که کانت به عواطف انسانی بی‌توجه بوده است و اخلاقی خشک و رسمی داشته اما آثار این متفکر نشان می‌دهد وی انگیزش و حس اخلاقی را در آثار خود به‌خوبی مطرح و بیان کرده است. به‌طوری‌که در تعریف حس اخلاقی به حس عاطفی اشاره می‌کند و معتقد است فعل اخلاقی حسی خوشایند در افراد ایجاد می‌کند و آن‌ها را به یک سرور و ابتهاج می‌رساند.
اترک درباره احکام اخلاقی در نزد کانت گفت: این موضوع از دو منظر می‌تواند موردبررسی قرار بگیرد و آن این است که احکام اخلاقی که عقل آن‌ها را کشف می‌کند و احکامی که عقل آن‌ها را جعل می‌کند. یعنی الزامات اخلاقی را از دین و قدرت نمی‌گیریم بلکه این عقل است که الزام کننده احکام اخلاقی است.
این مؤلف ادامه داد: برخی منتقدان اعتقاددارند که نظریه اخلاق کانت صوری است و محتوا ندارد همچنین اصل تعمیم‌پذیری کانت را طوری تبیین کردند که خروجی آن نشان از نتیجه گرایی دارد درحالی‌که کانت وظیفه گرا بوده و این تفسیر، تفسیری نامناسب و نادرست از آراء کانت است.
وی با اشاره به سه رویکرد در فلسفه اخلاق گفت: وظیفه گرایی، غایت‌گرایی و فضیلت گرایی سه رویکرد فلسفه اخلاق هستند که در وهله اول وظیفه گرایی وجود دارد که نباید از غافل بود. اگر اصل وظیفه را اصل نتیجه در یک امتداد بررسی کرد باید توجه داشت که ترکیب وظیفه و نتیجه بسیار مهم است به‌عنوان‌مثال اصل وظیفه به ما می‌گوید که در پاسخ به پرسشی راست بگوییم اما ما هیچ‌گاه بلافاصله راست نمی‌گوییم بلکه عواقب و نتایج آن را بررسی می‌کنیم و اگر به نتیجه‌ای دیگر رسیدیم درباره وظیفه‌مان تجدیدنظر می‌کنیم. کانت نیز وظایف اخلاقی را از منظر حق و فضیلت بررسی می‌کند و اعتقاد دارد وظایف اخلاقی ناشی از حق مقدم بر وظایف اخلاقی ناشی از فضیلت است.
از مسائل انضمامی تا تلفیق
در ادامه نشست بررسی کتاب «وظیفه گرایی اخلاقی کانت» دکتر مالک شجاعی جشوقانی در بیان نظرات خود درباره این کتاب گفت: این کتاب علی‌رغم بدیهی بودن و کار حرفه‌ای از سوی مؤلف واژه‌نامه مناسبی نداشته و اصطلاحاتی کلیدی نیز به‌صورت کامل در پاورقی نیامده است.
وی با اشاره به اینکه مؤلف در مقدمه این کتاب بحث مطلوبی درباره کانت مطرح کرده است گفت: در این مقدمه خبری از اخلاق غیر کانتی و کانت انقلاب کوپرنیکی وجود ندارد.
شجاعی افزود: عمده نزاعی که در فلسفه اخلاق قرن بیستم وجود دارد نزاع کانتی‌ها با سودگراهاست. اما از موقعیت امروز فلسفه کانت در کتاب خبری نیست.
وی با اشاره به استخراج لوازم نظری کانت در کتاب از سوی نویسنده گفت: نویسنده به‌خوبی مسائل انضمامی اخلاقی مانند سقط‌جنین و به‌کشی (اتانازی) را در کتاب آورده است که این مساله یکی از نقاط قوت کتاب به‌حساب می‌آید.
این کارشناس فلسفه بابیان اینکه مؤلف در کتاب به تلفیق وظیفه گرایی و نتیجه گرایی پرداخته گفت: در غرب علاوه بر تلفیق «نظریه هیچ نظریه» وجود دارد که بسیاری از متفکران با تأسی به آن به پیشبرد اهداف خود می‌پردازند اما نویسنده در این کتاب راه‌های دیگری را درباره وظیفه گرایی و نتیجه گرایی پیشنهاد نداده است.
وی ایده تألیف این کتاب از سوی اترک را بسیار مطلوب و مناسب ارزیابی کرد و گفت: فلسفه اخلاق کانت موضوعی دشوار است اما مؤلف روایتی خوش‌خوان را در کتاب ارائه داده است.
در پایان این نشست که عصر چهارشنبه ۲۱ آبان در سرای اهل‌قلم برگزار شد، کارشناسان به پرسش‌های شرکت‌کنندگان پاسخ دادند.
وی به فعل اخلاقی و احکام اخلاقی در منظر کانت اشاره کرد و گفت: بسیاری از منتقدان بر این باور هستند که کانت به عواطف انسانی بی‌توجه بوده است و اخلاقی خشک و رسمی داشته اما آثار این متفکر نشان می‌دهد وی انگیزش و حس اخلاقی را در آثار خود به‌خوبی مطرح و بیان کرده است. به‌طوری‌که در تعریف حس اخلاقی به حس عاطفی اشاره می‌کند و معتقد است فعل اخلاقی حسی خوشایند در افراد ایجاد می‌کند و آن‌ها را به یک سرور و ابتهاج می‌رساند.
اترک درباره احکام اخلاقی در نزد کانت گفت: این موضوع از دو منظر می‌تواند موردبررسی قرار بگیرد و آن این است که احکام اخلاقی که عقل آن‌ها را کشف می‌کند و احکامی که عقل آن‌ها را جعل می‌کند. یعنی الزامات اخلاقی را از دین و قدرت نمی‌گیریم بلکه این عقل است که الزام کننده احکام اخلاقی است.
این مؤلف ادامه داد: برخی منتقدان اعتقاددارند که نظریه اخلاق کانت صوری است و محتوا ندارد همچنین اصل تعمیم‌پذیری کانت را طوری تبیین کردند که خروجی آن نشان از نتیجه گرایی دارد درحالی‌که کانت وظیفه گرا بوده و این تفسیر، تفسیری نامناسب و نادرست از آراء کانت است.
وی با اشاره به سه رویکرد در فلسفه اخلاق گفت: وظیفه گرایی، غایت‌گرایی و فضیلت گرایی سه رویکرد فلسفه اخلاق هستند که در وهله اول وظیفه گرایی وجود دارد که نباید از غافل بود. اگر اصل وظیفه را اصل نتیجه در یک امتداد بررسی کرد باید توجه داشت که ترکیب وظیفه و نتیجه بسیار مهم است به‌عنوان‌مثال اصل وظیفه به ما می‌گوید که در پاسخ به پرسشی راست بگوییم اما ما هیچ‌گاه بلافاصله راست نمی‌گوییم بلکه عواقب و نتایج آن را بررسی می‌کنیم و اگر به نتیجه‌ای دیگر رسیدیم درباره وظیفه‌مان تجدیدنظر می‌کنیم. کانت نیز وظایف اخلاقی را از منظر حق و فضیلت بررسی می‌کند و اعتقاد دارد وظایف اخلاقی ناشی از حق مقدم بر وظایف اخلاقی ناشی از فضیلت است.
از مسائل انضمامی تا تلفیق
در ادامه نشست بررسی کتاب «وظیفه گرایی اخلاقی کانت» دکتر مالک شجاعی جشوقانی در بیان نظرات خود درباره این کتاب گفت: این کتاب علی‌رغم بدیهی بودن و کار حرفه‌ای از سوی مؤلف واژه‌نامه مناسبی نداشته و اصطلاحاتی کلیدی نیز به‌صورت کامل در پاورقی نیامده است.
وی با اشاره به اینکه مؤلف در مقدمه این کتاب بحث مطلوبی درباره کانت مطرح کرده است گفت: در این مقدمه خبری از اخلاق غیر کانتی و کانت انقلاب کوپرنیکی وجود ندارد.
شجاعی افزود: عمده نزاعی که در فلسفه اخلاق قرن بیستم وجود دارد نزاع کانتی‌ها با سودگراهاست. اما از موقعیت امروز فلسفه کانت در کتاب خبری نیست.
وی با اشاره به استخراج لوازم نظری کانت در کتاب از سوی نویسنده گفت: نویسنده به‌خوبی مسائل انضمامی اخلاقی مانند سقط‌جنین و به‌کشی (اتانازی) را در کتاب آورده است که این مساله یکی از نقاط قوت کتاب به‌حساب می‌آید.
این کارشناس فلسفه بابیان اینکه مؤلف در کتاب به تلفیق وظیفه گرایی و نتیجه گرایی پرداخته گفت: در غرب علاوه بر تلفیق «نظریه هیچ نظریه» وجود دارد که بسیاری از متفکران با تأسی به آن به پیشبرد اهداف خود می‌پردازند اما نویسنده در این کتاب راه‌های دیگری را درباره وظیفه گرایی و نتیجه گرایی پیشنهاد نداده است.
وی ایده تألیف این کتاب از سوی اترک را بسیار مطلوب و مناسب ارزیابی کرد و گفت: فلسفه اخلاق کانت موضوعی دشوار است اما مؤلف روایتی خوش‌خوان را در کتاب ارائه داده است.
در پایان این نشست که عصر چهارشنبه ۲۱ آبان در سرای اهل‌قلم برگزار شد، کارشناسان به پرسش‌های شرکت‌کنندگان پاسخ دادند.
نظر شما