به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «بررسی مشکلات دبیران و خبرنگاران حوزه کتاب» شامگاه شنبه (18 مردادماه) در تالار آبگینه با حضور جمعی از اهالی قلم، دبیران و خبرنگاران حوزه کتاب برگزار شد. برپایی این مراسم به مناسبت روز خبرنگار و با هدف پاسداشت مقام خبرنگاران حوزه کتاب و بررسی مشکلات آنان انجام گرفت.

سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم اظهار کرد: حوزه نشر و چرخه نشر ترکیبی از مجموعه‌های مختلف است؛ نخست، پدیدآورندگان با مجموعه‌های مختلفی از مولفان، مترجمان، ویراستاران و ...، دوم، مجموعه‌ای که در بخش توزیع و پخش کتاب فعالیت می‌کنند، سوم، مجموعه‌ای که در بخش اطلاع‌رسانی وجود دارند و در نهایت، بخش قابل توجهی که خبرنگاران عرصه کتاب و نشر هستند.

وی با بیان این‌که خوشبختانه بخش خبرنگاران عرصه کتاب و نشر به مرور دارای هویت مستقل شده است، افزود: در گذشته حوزه نشر و کتاب در لا به لای سایر حوزه‌ها می‌چرخید و جایگاه مشخصی نداشت اما به‌تدریج این حوزه و رسانه‌های فعال در این حوزه، هویت مستقل کسب کرده اند.

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: ما همان‌طور که به ناشر حرفه‌ای به‌عنوان ضلع مقوم توسعه نشر نیازمندیم، به خبرنگار حرفه‌ای عرصه کتاب نیز به عنوان ضلع دیگر از اضلاع مقوم توسعه نشر نیاز داریم.

صالحی با اشاره به کارکردها و نقش‌های مختلف خبرنگاران عرصه کتاب و نشر، گفت: تکمیل، تصحیح، تعمیق و ابهام‌زدایی اطلاعات حوزه نشر از جمله مهم‌ترین کارکردهای خبرنگاران عرصه کتاب و نشر است؛ این موضوع زمینه حل بخش عظیمی از مشکلات حوزه نشر ـ یعنی تناقض مطالب ـ را فراهم می‌کند. در غیر این صورت فرصت های تحلیل در حوزه نشر کامل نمی‌شوند یا به تهدید تبدیل می‌شوند.

وی افزود: توسعه نشر کشور رهین و در گرو رسانه و خبرنگاران موفق عرصه کتاب و نشر است.

معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اطلاع‌رسانی کتاب‌های ارزشمند و مفید را از دیگر وظایف خبرنگاران عرصه کتاب و نشر دانست و گفت: دوستان ما به خوبی می‌دانند که اکنون شرایط به‌گونه‌ای است که بسیاری از کتاب‌های خوب و مفید در میان انبوهی از کتاب‌های بی محتوا محو شده‌اند؛ این موضوع به اندازه‌ای شدت دارد که ما باید به بعضی ها بگوییم «تو رو به خدا ننویسید.»

وی توضیح داد: شامه یک خبرنگار خوب مانند یک عطر فروش حرفه ای که عطر خوب را از عطر تقلبی تشخیص می دهد باید به‌گونه‌ای باشد که کتاب خوب را تشخیص دهد؛ باید شامه‌اش تحریک شود که به طور مثال اکنون در بازار چه کتاب خوبی وجود دارد تا آن را تهیه و با درایت معرفی کند. خبرنگار کتاب، کتابِ خوب را از مقبره قفسه ها در می آورد و نشان می دهد.

وی با بیان مهجور ماندن کتاب های خوب گفت: فضای دفن شدن کتاب های خوب و مهجور ماندن آنان در میان 60 هزار عنوان کتاب که در طول سال منتشر می شوند بخشی از مشکلات صنعت نشر است.

صالحی فراهم کردن زمینه افزایش سطح مصرف و تقاضا در عرصه کتاب را از دیگر کارکردهای مهم خبرنگاران این عرصه دانست و گفت: اگر بحث کتاب را در یک چرخه در نظر بگیریم، بهبود این چرخه به حلقه آخر آن یعنی عرضه و تقاضا بستگی دارد؛ خبرنگاران خوب باید تمهیداتی بیندیشند که چگونه میزان تقاضای کتاب (مصرف کتاب) از سوی مخاطبان را افزایش دهند.

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: خبرنگار خوب عرصه کتاب و نشر باید مقدمات ارتقای اقتصاد نشر را فراهم کند؛ بخش‌های مختلف اقتصاد نشر، کارکردهای مختلفی دارد و مسایل متعددی در این بخش‌ها به چشم می‌خورد. به طور مثال ارزش‌افزوده در اقتصاد نشر بسیار ضعیف است. یک خبرنگار کتاب باید میان نشر و اقتصاد ارتباط برقرار کند.

وی افزود: یک خبرنگار کتاب باید راهبردهای سیاسی و حمایتی نظام‌ها و دولت‌ها در عرصه نشر را بررسی و نقادی کند. همچنین خبرنگار حوزه کتاب باید هم به مسائل حقوقی عرصه نشر ورود پیدا کند و هم مسائل حقوقی حوزه نشر را بفهمد و برای آنها راه‌حل‌های کاربردی ارائه کند.

صالحی، تعلق‌خاطر به حوزه آینده پژوهی عرصه نشر را از دیگر کارکردهای خبرنگار کتاب دانست و اظهار کرد: «به کجا می‌رویم؟» سوال مهمی است که خبرنگار عرصه نشر می‌تواند در پاسخ به این پرسش به ما کمک کنند. همچنین خبرنگار عرصه نشر می تواند، فعالان این عرصه را در پاسخ به این پرسش تحریک کند.

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: تحقق هرکدام از این کارکردها نیازمند یک سلسله پیش‌نیازهای اساسی است که از آن جمله می‌توان به ارتقای سطح اطلاعاتی و مهارتی عرصه خبرنگار کتاب اشاره کرد؛ خبرنگار چشم توسعه اجتماعی است. چنین منزلتی بدون تردید توانمندی‌های خودش را می‌طلبد.

وی افزود: کتاب‌گویی، کتاب‌بازی و کتاب‌خوانی خبرنگاران عرصه نشر بسیار مهم است. یعنی آنان باید در بوستان کتاب زندگی کنند و جویای کتاب خوب باشند.

صالحی توضیح داد: بدون تردید هدف از راه‌اندازی انجمنی تحت عنوان انجمن خبرنگاران حوزه کتاب در مجموعه موسسه خانه کتاب، راه‌اندازی مباحث صنفی نیست؛ موسسه خانه کتاب می‌خواهد در حوزه توسعه اندیشه بر محور کتاب تلاش کند و پژوهش‌ها خود را بر این اساس ارائه دهد. در این موقعیت، خبرنگار عرصه کتاب ضلع مقوم توسعه نشر به شمار می‌آید.

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که توسعه اجتماعی بر مبنای کتاب صورت می‌گیرد، گفت: حوزه سیاستگذاری، حوزه پدیدآورندگان و حوزه رسانه‌های فعال در عرصه نشر باید نقشه راه داشته باشند و مسائل را به کمک کار تیمی پیش ببرند گفت: البته حاشیه‌ها نباید مساله اصلی حوزه کتاب را از یاد ما ببرند؛ گاهی آن‌قدر در حاشیه‌ها غرق می‌شویم که از موضوع اصلی فرسنگ‌ها فاصله می‌گیریم در حالی‌که باید به فریاد صنعت نشر امروز که در مخاطره است، رسید.

وی ادامه داد: معتقدم رسانه، مکمل و مقوم است. رسانه بد بهتر از بی‌رسانگی است. بنابراین، اعتقاد دارم نباید با تذکر دادن پی در پی به رسانه ها، دائم ترمز ایجاد کنیم. آن‌چه مهم است باید اصحاب رسانه دست به دست هم دهند تا مسائل اصلی نشر حل شوند. همه باید به کمک یکدیگر بیاییم تا راهکارهای بُرون‌رفت از این مشکلات را دریابیم.

صالحی بیان کرد: من در حوزه کتاب و نشر نگران هستم. بیایید این نگرانی را با هم حل کنیم.

حاشیه‌ها شیرین‌اند اما تحلیل واقعیت‌ها از کتاب شیرین‌تر و نقش‌آفرین‌تر است
نجفعلی میرزایی، مدیرعامل موسسه خانه کتاب از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی با بیان این‌ نکته که نقش کتاب در نقشه تحول فرهنگی بسیار راهبردی است، گفت: نقش و کارکرد خبرنگاران در طرح تحول عرصه کتاب و نشر بسیار حیاتی است.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب بیان کرد: بدون کارکرد درست خبرنگاران، تحول واقعی در عرصه کتاب ممکن نیست.

وی توضیح داد: در اغلب موارد متاسفانه شاهدیم که خبرنگاران حوزه کتاب بدون تصور درست از مشکلات، واقعیت‌ها و رویکردهای بُرون‌رفت از آنها، درگیر حاشیه‌ها می‌شوند. حاشیه‌ها شیرین‌اند اما بدون تردید تحلیل واقعیت‌های کتاب شیرین‌تر، نقش‌آفرین‌تر و راهبردی‌تر است. بنابراین، تصور می‌کنم روز خبرنگار به‌ویژه خبرنگار حوزه کتاب باید روز ایجاد یک تحول در جامعه کتاب باشد.

میرزایی ادامه داد: لازم است روز خبرنگار فرصتی برای ایجاد تحول در ساختارها، مناسبات‌، بخش‌ها و رویکردها نیز باشد.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب با اشاره به اهداف راه‌اندازی انجمن خبرنگاران حوزه کتاب، گفت: تشکل از نظر ما خانه‌کتابی‌ها، به معنای رشد عقلانی و اجتماعی یک جامعه حرفه‌ای است. تشکل از نظر ما مقامی است که یک جامعه حرفه‌ای باید به آن برسد. موسسه خانه کتاب به فراوان‌تر کردن و افزایش این تعاملات کمک خواهد کرد.

وی توضیح داد: خانه کتاب با راه‌اندازی این انجمن در راستای ارائه تسهیلات به فعالیت‌های خبرنگاران حوزه کتاب مانند برگزاری نشست‌های تخصصی و اعزام خبرنگارن به نمایشگاه‌های استانی و خارجی گام برمی‌دارد. 

از راه‌اندازی هر انجمنی در حوزه کتاب استقبال می‌کنیم
محمدرضا اسدزاده، دبیر نشست و سردبیر خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در این مراسم ضمن تشریح اهداف راه‌اندازی خانه خبرنگاران حوزه کتاب، گفت: از راه‌اندازی هر انجمنی در حوزه کتاب استقبال می‌کنیم.

وی عنوان کرد: خانه خبرنگاران کتاب که به همت موسسه خانه کتاب راه‌اندازی شده است تصمیم دارد بسیاری از دغدغه‌های کلان موجود در این عرصه را بررسی و حل کند. این انجمن، انجمن صنفی خبرنگاران نیست بلکه پایگاهی در یک مجموعه فرهنگی است که برای هدایت و تسهیل ارائه خدمات به خبرنگاران حوزه کتاب راه‌اندازی شده است.

در پایان این نشست، هرکدام از خبرنگاران حوزه کتاب رسانه‌های مختلف به بیان پیشنهادها و نظرات خود در عرصه خبرنگاری و کتاب پرداختند و خواستار حل مسائل مربوط به این عرصه شدند.‌