خبرگزاری کتاب ایران ( ایبنا ) - سایر محمدی: رضا سیدحسینی نویسنده و مترجم در 22 مهر ماه سال 1305 متولد شد. کار ترجمه را از نوجوانی با ترجمه از ترکی آذربایجانی و ترکی استانبولی شروع کرد.وی پس از آن نزد کسانی چون دکتر پرویز ناتل خانلری و عبدالله توکل زبان فرانسه را یاد گرفت و اولین ترجمه‌اش از این زبان در سال ۱۳۲۶ منتشر شد. از سیدحسینی بیش از 35 جلد کتاب منتشر شده است که می‌توان به ترجمه‌هایی ازآندره مالرو، مارگریت دوراس، توماس مان، ماکسیم گورکی، ژان پل سارتر، آندره ژید، ناظم حکمت و یاشار کمال اشاره کرد. جلال ستاری پژوهشگر، نویسنده و مترجم و از دوستان گرمابه و گلستان او در سال‌های قبل از انقلاب در گفت و گو با خبرگزاری کتاب ایران از رضا سید حسینی و کتاب هایش گفت.
* آقای ستاری آشنایی شما با سید حسینی به چه صورت بود و از چه زمانی شروع شد؟
من با رضا سید حسینی رفاقت بسیار نزدیکی داشتم و ایام خیلی خوبی را باهم گذراندیم. از قدیم و ندیم، از وقتی که هنوز انقلاب نشده بود باهم رفیق بودیم. من او را خیلی خوب می‌شناسم.
* کتاب «مکتب‌های ادبی» اش در فضای فرهنگی آن سال‌ها چقدر تاثیر گذار بود ؟
کتاب مکتب‌های ادبی نوشته او نیست. این کتاب مجموعه مطالبی است ازحرف‌ها و مقالات این و آن. ملغمه‌ای است از دیدگاه ادبی که دیگران نوشته‌اند. چندان ارزش بحث و گفت‌وگو ندارد. نمونه درخشان تری از این دست مطالب در سال‌های بعد از انقلاب تالیف و ترجمه شده‌اند.
آقای سید حسینی کتاب «ضد خاطرات» آندره مالرو را هم با همکاری آقای نجفی ترجمه و منتشر کرده بود . شما این کتاب را خواندید؟
ترجمه این کتاب کار نجفی است. برای ترجمه این کتاب اگر نجفی نبودند آقای سید حسینی از عهده‌اش بر نمی‌آمد. ترجمه این کتاب کاری بسیار دشوار و سنگینی بود و آقای نجفی به داد آن مرد بزرگوار رسید. کار ترجمه ضد خاطرات را وقتی سید حسینی شروع کرد، آقای نجفی به کمکش آمد.
* یک مجموعه شش جلدی تحت عنوان «فرهنگ آثار» هم زیر نظر سید حسینی با همکاری سمیعی گیلانی، سعادت و ...توسط انتشارات سروش منتشر شد که انصافا کار سترگی است وحتما آن را دیده اید ؟
آن را من ندیده‌ام اما در جریان انتشار آن بودم .آن کار را در واقع دیگر تعقیب نکردم. چون من متن اصلی کل این مجموعه را دارم. فرهنگ آثار شش جلدی ترجمه آن مجموعه است که یک فرهنگنامه فرانسوی است. یک آنگلوپدی است، و این ترجمه گزیده بخشی از آن اثر است. یعنی همه آن مجموعه فرانسوی را ترجمه نکرده‌اند. برای این‌که نمی‌شد همه آن مجموعه را ترجمه کرد. البته مجموعه فرهنگ آثار را سید حسینی سرپرستی کرد و به من هم مدتی برای کارهایی رجوع کرده بود که من گفتم حوصله این کار را ندارم .
البته «فرهنگ آثار» در خود موسسه انتشارات سروش و از سوی مدیرانش هم مورد عنایت و توجه نیست. بنابراین یک کار خیلی معمولی برای عامه مردم است نه برای کسانی که اهل تحقیق و پژوهش هستند.
شما در بین آثار سید حسینی کدام کتاب را خوانده‌اید و کدام یک را بیشتر می‌پسندید؟
واقعیت این است که من با هیچ یک از آثار ایشان ارتباط برقرار نکرده‌ام. خود این شخص را من بیشتر می‌شناختم تا کارهایش را. به کارهایی که منتشر کرده زیاد عنایت نداشتم. خودش روزگاری برای من دوست نازنینی بود. که آن هم مربوط به دوران قبل از انقلاب است.
نسل شما نسلی از نویسندگان و شاعران کافه نشین بودند ،صادق هدایت و آقا بزرگ علوی و دیگران. آیا شماهم با سید حسینی در این محافل شرکت می‌کردید ؟
نه آن پاتوق مربوط به خیلی وقت بود، سن ما به آن گروه ازنویسندگان و شاعران نمی‌رسد .دوره مدیریت قطبی در تلویزیون که سید حسینی وارد سازمان رادیو تلویزیون شد، با تلویزیون قطبی شروع به همکاری کرد و آن زمان ما بیشتر با یکدیگر آشنا شدیم و رفاقت بین ما ایجاد شد. در روزگاری که من در دستگاه فرهنگ و هنر بودم ایشان هم یعنی آقای سید حسینی هم گاه گاه آمد و شد داشت و کارهایی می‌کرد. ولی بعد از انقلاب به کل رابطه ام با سید حسینی قطع شد.
یک مجموعه شعر هم از ناظم حکمت ترجمه و منتشر کرده بود.
آن ترجمه را من ندیدم. فقط ترجمه‌ای که من از شعرهای ناظم حکمت دیده‌ام، ترجمه شخصی است که از من هم یاد کرده بود. من در سال ۱۹۶۱ که به فستیوال شعر برلین رفته بودم، ناظم حکمت از اروپا به این فستیوال آمده بود و دیداری با ناظم حکمت صورت گرفت.
* آقای ستاری آشنایی شما با سید حسینی به چه صورت بود و از چه زمانی شروع شد؟
من با رضا سید حسینی رفاقت بسیار نزدیکی داشتم و ایام خیلی خوبی را باهم گذراندیم. از قدیم و ندیم، از وقتی که هنوز انقلاب نشده بود باهم رفیق بودیم. من او را خیلی خوب می‌شناسم.
* کتاب «مکتب‌های ادبی» اش در فضای فرهنگی آن سال‌ها چقدر تاثیر گذار بود ؟
کتاب مکتب‌های ادبی نوشته او نیست. این کتاب مجموعه مطالبی است ازحرف‌ها و مقالات این و آن. ملغمه‌ای است از دیدگاه ادبی که دیگران نوشته‌اند. چندان ارزش بحث و گفت‌وگو ندارد. نمونه درخشان تری از این دست مطالب در سال‌های بعد از انقلاب تالیف و ترجمه شده‌اند.
آقای سید حسینی کتاب «ضد خاطرات» آندره مالرو را هم با همکاری آقای نجفی ترجمه و منتشر کرده بود . شما این کتاب را خواندید؟
ترجمه این کتاب کار نجفی است. برای ترجمه این کتاب اگر نجفی نبودند آقای سید حسینی از عهده‌اش بر نمی‌آمد. ترجمه این کتاب کاری بسیار دشوار و سنگینی بود و آقای نجفی به داد آن مرد بزرگوار رسید. کار ترجمه ضد خاطرات را وقتی سید حسینی شروع کرد، آقای نجفی به کمکش آمد.
* یک مجموعه شش جلدی تحت عنوان «فرهنگ آثار» هم زیر نظر سید حسینی با همکاری سمیعی گیلانی، سعادت و ...توسط انتشارات سروش منتشر شد که انصافا کار سترگی است وحتما آن را دیده اید ؟
آن را من ندیده‌ام اما در جریان انتشار آن بودم .آن کار را در واقع دیگر تعقیب نکردم. چون من متن اصلی کل این مجموعه را دارم. فرهنگ آثار شش جلدی ترجمه آن مجموعه است که یک فرهنگنامه فرانسوی است. یک آنگلوپدی است، و این ترجمه گزیده بخشی از آن اثر است. یعنی همه آن مجموعه فرانسوی را ترجمه نکرده‌اند. برای این‌که نمی‌شد همه آن مجموعه را ترجمه کرد. البته مجموعه فرهنگ آثار را سید حسینی سرپرستی کرد و به من هم مدتی برای کارهایی رجوع کرده بود که من گفتم حوصله این کار را ندارم .
البته «فرهنگ آثار» در خود موسسه انتشارات سروش و از سوی مدیرانش هم مورد عنایت و توجه نیست. بنابراین یک کار خیلی معمولی برای عامه مردم است نه برای کسانی که اهل تحقیق و پژوهش هستند.
شما در بین آثار سید حسینی کدام کتاب را خوانده‌اید و کدام یک را بیشتر می‌پسندید؟
واقعیت این است که من با هیچ یک از آثار ایشان ارتباط برقرار نکرده‌ام. خود این شخص را من بیشتر می‌شناختم تا کارهایش را. به کارهایی که منتشر کرده زیاد عنایت نداشتم. خودش روزگاری برای من دوست نازنینی بود. که آن هم مربوط به دوران قبل از انقلاب است.
نسل شما نسلی از نویسندگان و شاعران کافه نشین بودند ،صادق هدایت و آقا بزرگ علوی و دیگران. آیا شماهم با سید حسینی در این محافل شرکت می‌کردید ؟
نه آن پاتوق مربوط به خیلی وقت بود، سن ما به آن گروه ازنویسندگان و شاعران نمی‌رسد .دوره مدیریت قطبی در تلویزیون که سید حسینی وارد سازمان رادیو تلویزیون شد، با تلویزیون قطبی شروع به همکاری کرد و آن زمان ما بیشتر با یکدیگر آشنا شدیم و رفاقت بین ما ایجاد شد. در روزگاری که من در دستگاه فرهنگ و هنر بودم ایشان هم یعنی آقای سید حسینی هم گاه گاه آمد و شد داشت و کارهایی می‌کرد. ولی بعد از انقلاب به کل رابطه ام با سید حسینی قطع شد.
یک مجموعه شعر هم از ناظم حکمت ترجمه و منتشر کرده بود.
آن ترجمه را من ندیدم. فقط ترجمه‌ای که من از شعرهای ناظم حکمت دیده‌ام، ترجمه شخصی است که از من هم یاد کرده بود. من در سال ۱۹۶۱ که به فستیوال شعر برلین رفته بودم، ناظم حکمت از اروپا به این فستیوال آمده بود و دیداری با ناظم حکمت صورت گرفت.
نظر شما