خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)- مجموعه اسناد و تصاویر کربلا شامل اسناد و نخستین تصاویر تاریخی مرتبط با کربلا طی قرون 13 تا 15 میلادی است. این اسناد در برگیرنده گزارش‌ها و مدارک رسمی دولت‌های قاجار ایران، عثمانی در ترکیه و دوران حکومت‌های متعدد در عراق، فرامین و احکام، اسناد ثبتی و ملکی، مدارک هویتی، عرایض، اسناد منابع خاندانی، صورت جلسات و تصاویر است.

این مجموعه در شناخت امور اجتماعی و فرهنگی آن عصر از جمله انقلاب‌های مهمی چون انقلاب مشروطیت 1906 ایران و مشروطیت عثمانی و معرفی اماکن مذهبی ـ آیینی مرتبط با باورهای مختلف اهمیت خاصی دارد.

اين مجموعه از اين نظر نيز حائز اهميت است كه اسناد گرانبهايي از تعرض به عتبات عاليات در سه مقطع تاريخي را در خود جاي داده است. در اين سه مقطع قبايل نجد، دولت عثماني و رژيم بعثي عراق به عتبات عاليات حمله و كشتار وسيعي انجام دادند.

گزارش‌هاي تاريخي حاكي از آن است كه در حمله قبايل نجد طي سحرگاه تا اذان ظهر روز عيد غدير خم حدود پنج‌هزار نفر از موحدان و شيعيان توسط افراد اين قبيله كشته و مثله شدند و گنبد مطهر امام حسين (ع) مورد تعرض قرار گرفت.

در تعرض بعدي، سپاه عثماني به فرماندهي مجيدپاشا حدود 20‌ هزار نفر از شيعيان به قتل رسيدند و فاجعه ديگري رقم خورد. در آخرين تعرض به عتبات عاليات در عمليات انتفاضه شعبانيه ژنرال بعثي با تانك به داخل حرم حسيني وارد شد و كشتار فجيعي انجام داد و هزاران انسان بي‌گناه را به خاك و خون كشيد.

تمامي اسناد و تصاوير كربلا با همكاري مركز آموزش و پژوهش‌هاي وزارت امور خارجه جمع‌آوري و تنظيم شده است و به‌عنوان بخشي از حافظه منطقه‌اي يونسكو به ثبت رسيده اما هنوز كار به پايان نرسيده است. اينك نوبت پژوهشگران و محققان است تا با بررسي دقيق اين اسناد حقايق تازه‌اي از دل آن بيرون بكشند. 

مستندي كه به تصويب قانون منع تخريب مرجان‌ها منجر شد 

مجموعه مستند جان مرجان دیگر میراث شنیداری و دیداری است که مانی میرصادقی آن را ساخته است و به بررسی حیات وحش و چرخه‌های حیاتی دریای عمان و خلیج فارس می‌پردازد و بخشی از تنوع زیستی و زیبایی‌های طبیعی آن از جمله تپه‌های مرجانی و گونه‌های طبیعی اعماق اقیانوس را به نمایش می‌گذارد. این مجموعه در سازمان صدا و سیما تاکنون جایزه‌‌های زیادی به دست آورده است که از میان آنها می‌توان به سیمرغ بلورین بهترین مستند جشنواره فیلم فجر، جایزه ویژه هیات داوران جشنواره پاریس و همچنین جایزه فیلم اول بخش آسیا و اقیانوسیه ژاپن اشاره کرد. 

کتاب «المسالک و الممالک» (در حوزه جغرافیا) از موزه ملی ایران، کتاب «وندیداد» (بخشی از کتاب مقدس زرتشتیان) از کتابخانه دانشگاه تهران، مجموعه اسناد تاریخی و تصاویر کربلا از وزارت امور خارجه و مجموعه مستند جان مرجان (درباره خلیج فارس و اکوسیستم‌های موجود در آن) از آرشیو صدا و سیما چهار اثري هستند كه در فهرست حافظه جهاني يونسكو به ثبت رسيده‌اند. 

ايبنا در سلسله گزارش‌هايي به معرفي كوتاه اين آثار ارزشمند پرداخته است. در كنار اين آثار مكتوب بهتر آن ديديم كه مستند جان مرجان را كه ميراث ديداري و شنیداری ثبت شده در اين فهرست بود نيز به اختصار معرفي كنيم.