در ابتدای این مراسم حسین قرایی، دبیر برگزاری مراسم نکوداشت چهره های فرهنگی در نخلستان اوج، نکوداشت علیمحمد مودب را سیزدهمین برنامه از سلسله مراسم نکوداشت چهرههای فرهنگی در این مجموعه عنوان کرد و افزود: امروز مراسم بزرگداشت شاعر جوانی برگزار میشود که 38 سال سن دارد اما عمر شعریاش بالای 50 سال است.
قرایی با اشاره به سرودههای مودب درباره جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، ادامه داد: او تنها درباره انقلاب شعر نسروده است. مودب شاعر موضعمندی است که در بزنگاههای سیاسی از آرمانها میسراید و خود را وامدار ارزشها و شهدا میداند.
تجدید مطلع هنر انقلاب
در ادامه قرایی از وحید جلیلی، رونامهنگار و فعال فرهنگی حوزه انقلاب اسلامی برای سخنرانی دعوت کرد. جلیلی با تقسیمبندی شعر و هنر انقلاب به دو مقوله هویت جریانی و هویت حرفهای گفت: در روزهای پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از جوانان برآمده از انقلاب به هنر رو کردند و خلائی را که انقلاب در حوزههای رسانه، فرهنگ و هنر به دلیل همراهی نکردن بخشی از جریان روشنفکری به وجود آمده بود پر کردند.
جلیلی با اشاره به نسل اول شعرای انقلاب افزود: شاعران نسل اول انقلاب حضور درخشانی در ادب ایران داشتند، اگرچه بسیاری از چهرههای موثر در بین ما نیستند اما همیشه روحیه و تلاش و شجاعت شاعرانی مانند سلمان هراتی، قیصر امینپور و سیدحسن حسینی که مبداء تلاش جدی برای نسل جدید شاعرانند، در یاد میمانند.
وی درباره هویت جریانی شعر انقلاب هم اظهار کرد: شعر انقلاب نسبتی جدی با برخی صحنههای انقلاب مانند دفاع مقدس پیدا کرده است. متاسفانه هویت جریانی این شعر در دهههای 70 و 80 در برخی جاها کمرنگ و استحاله شد، تا جایی که برخی فکر میکردند شعر انقلاب در شعریت خود مستحیل شده و انقلابیتش روز به روز کمتر شده است. بعضی چهرهها حتی ترجیح دادند هویت جریانی شعر انقلاب را انکار کنند، اما اوایل دهه هشتاد رویشهای جدی جدیدی که در هنر انقلاب ظهور کرد، نشان داد هویت جریانی این شعر پابرجاست و نسبت وثیقی هم با انقلاب دارد.
جلیلی با بیان این که تهدیدهای پیش روی نسل اول شعر انقلاب نسل جدید را نیز تهدید میکند، اظهار کرد: امتیاز نسل جدید نسبت به نسل قبلی، این است که تجربیات تلخ و شیرین نسل قبل را با خودش دارد. بسیاری از زمین خوردنها و فاصلهگرفتنهای نسل قبل به بیتجربگی و خامی ارجاع میشود، اما خوشبختانه نسل جدید هنر انقلاب با توشه برداری از گذشته آینده درخشانی را پیش رو دارد. این موضوع را در گواهی مقام معظم رهبری هم میبینیم.
شاعر انقلاب و شاعر انقلابی
غلامرضا کافی دیگر سخنران این مراسم با بیان اینکه آثار هنری انقلاب زیاد بوده، اظهار کرد: خیلی از جریانات در حوزه کتاب به گستردگی ادبیات انقلاب نیست.
وی ادامه داد: متاسفانه برخی برخوردها در اوایل انقلاب باعث شد بسیاری از افرادی که خودشان جریانهای زمینه ساز انقلاب را شعر کردند مقابل مردم و انقلاب بدانیم؛ با این برخورد آنان هم چهره شدند، هم چهره مقابل.
«ما قطعاً و قهراً نباید نگران هنر انقلاب باشیم» کافی با بیان این جمله گفت: از نگاه بیرونی با دو مقوله شاعر انقلاب و شاعر انقلابی روبرو هستیم. شاعر انقلابی میتواند شاعر انقلاب باشد اما شاعر انقلاب، شاعر انقلابی نیست. گلسرخی هم شعر چریکی می گفت و داعیه دار شاعر انقلاب بود، اما برخی چهره ها مانند مودب، شاعر انقلابیاند، چون حرارت در بیان و لحن و به روز بودن در اشعارشان دیده میشود.
کافی افزود: مودب نماینده تام یک شاعر انقلابی است و بازنمود روشنی از اوضاع که قصد بهبود وضعیت را دارد، در شعر او به چشم میخورد.
مرگآگاهی شعر مودب و ماجرای قلب طلایی معاون کلانتر!
مهدی قزلی مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی هم دیگر سخنران این مراسم بود. وی سابقه آشناییاش با مودب را بیش حدود 13 سال بیان کرد و گفت: نخستین شعری که از وی خواندم، غزل «مرده شور» بود و متوجه شدم نوعی مرگ آگاهی در شعر مودب وجود دارد. بعد سروده وی را درباره امام رضا(ع) خواندم و گفتم نکند مودب مشهدی است و بعدها فهمیدم از آن روستاییهایی است که هنوز شهری نشده است.
قزلی در ادامه به مزاح گفت: سالها پیش سریال «معاون کلانتر» در سیما برای کودکان و نوجوانان پخش میشد و در آن وقتی قرار بود معاون معرفی شود، میگفتند مردی که در پشت ستاره حلبیاش قلبی طلایی دارد. من هم میگویم پشت این چهره آرام مودب، روح ناآرامی قرار دارد. به نظر من مهمتر از انقلابی بودن، متعهد بودن است، چرا که متعهد بودن ما را وادار میکند که اخلاق را رعایت کنیم و بر انقلابی بودن سایه میاندازد.
وی درباره شعر مودب نیز توضیح داد: او برای ابراز تعهدش به پختگی رسیده است. هنر امروز ما آنچنان دچار آفت نشستگی شده است که برخی زخم بستر گرفتهاند اما علی محمد مؤدب با پختگی و ایستادگی شعر انقلاب را جلو میبرد.
شاعر اهل درد
سعید حدادیان شاعر و مداح اهلبیت (ع) هم در بخشهای پایانی برنامه گفت: درباره شعر مؤدب بزرگان سخن گفتهاند و سخن خواهند گفت اما درباره شخصیت وی چند شاخص برایم درخشیده است و افرادی که در ادبیات فعالند باید به آن توجه کنند.
وی ادامه داد: میخواستم آن شاخصها را بیان کنم اما از شما میپرسم اگر به اتاق رئیس ادارهای رفتید به چه چیز نگاه میکنید؟ برخی به تابلوها، اگر شعری روی آنها نوشته شده باشد نگاه میکنند و برای عدهای دیگر هم دکور، لباس، عطر و گاهی شخصیت آن رئیس جلب توجه میکند. من قاطعانه میگویم اگر برای مودب این موضوع پیش بیاید، نخستین کسی که مدنظرش قرار میگیرد، کسی است که چای جلویش میگذارد.
حدادیان توجه نکردن به مستضعفان را بین شاعران و نویسندگان مذهبی یک آفت دانست و افزود: فقرگرایی و ستودن فقرا در قلم و شعر روشنفکران ابتدای انقلاب از اهمیت ویژهای برخوردار بود. شخصیت مودب آغوش بازی دارد و او با این شخصیت پناه شعرای جوان شده و برای آنها پرچمداری میکند.
این مداح اهل بیت (ع) با بیان اینکه تا وقتی غرور را کنار نگذارید، نمیتوانید کاری انجام دهید، اضافه کرد: مؤدب اهل درد است و به همین دلیل جوانها دور وبرش جمع شدهاند و البته این درد باید فراتر از دردهای شخصی باشد.
حدادیان درباره سرودههای مودب با موضوع جانبازان جنگ تحمیلی گفت: مؤدب پنج قطعه شعر برای جانبازان شیمیایی سروده است و هنگامی که به همایشی با این موضوع دعوت شد، در جلساتی که شعر برای شیمیاییها خوانده شد میدیدم که مؤدب گریه میکند.
وی با اشاره به شعر «مردهشور» مودب گفت: کدامیک از ما به زندگی مردهشورها سر زدهایم؟ در قلم روشنفکران نخستین انقلاب و حتی روشنفکران دهه 50 فقر گرایی دیده میشد، حتی برخی مارکسیستها نماز هم میخواندند! چون گونههایی از مبادی و مبانی انقلاب اسلامی را که نگاه به فقر دارد، دیده بودند.
حدادیان در پایان با اشاره به انتخاب نام «شهرستان ادب» برای یک موسسه فرهنگی گفت: این اسم یعنی توجه به شهرستان و روستا و مستضعفان پس مراقب باشید در سال فرهنگ گرفتار سانتی مانتالیسم و تجملگرایی نشوید.
محمدعلی بهمنی هم در این برنامه گفت: تفکر فرا اجتماعی در شعر مودب وجود دارد و با اینکه شعر او را در قالبهای نیمایی و سپید میشنویم اما اتفاق دیگری شعر او را به جلو پیش میبرد و من همیشه دوست داشتم شعرهایش را بشنوم.
وی ادامه داد: متاسفم که فرصت زندگی کمی با مودب داشتم. من با او زندگی نکردم اما با آثارش زیستهام و باید بگویم ناگفتههای نسل ما را میتوان در سرودههای مودب جستجو کرد. معتقدم کسی که دید کاشف در شعر دارد، فردی بزرگوار است.
نگاه متافیزیکی در شعرهای شاعر
در ادامه محمدعلی بهمنی یکی از سرودههایش را به اصرار حاضران خواند و نوبت را به زهیر توکلی داد. این شاعر هم درباره اشعار مودب گفت: در زمانه ای که عشق آسمانی در اشعار شاعران بیشتر به صورت عشق زمینی متبلور میشود، او هم در شعرهای عاشقانه ارجاع و تلمیح دارد و هم در شعرهای سیاسی. جالب است که همیشه ردپای یک زن و دختر نوجوان یا کودک را میشود در اشعار مودب نمایان است.
وی ادامه داد: حضور مودب در اشعارش بسیار پررنگ است هر چند که از خوانش آنها به آدمی حس غرور دست نمیدهد. مودب شاعری است که در مقابل معشوقهاش در شعر به نقش شاعر بودن بسیار تکیه دارد و در شعرهایش همیشه این مساله را به رخ مخاطبش میکشد. همچنین من نوعی دردمندی در شعر او را حس میکم که عذر همه چیز دیگر را میخواهد.
توکلی در ادامه به مزاح به مودب گفت: اینقدر نگو اهل دردم! بگذار دیگران دریابند که تو اهل دردی!
وی با اشاره به تشابه اشعار مودب و قیصر امین پور افزود: هرچند قیصر و مودب مشی سیاسی مشترکی ندارند اما هر دو هر دو لحنی زخم خورده در اشعارشان دارند. البته در اشعار مودب هیجاناتی هست که به آنها نگاه متافیزیکی می بخشد.
در پایان این مراسم نیز هدایایی از سوی سازمان رسانه های اوج حوزه هنری سازمان هنر و ادبیات دفاع مقدس موسسه فرهنگی شهرستان ادب و دفتر ادبیات و شعر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها به علی محمد مودب اهدا شد.
نظر شما