خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- مفهوم خبر برای سازندگان برنامه‌های خبری بسیار متفاوت از آنچه که در اذهان بینندگان این برنامه‌ها وجود دارد است. نقش پُر رنگ آگهی‌های تبلیغاتی در برنامه‌های خبری و حضور مجری‌هایی خاص به عنوان چهره‌هایی پُرمخاطب که در جذب این آگهی‌هایِ سودآور تاثیر جدّی دارند، از مهمترین موضوعاتی است که در این کتاب به تفصیل طرح و بررسی می‌شوند.
این کتاب پژوهشی کم‌سابقه در عرصه رسانه است که با ارائه شواهد و مستنداتی از آنچه در پشت‌پرده معتبرترین برنامه‌های خبریِ تلویزیون‌های جهانی رخ می‌دهد، مفهوم و محتوای حقیقی «خبر» را به چالش کشیده و پرده از اهداف و اغراض اقتصادی و تجاری پشت‌سر آن برمی‌دارد.
نیل پُستمن (1931 – 2003) نظریه‌پرداز یهودی-آمریکایی در حوزه رسانه و فرهنگ و یکی از پر ارجاع‌ترین متفکرین قرن بیستم در علم رسانه بوده که 19 جلد کتاب در این حوزه منتشر کرده است. غالب این کتاب‌ها با رویکردی انتقادی به بررسی فن‌آوری‌های مدرن و رسانه‌ای پرداخته‌اند.
برخی از مهمترین کتاب‌های پستمن «the end of education»، «teaching as conserving activity»، «the disappearance of childhood» و «amusing ourselves to death» هستند.
کتاب «چگونه اخبار تلویزیون را تماشا کنیم؟» محصول همکاری پُستمن و استیو پاورز روزنامه‌نگار با سابقه رادیو و تلویزیون است که در سال 2008 با عنوان اصلی «how to watch TV news» در ایالت متحده امریکا منتشر شده است.
این کتاب در سیزده فصل به نام‌های «شما به تلویزیون نگاه می‌کنید یا تلویزیون به شما؟»، «خبر چیست؟»، «کسب خبر و آوردن آن به زیر چادر الکترونیکی»، «دونات، پاگنده، قاطر و پرنده»، «پشت صحنه: پیچ و مهره‌ها»، «مدیر خبر»، «بازسازی و درام‌های مستند یا بی‌خبری هم خود خبری است»، « تعصب کلامی، تعصب تصویری»، «آگهی تجاری»، «تلویزیون در دادگاه»، «همه این‌ها یعنی چه؟»، «چه کاری می‌توان کرد؟»، «به کدام سو می‌رویم؟» تدوین شده است.
برنامه‌های خبری برای جذب آگهی
در فصل اول این کتاب می‌خوانیم: «بیننده برنامه خبری باید این نکات را درک کند: 1- تلویزیون در امریکا یک ماشین پول‌ساز وقفه‌ناپذیر است.
2- در حالی که خبرنگاران دنبال رویدادهای دارای ارزش خبری می‌گردند، مدیرانی که فکر و ذکرشان تنها متوجه امور مالی است، معمولا بر اساس همان امور تصمیم‌گیری می‌کنند.
3- بسیاری از تصمیم‌ها درباره قالب و محتوای برنامه‌های خبری، بر اساس اطلاعات به دست آمده از تماشاگران اتخاذ می‌شود و اهداف این تصمیم‌گیری‌ها مبتنی بر این است که تماشاگران را درگیر برنامه نگاه دارند تا هرچه بیشتر آگهی تجاری نگاه کنند.»
فصل دوم با طرح مباحثی حول پرسش «خبر چیست؟»، هر گونه پاسخ معمول و سنتی برای این پرسش را به چالش کشیده و در نهایت بُغرنجی پاسخ دادن به این سوال را در فضای رسانه‌ای دنیای امروز به اثبات می‌رساند.
در فصل سوم شبکه‌های خبری به چادرهای معرکه‌گیران و هنرمندان سیرک تشبیه می‌شوند و در ادامه با ذکر مثا‌ل‌هایی متعدد از مشهورترین مجریان برنامه‌های خبری، حضور موثر مجریان خوش‌قیافه را در جذب تماشاچی بیشتر مورد بحث قرار می‌دهد.
شکار تصاویر به جای قلم‌فرسایی
فصل چهارم جایگاه گزارشگران تلویزیونی را در برابر خبرنگاران اهل قلم مورد بررسی قرار داده و رقابتی که میان این گزارشگران در تهیه و شکار تصاویر وجود دارد را با ذکر نمونه‌های متعدد مورد مطالعه قرار می‌دهد.
فصل پنجم پشت صحنه اتاق‌های خبر و کارگردانی‌های پُر ظرافتی را که به شکلی نامحسوس و باورنکردنی در همه جزئیات یک برنامه خبری اعمال می‌شوند، شرح می‌دهد.
فصل ششم مدیر خبر و سیاست‌های انتخاب مدیر خبر و شیوه‌های کاری مختلف مدیران این برنامه‌ها را توصیف کرده و در نهایت به فعالیت کوتاه‌مدت هر مدیر تاکید می‌کند و دلیل آن را فشارهایی می‌داند که از سوی مدیران فروش آگهی و مدیران امور مالی بر او وارد می‌شوند.
فصل هفتم بازسازی و ساخت درام‌های مستند را در برنامه‌های خبری تلویزیون مورد مطالعه قرار داده و این را تلاشی در حفظ مخاطبان برنامه حتی در مواقع بی‌خبری معرفی می‌کند.
فصل هشتم به لحن‌ها و تعصبات مختلفی که هر برنامه، متناسب با گرایش‌های خود در متن و تصاویر خبرها اعمال می‌کند، می‌پردازد و پیشنهاداتی برای تماشای هشیارانه این برنامه‌ها ارائه می‌دهد.
پخش آگهی‌های تجاری به هدف حواس‌پرتی بیننده
در فصل نهم از آگهی‌های تجاری به عنوان ستون فقرات، قلب، روح، سوخت و بنیان تلویزیون تجاری در امریکا یاد می‌شود و با ارائه نمونه‌هایی فراوان، تاثیراتی را که این آگهی‌هایِ به ظاهر کم‌اهمیت، بر تماشاگران می‌گذارند، مورد بررسی قرار می‌دهد.
در بخشی از این فصل می‌خوانیم: «دل‌مشغولی اول و اصلی آگهی‌دهندگان آن است که فکر شما را از آن زمین‌لرزه، از کسانی که جان و خانه و کاشانه خود را از دست داده‌اند، دور کند و شما را درباره ضعف‌ها و کمبودهای خودتان به فکر اندازد و اینکه چگونه می‌توانید این کمبود‌ها را جبران کنید.»
فصل دهم با اشاره به جایگاه معتبر و پذیرفته‌شده تلویزیون در اذهان عمومی، برنامه‌هایی را که از دادگاه‌های جنجالی مختلف تهیه می‌شود را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
سه فصل پایانی کتاب نیز یک جمع‌بندیِ طبقه‌بندی شده از مباحث فصول پیش ارائه می‌دهند. در پارگراف پایانی کتاب می‌خوانیم: «رسانه‌ها به سرعت رو به جلو حرکت می‌کنند و اشکال تازه‌ای به خود خواهند گرفت که ترکیبی از متن، صدا و تصویر خواهد بود و در انواع ابزارها به ما انتقال خواهند یافت. هر وقت که بخواهید این اطلاعات در دسترس خواهند بود و این به خود شما بستگی دارد که ارزش و اعتبار آن را بسنجید و ارزیابی کنید. خردمندان هرگز در این امواج متلاطم انبوه اطلاعات غرق نخواهند شد.»
پانویس‌های مهم و موثر مترجم کتاب
همچنین یکی از نقاط مثبت و برجسته این کتاب پانویس‌هایی است که مترجم در معرفی کامل شبکه‌ها، برنامه‌ها، مجریان و وقایعی که به عنوان مصادیق بحث در فصول مختلف مطرح شده‌اند، ارائه کرده است.
رحیم قاسمیان متولد 1331 مترجم شناخته شده‌ای است که بر اساس آمار کتابخانه‌ملی تاکنون 47 ترجمه کتاب در حوزه‌های ارتباطات، هنر و سینما را در کارنامه خود دارد. «درک تئوری رسانه»، «تئوری‌های سینما»، «اقتصاد سیاسی ارتباطات»، «تاریخ هنر»، «فرهنگ کامل فیلم»، «گفتگو با ال پاچینو» و «مبانی سینما» (در سه جلد) عناوین بخشی از آن‌هاست.
چاپ اول کتاب «چگونه اخبار تلویزوین را تماشا کنیم؟» در 256 صفحه، با شمارگان هزار نسخه و طرح جلدی از محمد هادی قادری، به بهای 9 هزار تومان از سوی انتشارات مدرسه اسلامی هنر، زمستان 1392 در قم منتشر شده است.
نظر شما