نویسنده کتاب که خود سابقه‌ای چهل ساله در تئاتر دارد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اظهار کرد: این کتاب در حد تحقیقی یک ساله تدوین شده و دربرگیرنده آرشیو همه هنرمندانی است که در 60 سال اخیر در تئاتر سمنان فعالیت داشتند. بیش از 80 درصد اين کتاب متکي بر تحقيقات ميداني بوده و لازم به توضيح است که با وجود تلاش‌های فراوان، احتمالا اسامي افراد و آثاري از قلم افتاده اند.
وی افزود: با توجه به ناچیزبودن مطالبی که به طور اختصاصی به تئاتر سمنان می‌پردازند و نیز با توجه به نمایش‌های اجرا شده که عمدتا متکی بر تئاتر آماتور و غیر علمی بودند، من نمی‌توانستم و نیز نمی‌خواستم که نگاهی تحلیلی به این آثار داشته باشم.
کتاب «تاریخ نمایش استان سمنان» در شش فصلِ «پیش پرده»، «تعزیه در استان سمنان»، «نمایش‌های غیر مذهبی»، «دهه پنجاه تا قبل از انقلاب اسلامی»، «تئاتر استان سمنان بعد از انقلاب اسلامی»، «تله تئاتر» تدوین شده است. ضمن آن‌که در بخش پایانی کتاب در 23 صفحه 38 عکس از اجراهای گروه‌های گوناگون تئاتر سمنان جمع آوری و ارائه شده‌اند. این کتاب با حمایت حوزه هنری استان سمنان تدوین شده است.
تعدد لهجه‌ها علت اصلی بی‌ثباتی فرهنگی سمنان
در فصل اول نویسنده با اشاره به تنوع گسترده گویشی و لهجه‌ای استان سمنان که از ویژگی‌های منحصر به فرد این خطه از ایران است، می‌نویسد: «به جرئت می‌توان گفت یکی از علل عدم رشد نمایش در این استان تعدد لهجه‌ها و گویش‌ها است. بر کسی پوشیده نیست که زبان اولین عامل ارتباطی بین انسان‌هاست و وجود این همه لهجه و گویش نمایان‌گر پراکندگی مردم این خطه است و می تواند عامل بی‌ثباتی فرهنگی نیز باشد و البته تامین معاش در استانی که هشتاد درصد خاک آن خشک و غیر قابل سکونت است با اهمیت بوده و هر فعالیت دیگر، آن هم در حوزه تفننی نه تنها ضروری به نظر نمی رسد بلکه شاید مطرود هم بوده است.»
در فصل دوم گروه‌های مختلف تعزیه که در شهرستان‌های مختلف استان سمنان، اعم از سرخه، سنگسر، گرمسار، دامغان و شاهرود، فعالیت می‌کنند، معرفی می‌شوند. در این معرفی با عنایت به ناچیز بودن اسناد و مدارک در دست، شرحِ درخوری از ویژگی‌های اجرایی و متنیِ مختص به هر گروه آورده شده است.
فصل سوم با تمرکز با اشاره‌ای کوتاه به نمایش‌های آیینی و فولکلوریک، به سراغ شرح و معرفی تئاترهای اجرا شده از سال‌های 1300 تا 1350 می رود؛ از اولین تئاتری که در سال 1303، به نام «مام وطن» در ابتدای سراچه سمنان روی صحنه رفت تا اجرای نمایشنامه «اشباح» اثر ایبسن در سال 1345.
اعزام کارشناسان هنری از سوی اداره تئاتر/ علمی شدن تئاتر شهرستان‌ها
در فصل چهارم تئاتر سمنان در سال‌های بین 1350 تا 1357 که به گفته نویسنده تئاتر صورت علمی‌تری می‌یابد، بررسی می شوند. موسوی می‌نویسد: «آنچه در این مقطع چشم‌گیر است حضور کارشناسان تئاتر در شهرستان‌ها و آموزش جدی و اصولی به علاقمندان، تاسیس اداره فرهنگ و هنر در استان، تداوم فعالیت در آموزش و پرورش و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و حضور تئات عروسکی و کودک و نوجوان در عرصه تئاتر استان و فعالیت خانه‌های جوانان است.»
فصل پنجم که حجیم‌ترین فصل کتاب است تئاتر سمنان را از بعد از انقلاب اسلامی بررسی می‌کند. از اولین گروهی که به سرپرستی نصرالله قادری با عنوان «تئاتر اسلامی هابیل» تاسیس می‌شود تا گروه‌های نمایشی متعددی که در دهه 90 با انتصاب محمد اسکندرزاده به عنوان سرپرست حوزه هنری استان تشکیل شدند.
فصل ششم فهرستی از تله تئاترهای ساخته شده در استان سمنان ارائه می دهد؛ از «لبادا» یا شنل نوشته گوگول که به کارگردانی رحیم موسوی در اوایل دهه 70 ساخته شد تا ساختِ تله تئاترهایی که بعد از سال 1386 در تلویزیون استان رونق گرفت.
بخش‌های تحلیلی-نقادانه این کتاب حذف شدند
همچنین موسوی به طرح گلایه ای پرداخت و گفت: در فصل آخر کتاب نقد و تحلیلی 18 صفحه‌ای داشتم که به یک صفحه تقلیل پیدا کرد، این مطلب خوشایند دوستان حوزه هنری سمنان نبود. تنها به آن خاطر که آن متن براساس یک سری حقایق انکار ناپذیر، نقدی بر عملکرد حوزه هنری، اداره فرهنگ و هنر، وزارت ارشاد و تمامی اُرگان‌هایی بود که به تئاتر سمنان مربوط می‌شوند.
سيد رحيم موسوي متولد 1334 و رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان سمنان، خود از فعالان عرصه نمایشنامه‌نویسی و کارگردانی در تئاتر سمنان است که درسال 1354 گروه آزاد بامداد را تاسيس کرد. جدیدترین اثر وی با نام «شب سیاه و گاو سیاه» دوماه قبل در سمنان به روی صحنه بود.
چاپ اول کتاب «تاریخ نمایش استان سمنان» در 176 صفحه مصور با شمارگان هزار و 100 نسخه و بهای هفت‌هزار تومان از سوی انتشارات زمزم هدایت روانه بازار شد.
نظر شما