داوود امیریان، داستان‌نویس حوزه دفاع مقدس که آثارش به زبان‌های دیگر ترجمه شده، به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: آثاری که در این حوزه به زبان‌های دیگر ترجمه می‌شوند، متاسفانه با ایراد‌های زیادی همراه است و این ایرادها در ترجمه به زبان عربی بیش از دیگر زبان‌هاست.
نویسنده «رفاقت به سبک تانک» درباره دلایل بروز این ایرادها، توضیح داد: داستان‌های دفاع مقدس به زبان عامیانه مردم ما نوشته شده‌اند و درست‌تر این است که به همان صورت ترجمه شوند اما متاسفانه ترجمه‌ای رسمی و پر اشتباه از این آثار می‌شود.
وی در بیان مثالی برای ارایه راهکاری در این زمینه، به زبان ایتالیایی اشاره کرد و گفت: شمار اندکی از مردم جهان به زبان ایتالیایی مکالمه می‌کنند. ایتالیایی‌‌ها هرسال برای مترجم‌هایی که آثارشان را به دیگر زبان‌ها ترجمه می‌کنند جشنی برای قدردانی می‌گیرند. معتقدم اگر از مترجم‌های خارجی برای ترجمه آثار دفاع مقدس بهره گرفته شود، نتیجه دلخواه‌تری حاصل خواهد شد.
خالق کتاب «فرمانده من» با تاکید بر اهمیت کیفیت آثار ترجمه شده، ادامه داد: متاسفانه در ایران روند ترجمه کتاب‌ها به زبان‌های دیگر، دولتی شده است و از میزان حقیقی استقبال از آثار حوزه دفاع مقدس آمار دقیقی در دست نیست. با این حال معتقدم این متولیان دولتی باید برای مترجم‌های خارجی سرمایه‌گذاری کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در چنین شیوه‌ای احتمال ترجمه اشتباه از مفاهیم و واژگان کلیدی حوزه دفاع مقدس وجود ندارد؟ گفت: واژه‌ای مانند «کامیکازه» برای همه مردم دنیا ناآشنا بود. اما ژاپنی‌ها با انجام کار فرهنگی این واژه و فرهنگ آن را با همان نام به دنیا معرفی کردند و اکنون نوعی از فداکاری را با نام «کامیکازه» می‌شناسیم. کامیکازه (به ژاپنی: 神風) که یکی از واژگان شینتو است، در لغت به معنی «باد الهی» است و به حملات انتحاری گفته می‌شود که توسط نیروی هوایی ارتش امپراتوری ژاپن علیه کشتی‌های جنگی نیروهای متفقین انجام می‌شد.
این داستان‌نویس حوزه دفاع مقدس افزود: مهم آن است که مترجم خوبی آثار حوزه دفاع مقدس را به زبان‌های دیگر ترجمه کند. آن مترجم شاید مجاز باشد از کلمه «قدیس» به جای «شهید» استفاده کند اما اصل این است که کتاب با نگاهی رسمی و شعاری ترجمه نشود.
امیریان درباره نوع آثار حوزه دفاع مقدس که قابلیت ترجمه به زبان‌های دیگر دارند نیز گفت: همه آثاری که بر روابط انسانی تاکید دارند، می‌توانند به دیگر زبان‌ها ترجمه شوند. ما وقتی اثری چون «جنگ و صلح» را می‌خوانیم، کاری به ناپلئون نداریم و به نوع برقراری روابط انسانی در کتاب توجه می‌کنیم.
جنگ و صلح (1869) رمانی است از تولستوی نویسنده روس. در این رمان طولانی بیش از ۵۸۰ شخصیت با دقت توصیف شده‌اند و یکی از معتبرترین منابع تحقیق و بررسی در تاریخ سیاسی و اجتماعی قرن نوزدهم روسیه است و به شرح مقاومت روس‌ها در برابر حمله سپاه ناپلئون بناپارت می‌پردازد.
وی افزود: جنگ ما «دفاع» بود و به یقین، چینی‌ها، فرانسوی‌ها، کره‌ای‌ها و دیگر کشور‌هایی که چنین تجربه‌ای داشته‌اند، می‌توانند مخاطب آثارمان باشند به شرطی که ترجمه‌ای قوی در اختیارشان قرار گیرد.
خالق «یک نفس تا بهار» که این اثر او به زبان‌های هندی و اردو ترجمه شده است، درباره ترجمه‌هایی که گفته می‌شود از سوی گروهی خودجوش انجام شده، اظهار کرد: معتقدم چنین گروهی وجود ندارد. اگر هم باشد، حتماً سرمایه‌گذاری ویژه‌ای بر گروهی از مترجم‌ها شده است. پال اسپراکمن، نمونه‌ای از مترجم خارجی است که برایش سرمایه‌گذاری شده و متاسفانه نمی‌دانیم کارهایی که ارایه می‌دهد، تا چه اندازه با استقبال جامعه انگلیسی زبان مواجه شده است.
وی با اشاره به ترجمه برخی آثار که در کشورمان هم با استقبال چندانی مواجه نشده‌اند، ادامه داد: نگاه سلیقه‌ای بر انتخاب آثار برای ترجمه وجود دارد و نیاز است با نگاهی فراجناحی به این موضوع بنگریم. دلیل استقبال از آثار نویسندگانی مانند صادق هدایت این بود که آن‌ها در داستان‌هایشان نگاهی انسانی به موضوعات اجتماعی داشتند.
امیریان در پاسخ به این سوال که بهترین راه توزیع آثار ترجمه شده را چه می‌داند؟ گفت: کتابی که به رایگان در اختیار مخاطب قرار گیرد، ارزشمند نخواهد بود. باید ترجمه‌ای قوی و صحیح از آثار صورت گیرد تا مخاطبان جامعه هدف، با رغبت و علاقه برای خرید آثار هزینه کنند.
نویسنده «رفاقت به سبک تانک» درباره دلایل بروز این ایرادها، توضیح داد: داستان‌های دفاع مقدس به زبان عامیانه مردم ما نوشته شده‌اند و درست‌تر این است که به همان صورت ترجمه شوند اما متاسفانه ترجمه‌ای رسمی و پر اشتباه از این آثار می‌شود.
وی در بیان مثالی برای ارایه راهکاری در این زمینه، به زبان ایتالیایی اشاره کرد و گفت: شمار اندکی از مردم جهان به زبان ایتالیایی مکالمه می‌کنند. ایتالیایی‌‌ها هرسال برای مترجم‌هایی که آثارشان را به دیگر زبان‌ها ترجمه می‌کنند جشنی برای قدردانی می‌گیرند. معتقدم اگر از مترجم‌های خارجی برای ترجمه آثار دفاع مقدس بهره گرفته شود، نتیجه دلخواه‌تری حاصل خواهد شد.
خالق کتاب «فرمانده من» با تاکید بر اهمیت کیفیت آثار ترجمه شده، ادامه داد: متاسفانه در ایران روند ترجمه کتاب‌ها به زبان‌های دیگر، دولتی شده است و از میزان حقیقی استقبال از آثار حوزه دفاع مقدس آمار دقیقی در دست نیست. با این حال معتقدم این متولیان دولتی باید برای مترجم‌های خارجی سرمایه‌گذاری کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در چنین شیوه‌ای احتمال ترجمه اشتباه از مفاهیم و واژگان کلیدی حوزه دفاع مقدس وجود ندارد؟ گفت: واژه‌ای مانند «کامیکازه» برای همه مردم دنیا ناآشنا بود. اما ژاپنی‌ها با انجام کار فرهنگی این واژه و فرهنگ آن را با همان نام به دنیا معرفی کردند و اکنون نوعی از فداکاری را با نام «کامیکازه» می‌شناسیم. کامیکازه (به ژاپنی: 神風) که یکی از واژگان شینتو است، در لغت به معنی «باد الهی» است و به حملات انتحاری گفته می‌شود که توسط نیروی هوایی ارتش امپراتوری ژاپن علیه کشتی‌های جنگی نیروهای متفقین انجام می‌شد.
این داستان‌نویس حوزه دفاع مقدس افزود: مهم آن است که مترجم خوبی آثار حوزه دفاع مقدس را به زبان‌های دیگر ترجمه کند. آن مترجم شاید مجاز باشد از کلمه «قدیس» به جای «شهید» استفاده کند اما اصل این است که کتاب با نگاهی رسمی و شعاری ترجمه نشود.
امیریان درباره نوع آثار حوزه دفاع مقدس که قابلیت ترجمه به زبان‌های دیگر دارند نیز گفت: همه آثاری که بر روابط انسانی تاکید دارند، می‌توانند به دیگر زبان‌ها ترجمه شوند. ما وقتی اثری چون «جنگ و صلح» را می‌خوانیم، کاری به ناپلئون نداریم و به نوع برقراری روابط انسانی در کتاب توجه می‌کنیم.
جنگ و صلح (1869) رمانی است از تولستوی نویسنده روس. در این رمان طولانی بیش از ۵۸۰ شخصیت با دقت توصیف شده‌اند و یکی از معتبرترین منابع تحقیق و بررسی در تاریخ سیاسی و اجتماعی قرن نوزدهم روسیه است و به شرح مقاومت روس‌ها در برابر حمله سپاه ناپلئون بناپارت می‌پردازد.
وی افزود: جنگ ما «دفاع» بود و به یقین، چینی‌ها، فرانسوی‌ها، کره‌ای‌ها و دیگر کشور‌هایی که چنین تجربه‌ای داشته‌اند، می‌توانند مخاطب آثارمان باشند به شرطی که ترجمه‌ای قوی در اختیارشان قرار گیرد.
خالق «یک نفس تا بهار» که این اثر او به زبان‌های هندی و اردو ترجمه شده است، درباره ترجمه‌هایی که گفته می‌شود از سوی گروهی خودجوش انجام شده، اظهار کرد: معتقدم چنین گروهی وجود ندارد. اگر هم باشد، حتماً سرمایه‌گذاری ویژه‌ای بر گروهی از مترجم‌ها شده است. پال اسپراکمن، نمونه‌ای از مترجم خارجی است که برایش سرمایه‌گذاری شده و متاسفانه نمی‌دانیم کارهایی که ارایه می‌دهد، تا چه اندازه با استقبال جامعه انگلیسی زبان مواجه شده است.
وی با اشاره به ترجمه برخی آثار که در کشورمان هم با استقبال چندانی مواجه نشده‌اند، ادامه داد: نگاه سلیقه‌ای بر انتخاب آثار برای ترجمه وجود دارد و نیاز است با نگاهی فراجناحی به این موضوع بنگریم. دلیل استقبال از آثار نویسندگانی مانند صادق هدایت این بود که آن‌ها در داستان‌هایشان نگاهی انسانی به موضوعات اجتماعی داشتند.
امیریان در پاسخ به این سوال که بهترین راه توزیع آثار ترجمه شده را چه می‌داند؟ گفت: کتابی که به رایگان در اختیار مخاطب قرار گیرد، ارزشمند نخواهد بود. باید ترجمه‌ای قوی و صحیح از آثار صورت گیرد تا مخاطبان جامعه هدف، با رغبت و علاقه برای خرید آثار هزینه کنند.
نظر شما