به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست نقد و بررسی آثار هوشنگ مرادی کرمانی، چهارشنبه دوازدهمین شهریورماه با حضور دکتر محمد جعفری قنواتی، نویسنده وپژوهشگر ارشد حوزه فرهنگ و ادبیات عامیانه، دکتر مجید پویان، نویسنده و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد، دکتر محمد مختارپور، نویسنده، پژوهشگر و پزشک روانشناس، کریم فیضی، نویسنده، روزنامه نگار و پژوهشگر و جعفر ابراهیمی شاهد، نویسنده و پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان در سالن کنفرانس خبرگزاری کتاب ایران برگزار شد.

جعفر ابراهیمی (شاهد) در این نشست «قصه‌های مجید» را شاخص‌ترین کار مرادی کرمانی دانست و گفت: این اثر سبب گل کردن و مطرح شدن او شد. اثری که هم کتاب سال شد و هم به صورت فیلم درآمد.

وی توضیح داد: باید توجه داشت زمانی که قصه‌های مجید ساخته و به نمایش گذاشته شد، زمانی بود که حجم برنامه‌های تلویزیونی بسیار کم بود و مخاطبان معمولا همه برنامه‌های تلویزیون را می‌دیدند.همین امر سبب شد که کتاب قصه‌های مجید هم مورد توجه قرار گرفت.

این نویسنده و پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان گفت: چه بسا اگر این سریال ساخته نمی‌شد و پخش نمی‌شد، «قصه‌های مجید» آن‌طور که باید و شاید نه شناخته می‌شد و نه مورد استقبال قرار می‌گرفت.

وی یادآوری کرد: در سال 1377 در نشستی که با این نویسنده، عطاءالله مهاجرانی(وزیر وقت فرهنگ و ارشاداسلامی)و احمد مسجدجامعی (معاون فرهنگی وقت این وزارتخانه) داشتیم، مرادی کرمانی از این‌که کتاب‌هایش به فروش نمی‌رود ناراحت بود و شکایت داشت و از ارشاد درخواست حمایت می کرد اما بعد از ساخته شدن مجموعه «قصه‌های مجید» بود که اقبال و موجی برای آثار وی حاصل شد و بسیاری از افرادی که او و آثارش را نمی‌شناختند وقتی این فیلم را دیدند با وی آشنا شدند و شروع به خواندن آثارش کردند.

این نویسنده و پژوهشگر افزود: البته شهرتی که به وسیله تلویزیون ایجاد می‌شود کوتاه مدت و موقتی است؛ اقبال مرادی کرمانی به این دلیل بود که او در بیرون از فضای فیلم و تلویزیون، کتاب داشت و کسانی که او را از طریق فیلم شناخته بودند به دنبال آثارش رفتند و این امر سبب افزایش شهرت وی شد.

ابراهیمی شاهد، مرادی کرمانی را نویسنده نوجوان نامید و گفت: مخاطبان مرادی کرمانی خاص‌اند و از 12 تا 20 سال را شامل می شوند. واقعیت این است که مرادی کرمانی اثری برای قبل از 12 سال ندارد و برای کودکان نمی‌نویسد اما در جامعه ما به غلط یک نویسنده نوجوان را نویسنده کودک و نوجوان می‌دانند در حالی که او فقط یک نویسنده نوجوان است.

نوشتن با چاشنی طنز
وی عنوان کرد: از ویژگی‌های بارز آثار مرادی کرمانی این است که او برای نوجوانان بسیار واقع‌گرایانه می‌نویسد و اغلب چاشنی طنز را هم به آن اضافه می‌کند و در این بین از ضرب‌المثل‌ها و کنایات هم استفاده می‌کند . این سادگی کلی در آثار مرادی کرمانی از طرح داستانش گرفته تا نگاهش به جهان هستی سبب می‌شود بسیاری از مخاطبان به آثار وی جذب شوند.

ابراهیمی شاهد با اشاره به این‌که بعد از انقلاب به ادبیات کودک و نوجوان بسیار اهمیت داده شده است گفت: این امر سبب شد که از دهه 60 در ادبیات کودک و نوجوان رشدی رخ دهد که منجر به ورود افراد تازه‌ای در این حوزه شد. قطعاً اگر مرادی 20 سال پیشتر یا 100 سال قبل به دنیا آمده بود؛ چنین اقبالی نداشت.

وی با اشاره به این‌که بعضی  نویسندگان معتقدند مرادی کرمانی نمی‌تواند مخاطبان جدید 15 یا 16 ساله را با آثارش راضی کند زیرا در آثارش بیشتر به فقر و روستانشینی پرداخته  و این چیزها معمولا با ذهنیت و دنیای بچه‌های امروزه ارتباط چندانی نداشته و نمی‌توانند آن را لمس کنند، گفت:من این موضوع را قبول ندارم زیرا هر نویسنده‌ای سبک و جهان‌بینی خاص خودش را دارد. واقعیت این است که مرادی کرمانی در کارهایی که تجربه‌ای ندارد، وارد نمی‌شود و همیشه سرش در لاک خودش است و اغلب نقدهایی هم که بر آثارش وجود دارد نقدهایی دوستانه است.

وی تصریح کرد: اصولا نقد در کشور ما به معنی واقعی خودش جا نیفتاده است؛ ما یا آنقدر فردی را مورد نقد منفی قرار می‌دهیم که آبرویش بریزد یا آنقدر نقدمان نرم و دوستانه است که اصلا نمی‌توان آن را نقد نامید زیرا بسیاری از افراد می‌ترسند و نگرانند که اگر آثار کسی را نقد کنند و به گوشش برسد در وی ایجاد ناراحتی کند، در حالی که ضعفی که در آثار مرادی کرمانی وجود دارد این است که نمی‌تواند با نوجوان امروزی ارتباط برقرار کند.

ابراهیمی شاهد گفت: نویسندگان قدیمی اگر بخواهند می‌توانند با نسل امروزی که با کامپیوتر و رسانه‌های دیجیتال سرو کار دارند ارتباط برقرار کنند اما بعضی‌‌ها خودشان نمی‌‌خواهند این کار را انجام دهند و این عمل شاید نوعی لجبازی باشد.

وی افزود: موارد زیادی سبب شهرت مرادی کرمانی شد. مثلا وی خیلی با وسواس می‌نویسد و در انتخاب کلماتش دقت بسیاری دارد و جمله‌هایش کوتاه، موجز و حساب‌شده است و حواشی را از داستان‌هایش حذف می‌کند و این امر سبب شده نثری ایجاد شود که مختص خود او باشد. این نثر خیلی ساده و روان است و نوجوانان به راحتی می‌توانند آنرا بخوانند و با حس نوستالژیکی که به آن دارند  ارتباط برقرار کنند.

این نویسنده کودک و نوجوان تصریح کرد: مرادی کرمانی در عین حالی که داستان را خوب می‌نویسد عناصر داستانی را هم به خوبی می‌شناسد و نشان می‌دهد او با دنیای نوجوانان آشنایی زیادی دارد و سختی‌هایی که کشیده کمکش می‌کند تا راحت‌تر بتواند مطلبش را بنویسد و حسش را منتقل کند.

وی افزود: البته من با استفاده‌ زیاد از شعرها و ضرب‌المثل‌ها در داستان‌های کودکان و نوجوانان موافق نیستم. افراط و تفریط در استفاده از شعر و ضرب‌المثل که با دنیای کودک ارتباط چندانی ندارد و مربوط به دنیای بزرگسال است به وفور در آثار وی دیده می‌شود. باید توجه داشت که بسیاری از این ضرب‌المثل‌ها و دعاها برای نوجوانان قابل فهم نیست. گاهی ضرب‌المثل‌ها بسیار طولانی است و در واقع به نظر می‌رسد داستان بهانه‌ای است برای اینکه این ضرب‌المثل‌ها آورده شود.

ابراهیمی شاهد گفت: نکته دیگری که در مورد آثار مرادی کرمانی قابل توجه است انتخاب اسم داستان‌هایش است که خیلی ساده است. مرادی کرمانی اولین اسمی را که به نظرش می‌رسدروی کتابش می‌گذارد و این سبب می‌شود که اسم‌ها بسیار جالب و جذاب باشد زیرا در کمال سادگی و بی‌پیراگی انتخاب شده است.

وی افزود: شاید اگر نویسنده دیگری می‌خواست برای این کتاب‌ها براساس محتوایی که دارند اسمی انتخاب کنند مجبور بود مدت‌ها وقت صرف کند در حالی که مرادی کرمانی در انتخاب اسم کتاب‌ها نمی‌هراسد و چیزی که برایش اهمیت دارد محتوای داستان‌هاست.

ابراهیمی  یادآوری کرد: مرادی کرمانی خیلی آرام، بسیار کم حرف و گاهی اوقات غمگین است. شاید چیزهایی که در آثار او دیده می‌شود به همین ویژگی‌ها برمی‌گردد. وی زمانی که حرفی برای گفتن ندارد جملاتی کوتاه به زبان می‌آورد که بسیار معنادار است. همچنین کمتر دیده می‌شود مرادی کرمانی درباره یک موضوع اجتماعی یا در مورد شخصی نظر بدهد.

خبرگزاری کتاب ایران به مناسبت تولد استاد هوشنگ مرادی کرمانی مطالب متنوع دیگری از نویسندگان و کارشناسان حوزه ادبیات کودک و نوجوان تهیه کرده که در طول هفته منتشر خواهد شد.