خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- حمید بهشتی: سید صادق اشکوری درباره ساختار کتابداری در کتابخانه‌های ایران و چالش‌های پیش روی آن گفت: خوشبختانه به لحاظ افراد تحصیل‌کرده در رشته کتابداری، دارای منابع انسانی خوبی هستیم و همچنین از حيث تکنیک‌های کتابداری، آن طور كه در مقاطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد در دانشگاه‌ها آموزش داده می‌شود، خروجی‌های مناسبی داریم.
وی درباره بحث‌های مطرح‌شده درباره نقاط ضعف کتابخانه‌ها گفت: ضعف موجود در کتابخانه‌ها در ۲ بحث مطرح می‌شود؛ یک بحث به آشنایی کتابداران با کتاب‌های موجود در مخازن مربوط می‌شود، چراکه بسیاری از کتابداران با کتاب و ماهیت آنها آشنا نیستند، این در حالی است که موفقیت در کتابداری از مسیر شناخت و ارتباط مستمر با کتاب‌ها می‌گذرد.
این پژوهشگر با اشاره به ضعف دیگر سیستم کتابداری افزود: بحث دیگر توانایی برقراری ارتباط مؤثر با مراجعه‌کننده و راهنمایی آنها بیش‌ازحد نیازشان است، به‌طوری که یک کتابدار باید بتواند در راستای تحقیق و پژوهش مراجعان، چند کتاب جانبی دیگر را که محقق از یافتن آنها عاجز است، به او معرفی کند. اما متأسفانه کمتر شاهد چنین اتفاقاتی در کتابخانه‌ها هستیم.
حرکت کتابداران برای ارتقای دانش
سید صادق اشکوری، حرکت کتابداران برای ارتقای دانش خود را مهم‌ترین راهکار برای غلبه بر این مشکلات دانست و گفت: من زمانی کتابدار کتابخانه حوزه علمیه بودم و البته با اصرار فراوان توانستم در کتابخانه مشغول به فعالیت شوم. اما نکته جالب این است که پیشرفت‌های من درست از زمان ورود به مخزن این کتابخانه آغاز شد. چراکه حضور در مخزن کتابخانه، فرصتی ارزشمند برای شناخت کتاب و آشنایی با سایر کتاب‌ها بود که برای هر فردی سبب ایجاد دانش افزوده خواهد شد؛ به‌طوری که هم به پیشرفت خود و هم به پیشرفت افراد پیرامون خود کمک شایانی می‌کند.
رئیس مجمع ذخایر اسلامی تأکید کرد: ماهیت کار کتابدار این است که باید کتاب‌شناس باشد و توان اطلاع‌رسانی این دانش را داشته باشد که این کار زحمت فراوانی می‌طلبد و مسلماً افراد باانگیزه به این مهم دست پیدا می‌کنند و افرادی که برحسب اتفاق پا به عرصه کتابداری نهاده‌اند و علاقه‌ای به این حوزه ندارند، مسلماً کتابداران موفقی نخواهند بود.
وی با اشاره به اینکه برخی سیاست‌های حمایتی از سوی مدیران می‌تواند موجب ایجاد انگیزه برای کسب دانش بیشتر کتابداران شود، پیشنهاد داد: این انگیزه می‌تواند از سوی مدیران کتابخانه‌ها به کتابداران منتقل شود، به‌عنوان‌مثال کتابخانه‌ها می‌توانند در کنار ساعات اداری، با هزینه کتابخانه، ساعتی را به‌منظور آشنایی آنها با منابع و مخازن کتابخانه و فعالیت‌های پژوهشی برای کتابداران اختصاص دهند.
برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای کتابداران
اشکوری با اشاره به لزوم انعطاف‌پذیری مدیران کتابخانه‌ها در برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای کتابداران، تصریح کرد: مدیران می‌توانند با اتخاذ تصمیماتی کلان در کتابخانه‌ها، روندی پویا و فعال را ایجاد کنند که کتابداران باعلاقه خود را در این روند قرار دهند؛ مدیران می‌توانند خروجی این‌گونه برنامه‌ها را ۶ ماه یا یک سال بعد، در میزان فعالیت و استقبال از کتابخانه متبوعشان ببینند.
این نسخه‌شناس برجسته با تأکید بر اینکه وجود کتابدار باسواد موجب افزایش مراجعه‌کننده به کتابخانه‌ها می‌شود، ادامه داد: من سراغ دارم کتابخانه‌هایی را که تنها به‌واسطه حضور کتابدارانی بافضل و باسواد به شهرت رسیده و مخاطبان گسترده‌ای دارند.
وی در ادامه با انتقاد از برخی اقدامات صورت گرفته در حوزه کتابخوانی، گفت: متأسفانه مدیریت کلانی در حوزه کتابخوانی وجود ندارد و عملاً به کتابخانه‌های مادر، در استان‌ها، کتاب جدیدی تزریق نمی‌شود؛ جز برخی کتابخانه‌ها با صرف هزینه‌های شخصی توانسته‌اند برخی از این کتاب‌ها را فراهم کنند.
* در این باره بخوانید:
(1) شکراللهی: مشکل کتابداری در کشور کمبود «کتابدار عاشق» است(اینجا)
(2) مدیر کتابخانه ملک: کتابداری امانت کتاب نیست، مهارت اطلاع‌رسانی و علم دانش‌شناسی است(اینجا)
(3) مسئول بخش دیجیتال‌سازی کتابخانه مجلس: کمبود منابع مالی از موانع اصلی دیجیتال‌سازی کتابخانه‌هاست(اینجا)
(4) هما افراسیابی: برخی کتابدارها وظایف اصلی خود را فراموش کرده‌اند/ لزوم تشکیل بانک اطلاعاتی کتابداران(اینجا)
(5) سرپرست معاونت اسناد ملی کتابخانه ملی: کم‌دانشی استاد و دانشجو جدی‌ترین آسیب کتابداری است/ضرورت بازنگری در اعتبار سنجی استادان رشته کتابداری(اینجا)
(6)ابهری: مدیریت کتابخانه‌ها به‌صورت سمت‌های سیاسی درآمده است/ رجبی: پیشینه و رویکرد بیشتر مدیران کتابخانه‌ها فرهنگی است(اینجا)
(7) نوش‌آفرین انصاری: مدیران بیشتر کتابخانه‌ها، تصوری از اهداف و چشم‌اندازهای این حرفه ندارند/ اکثر کتابداران خانم هستند، اغلب مدیران آقا!(اینجا)
(8) سید علی آل داوود: کتابدارن غیر حرفه‌ای چالش عمده کتابخانه‌ها هستند(اینجا)
(9) دانش کتابداران ما به روز نیست(اینجا)
(10) دولت قبل مربیان پرورشی را در مدارس جایگزین كتابداران کرد / کتابداران همواره از نداشتن صنف منسجم ضربه خورده‌اند (اینجا)
(11) سیاسی‌کاری در انتصاب مدیران کتابخانه‌های بزرگ ظرفیت‌ها را بی‌استفاده می‌گذارد/ چرا فرصت‌ها تبدیل به چالش می‌شوند؟ (اینجا)
وی درباره بحث‌های مطرح‌شده درباره نقاط ضعف کتابخانه‌ها گفت: ضعف موجود در کتابخانه‌ها در ۲ بحث مطرح می‌شود؛ یک بحث به آشنایی کتابداران با کتاب‌های موجود در مخازن مربوط می‌شود، چراکه بسیاری از کتابداران با کتاب و ماهیت آنها آشنا نیستند، این در حالی است که موفقیت در کتابداری از مسیر شناخت و ارتباط مستمر با کتاب‌ها می‌گذرد.
این پژوهشگر با اشاره به ضعف دیگر سیستم کتابداری افزود: بحث دیگر توانایی برقراری ارتباط مؤثر با مراجعه‌کننده و راهنمایی آنها بیش‌ازحد نیازشان است، به‌طوری که یک کتابدار باید بتواند در راستای تحقیق و پژوهش مراجعان، چند کتاب جانبی دیگر را که محقق از یافتن آنها عاجز است، به او معرفی کند. اما متأسفانه کمتر شاهد چنین اتفاقاتی در کتابخانه‌ها هستیم.
حرکت کتابداران برای ارتقای دانش
سید صادق اشکوری، حرکت کتابداران برای ارتقای دانش خود را مهم‌ترین راهکار برای غلبه بر این مشکلات دانست و گفت: من زمانی کتابدار کتابخانه حوزه علمیه بودم و البته با اصرار فراوان توانستم در کتابخانه مشغول به فعالیت شوم. اما نکته جالب این است که پیشرفت‌های من درست از زمان ورود به مخزن این کتابخانه آغاز شد. چراکه حضور در مخزن کتابخانه، فرصتی ارزشمند برای شناخت کتاب و آشنایی با سایر کتاب‌ها بود که برای هر فردی سبب ایجاد دانش افزوده خواهد شد؛ به‌طوری که هم به پیشرفت خود و هم به پیشرفت افراد پیرامون خود کمک شایانی می‌کند.
رئیس مجمع ذخایر اسلامی تأکید کرد: ماهیت کار کتابدار این است که باید کتاب‌شناس باشد و توان اطلاع‌رسانی این دانش را داشته باشد که این کار زحمت فراوانی می‌طلبد و مسلماً افراد باانگیزه به این مهم دست پیدا می‌کنند و افرادی که برحسب اتفاق پا به عرصه کتابداری نهاده‌اند و علاقه‌ای به این حوزه ندارند، مسلماً کتابداران موفقی نخواهند بود.
وی با اشاره به اینکه برخی سیاست‌های حمایتی از سوی مدیران می‌تواند موجب ایجاد انگیزه برای کسب دانش بیشتر کتابداران شود، پیشنهاد داد: این انگیزه می‌تواند از سوی مدیران کتابخانه‌ها به کتابداران منتقل شود، به‌عنوان‌مثال کتابخانه‌ها می‌توانند در کنار ساعات اداری، با هزینه کتابخانه، ساعتی را به‌منظور آشنایی آنها با منابع و مخازن کتابخانه و فعالیت‌های پژوهشی برای کتابداران اختصاص دهند.
برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای کتابداران
اشکوری با اشاره به لزوم انعطاف‌پذیری مدیران کتابخانه‌ها در برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای کتابداران، تصریح کرد: مدیران می‌توانند با اتخاذ تصمیماتی کلان در کتابخانه‌ها، روندی پویا و فعال را ایجاد کنند که کتابداران باعلاقه خود را در این روند قرار دهند؛ مدیران می‌توانند خروجی این‌گونه برنامه‌ها را ۶ ماه یا یک سال بعد، در میزان فعالیت و استقبال از کتابخانه متبوعشان ببینند.
این نسخه‌شناس برجسته با تأکید بر اینکه وجود کتابدار باسواد موجب افزایش مراجعه‌کننده به کتابخانه‌ها می‌شود، ادامه داد: من سراغ دارم کتابخانه‌هایی را که تنها به‌واسطه حضور کتابدارانی بافضل و باسواد به شهرت رسیده و مخاطبان گسترده‌ای دارند.
وی در ادامه با انتقاد از برخی اقدامات صورت گرفته در حوزه کتابخوانی، گفت: متأسفانه مدیریت کلانی در حوزه کتابخوانی وجود ندارد و عملاً به کتابخانه‌های مادر، در استان‌ها، کتاب جدیدی تزریق نمی‌شود؛ جز برخی کتابخانه‌ها با صرف هزینه‌های شخصی توانسته‌اند برخی از این کتاب‌ها را فراهم کنند.
* در این باره بخوانید:
(1) شکراللهی: مشکل کتابداری در کشور کمبود «کتابدار عاشق» است(اینجا)
(2) مدیر کتابخانه ملک: کتابداری امانت کتاب نیست، مهارت اطلاع‌رسانی و علم دانش‌شناسی است(اینجا)
(3) مسئول بخش دیجیتال‌سازی کتابخانه مجلس: کمبود منابع مالی از موانع اصلی دیجیتال‌سازی کتابخانه‌هاست(اینجا)
(4) هما افراسیابی: برخی کتابدارها وظایف اصلی خود را فراموش کرده‌اند/ لزوم تشکیل بانک اطلاعاتی کتابداران(اینجا)
(5) سرپرست معاونت اسناد ملی کتابخانه ملی: کم‌دانشی استاد و دانشجو جدی‌ترین آسیب کتابداری است/ضرورت بازنگری در اعتبار سنجی استادان رشته کتابداری(اینجا)
(6)ابهری: مدیریت کتابخانه‌ها به‌صورت سمت‌های سیاسی درآمده است/ رجبی: پیشینه و رویکرد بیشتر مدیران کتابخانه‌ها فرهنگی است(اینجا)
(7) نوش‌آفرین انصاری: مدیران بیشتر کتابخانه‌ها، تصوری از اهداف و چشم‌اندازهای این حرفه ندارند/ اکثر کتابداران خانم هستند، اغلب مدیران آقا!(اینجا)
(8) سید علی آل داوود: کتابدارن غیر حرفه‌ای چالش عمده کتابخانه‌ها هستند(اینجا)
(9) دانش کتابداران ما به روز نیست(اینجا)
(10) دولت قبل مربیان پرورشی را در مدارس جایگزین كتابداران کرد / کتابداران همواره از نداشتن صنف منسجم ضربه خورده‌اند (اینجا)
(11) سیاسی‌کاری در انتصاب مدیران کتابخانه‌های بزرگ ظرفیت‌ها را بی‌استفاده می‌گذارد/ چرا فرصت‌ها تبدیل به چالش می‌شوند؟ (اینجا)
نظر شما